Από την 1η Ιουλίου η Γαλλία προεδρεύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, στην Γαλλία σχεδόν κανείς δεν μοιάζει να ασχολείται με την Προεδρία. Οι πρόσφατες μετρήσεις του Ευρωβαρομέτρου επιβεβαιώνουν την εντύπωση ότι η γαλλική κοινή γνώμη απομακρύνεται από το ευρωπαϊκό όραμα. Μόνο 48% των Γάλλων αξιολογεί θετικά τη συμμετοχή της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έναντι 60% πριν από ένα έτος, την επομένη των προεδρικών εκλογών.
Η γαλλική προεδρία στην Ένωση συνιστά ένα από τα κύρια εργοτάξια του Νικολά Σαρκοζύ. Η συνθήκη της Λισσαβώνας, για την οποία κινητοποίησε όλες τις δυνάμεις του, θα του έδινε την δυνατότητα να εγκαινιάσει μια νέα, δυναμική περίοδο για την Ευρώπη. Η Μεσογειακή Ένωση θα άνοιγε μια καινούργια προοπτική, έναν νέο ευρωπαϊκό ορίζοντα, με την Γαλλία σε πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η σύσταση της Μεσογειακής Ένωσης έχει οριστεί για την 13η Ιουλίου. Η ημερομηνία δεν είναι τυχαία. Εντάσσεται σε μια σκηνοθεσία η οποία εξασφαλίζει στον Νικολά Σαρκοζύ την δυνατότητα να προΐσταται στις εορταστικές εκδηλώσεις της γαλλικής εθνικής επετείου, πλαισιωμένος από τους επισκέπτες ηγέτες των μεσογειακών χωρών, και μάλιστα υπό τρεις ιδιότητες: Πρόεδρος της Ευρώπης, Πρόεδρος της Γαλλίας, συν-Πρόεδρος της Μεσογείου!
Οι εξελίξεις δεν δικαίωσαν τις προσδοκίες. Το ιρλανδικό «όχι» ανέστειλε την δυναμική της συνθήκης της Λισσαβώνας.
Το σχέδιο για την Μεσογειακή Ένωση, από συμβιβασμό σε συμβιβασμό, μοιάζει να εξελίσσεται σε απλή προέκταση της υφισταμένης ευρωμεσογειακής πολιτικής.
Ο εορτασμός της 14ης Ιουλίου δείχνει να υπολείπεται κατά πολύ από τις φιλοδοξίες του Νικολά Σαρκοζύ. Η τριπλή ιδιότητά του συμβολίζει ένα δυνάμει τριπλό αδιέξοδο. Στο εσωτερικό, το πρώτο έτος της προεδρίας, παρά τις προφανείς προόδους, έχει αναπόφευκτα προκαλέσει απογοητεύσεις: τις υποσχέσεις της προεκλογικής περιόδου διαδέχθηκε η ενεργειακή κρίση. Στα εξωτερικά θέματα, το διπλό στοίχημα του Γάλλου προέδρου δεν λειτούργησε πλήρως: Δυσκινησία ως προς την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σοβαρά ερωτήματα ως προς το μεσογειακό όραμα.
Είναι όμως λάθος να θεωρηθεί ότι η πολιτική Σαρκοζύ απέτυχε. Ο πρώτος χρόνος της προεδρίας του έδειξε κατ’ αρχήν το μέτρο των δυσκολιών και των αντιστάσεων τις οποίες εγείρει η πολιτική του βούληση, τόσο στο εσωτερικό της Γαλλίας όσο και στο εξωτερικό. Μόνο τώρα μπορεί, επομένως, να χαράξει πορεία, με γνώση των δεδομένων. Δεν είναι αργά. Έχοντας ήδη σταθμίσει τις αντιδράσεις των γαλλικών, ευρωπαϊκών και μεσογειακών παραγόντων, διαθέτει επαρκές βάθος χρόνου για να εφαρμόσει μιαν ανανεωμένη στρατηγική.
Λίγη σημασία έχουν οι δεδηλωμένες προτεραιότητες της γαλλικής προεδρίας (θεσμοί, ενέργεια, μετανάστευση, αγροτική πολιτική, άμυνα). Αποσκοπούν να καθησυχάσουν: Η γαλλική προεδρία θα ενταχθεί στην συνήθη συναινετική γραμμή, στην «ευρωπαϊκή μέθοδο» με μικρά βήματα και σύνθετους συμβιβασμούς.
Ποιά όμως πολιτική θα επιλέξει ο Νικολά Σαρκοζύ θα το ανακαλύψουμε ενδεχομένως από το φθινόπωρο. Δεν αποκλείεται να ακολουθήσει την γραμμή της ελάχιστης αντίστασης, αφήνοντας τα τεχνοκρατικά του στελέχη να διαχειριστούν τη γαλλική προεδρία. Στην περίπτωση αυτή, θα επιβεβαιωθεί ο Jacques Attali, ο οποίος ισχυρίζεται ότι, αν και «το 1989, κατά την γαλλική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έπεσε το τείχος του Βερολίνου ανοίγοντας το δρόμο στην αρχή της επανένωσης και στην δημιουργία του Ευρώ. Σήμερα, κατά τη γνώμη μου, δεν θα συμβεί … τίποτε». Δεν είναι καθόλου σίγουρο.
Ο Νικολά Σαρκοζύ έχει το πολιτικό χάρισμα του αιφνιδιασμού. Πρόσφατα δήλωσε ότι επιθυμεί να προκαλέσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση «ένα σωτήριο τράνταγμα» (un choc salutaire). Η δήλωση αυτή, εν όψει και των προσεχών αμερικανικών εκλογών, καθιστούν την πρόβλεψη του Jacques Attali άκρως παρακεκινδυνευμένη.
Η θέση του Νικολά Σαρκοζύ παραμένει ισχυρή. Κατά το πρώτο έτος της προεδρίας του, κατόρθωσε να καθορίσει την ευρωπαϊκή ατζέντα και να επιβληθεί ως νέος ηγέτης, επαναφέροντας την Γαλλία στο προσκήνιο. Έστω και με εμφανείς αποτυχίες. Έστω και αν σήμερα ουδείς μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια πώς θα κινηθεί ο Γάλλος Πρόεδρος κατά το τρέχον εξάμηνο της γαλλικής προεδρίας.
(από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 8/07/2008)