Αρχισαν χθες οι δύσκολες διαπραγματεύσεις με στόχο μια νέα συμφωνία σύμπραξης και συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ρωσίας. Ο νέος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ υποδέχθηκε για πρώτη φορά ως οικοδεσπότης τους ευρωπαίους εταίρους και πελάτες του στην αγορά ενέργειας. Δύο θέματα κυριαρχούν στην ατζέντα της διήμερης Συνόδου Κορυφής στη Σιβηρία: η ενεργειακή πολιτική και το εμπόριο. Η Ευρώπη καλύπτει το 25% των αναγκών της από ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας.
Τη «χρυσή τομή» σε μια σειρά σοβαρών προβλημάτων, τα οποία εμποδίζουν εδώ και χρόνια την περαιτέρω σύσφιξη των στρατηγικών σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ρωσίας, αναζητούν από χθες στη Δυτική Σιβηρία οι ηγεσίες των δύο αλληλεξαρτώμενων γειτονικών οικονομικών- και όχι μόνουπερδυνάμεων.
Προβλημάτων που ξεκινούν από την εξωτερική πολιτική και καταλήγουν, όπως πάντα, στην οικονομίακαι ιδιαίτερα στο «καυτό» ζήτημα της ενεργειακής ασφαλείας της Ευρώπης, η οποία ανησυχεί για τη συνεχώς αυξανόμενη εξάρτησή της από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.
Στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ- Ρωσίας, όπως αποκαλείται, συμμετάσχουν από ευρωπαϊκής πλευράς ο σλοβένος πρωθυπουργός και προεδρεύων του Συμβουλίου της ΕΕ για λίγες ακόμη ημέρες Γιάνες Γιάνσα, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, η επίτροπος Μπενίτα Φερέρο-Βάλντνερ και ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Χαβιέρ Σολάνα. Οικοδεσπότης είναι για πρώτη φορά ο νέος πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος θεωρείται πιο «φιλοευρωπαίος» απ΄ ό,τι ο προκάτοχος και μέντοράς του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Παρά τη «συγκρατημένη αισιοδοξία» όλων των πλευρών, οι επίσημες διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της νέας στρατηγικής συμφωνίας, η οποία θα αντικαταστήσει εκείνη του 1997, αναμένεται να είναι βασανιστικές και πολύμηνες. Αναμένεται να διαρ κέσουν τουλάχιστον 12 μήνες.
Επισήμως οι διαπραγματεύσεις για τη νέα συμφωνία θα αρχίσουν στις Βρυξέλλες στις 4 Ιουλίου- όταν η ευρωπαϊκή προεδρία θα έχει περάσει στα χέρια του γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί. Ακόμη, όμως, και η άτυπη χθεσινή έναρξη του «παζαριού» αποτελεί μεγάλη πρόοδο, αφού στην ουσία οι διαπραγματεύσεις έχουν καθυστερήσει κάπου ενάμιση χρόνο λόγω των εμποδίων που έχουν εγείρει χώρες-μέλη της Ενωσης με έντονα αντιρωσικά ιστορικά «απωθημένα», όπως η Πολωνία και εσχάτως η Λιθουανία. Σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις πριν από τη Σύνοδο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαρακτηρίζει «ενθαρρυντικές» τις προθέσεις του νέου προέδρου της Ρωσίας « να εκσυγχρονίσει την οικονομία,να περιορίσει τον έλεγχο του κράτους και να αναμορφώσει το δικαστικό σύστημα ή να αναγνωρίσει τη σημασία της ελευθερίας του Τύπου ».
Η αλήθεια είναι όμως ότι η Επιτροπή, ιδίως με την τρέχουσα σύνθεσή της, όπως και αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, παραμένουν ιδιαίτερα επιφυλακτικές απέναντι σε έναν πρόεδρο ο οποίος αφενός αποτελεί προσωπική επιλογή και «συνέχεια» του Πούτιν και αφετέρου έχτισε την πολιτική καριέρα του ως επικεφαλής της Gazprom, του ρωσικού ενεργειακού μεγαθήριου που ενσαρκώνει σε μεγάλο βαθμό τα πλεονεκτήματα, αλλά και τα προβλήματα και τις ανησυχίες που χαρακτηρίζουν τις ρωσο-ευρωπαϊκές σχέσεις.
Μακράν ο πιο «καυτός» φάκελος της διαπραγμάτευσης είναι ο ενεργειακός. Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για την εξάρτησή τους από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, κάτι που φάνηκε πολύ καθαρά πέρυσι από την προσωρινή διακοπή της παροχής αερίου προς την Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα θέλουν να επενδύσουν και να αποκτήσουν έτσι μερίδιο στα κέρδη και στον έλεγχο της ρωσικής βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, επιθυμεί την επέκταση των δραστηριοτήτων της Gazprom στα ευρωπαϊκά δίκτυα διανομής: και οι δύο πλευρές ουσιαστικά αλληλοκατηγορούνται για προστατευτισμό.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 27/06/2008)