Μερικές φορές συζητάς ένα μεγάλο θέμα αλλά έρχεται μια στιγμή, μια εικόνα ή μια εμπειρία που σε κάνει να αντιληφθείς πόσο πραγματικά κρίσιμο είναι για τη χώρα. Ενα σύντομο οδοιπορικό στη Μάνη σε κάνει εύκολα να καταλάβεις ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο-καμπή για το πώς θα μοιάζει η Ελλάδα του 2020 και μετά. Και αυτό γιατί υπάρχουν ακόμη μεγάλα κομμάτια απίστευτης ομορφιάς τα οποία μένουν σχετικά ανέπαφα. Το τσουνάμι της κακογουστιάς, του αυθαίρετου, των αναμονών και του αλουμίνιου κατέστρεψε μοναδικά κομμάτια. Μια βόλτα ή, ακόμη καλύτερα, μια αεροφωτογραφία, από τη Μύκονο, την Πάρο ή τον Αγιο Νικόλαο δείχνει με τον πιο ανάγλυφο τρόπο την καταστροφή.
Τώρα λοιπόν βρισκόμαστε στο σημείο όπου θα κριθεί το αν θα σωθούν ή όχι τα μέρη που γλίτωσαν.
Τα επόμενα δύο χρόνια η Ελλάδα θα αλλάξει από κάθε άποψη λόγω των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων που ήδη κατασκευάζονται. Κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει ακριβώς πώς θα αλλάξει η Μεσσηνία όταν θα απέχει μόνο δυόμισι ώρες από την Αθήνα ή τι θα συμβεί στο πέρασμα της Ιονίας Οδού. Η διεθνής εμπειρία πάντως έχει δείξει πως οι μεγάλοι αυτοί, όσο και απαραίτητοι ενδεχομένως, δρόμοι αλλάζουν ριζικά κοινωνίες, τοπικές κοινωνίες, ήθη και έθιμα, τα πάντα. Τα έχουμε σκεφθεί αυτά, τα έχουμε ζυγίσει, ξέρουμε πού θέλουμε να πάει η χώρα;
Κανείς δεν μπορεί να ζει σε έναν ονειρικό κόσμο όπου κάθε περιοχή θα χαρακτηρίζεται «εξόχου φυσικού κάλλους» και συνεπώς μηδενικής ανάπτυξης. Αυτό θα ήταν από τη φύση του άδικο για όσους έχουν μικρές ή μεγάλες περιουσίες στην περιοχή, ειδικά μάλιστα όταν έχουν απεναντί τους ένα άδικο και ενίοτε «φασιστικό» κράτος το οποίο δημεύει χωρίς να πληρώνει.
Η λύση πρέπει να προέλθει από έναν συνδυασμό τοπικών πρωτοβουλιών, αλλά και κεντρικής κρατικής κατεύθυνσης.
Οσοι γνωρίζουν καλά το ζήτημα του τουρισμού πιστεύουν ότι η Ελλάδα χρειάζεται τώρα δύο, ταυτόχρονα μοντέλα ανάπτυξης. Πρώτα απ' όλα μικρές μονάδες φτιαγμένες με μεράκι σαν και αυτές που έχουν δημιουργήσει άνθρωποι που αγαπούν τον τόπο και τη δουλειά τους ή έχουν βρει εκεί καταφύγιο από την τρέλα της Αθήνας. Και δεύτερον σοβαρές μονάδες πολυτελείας που, αν το επιτρέψουν τα κόμπλεξ μας, θα κάνουν μερικά μοναδικά κομμάτια να μοιάζουν -έστω και λίγο- με τη Σαρδηνία προστατευοντας όμως και το περιβάλλον.
Μου έκανε εντύπωση η φράση ενός εμπειρικά σοφού ανθρώπου που έχει μια μικρή μονάδα στη Μάνη. «Το εύκολο για μένα είναι να κόψω σε κομμάτια κάτι οικόπεδα που έχω και να τα πουλήσω για μεζονέτες», εξηγούσε.
Και πρόσθετε: «Ομως ξέρω ότι αν κάνω υπομονή και κάνω κάτι σωστό όλη η περιοχή θα πάρει πάνω της και θα βγάλω πολύ περισσότερα χρήματα τελικά και εγώ και τα παιδιά μου». Είναι και αυτό μια αρχή, αν επιτέλους καταλάβουμε όλοι μας πως η «αρπαχτή» απαξιώνει τελικά την περιουσία μας και πως αυτό που μοιάζει σήμερα με θυσία είναι τελικά «κοινωνικό κεφάλαιο» που θα απολαύσουμε όλοι ως χώρα αύριο και μεθαύριο...
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 18/06/2008)