Ως προς το πρώτο θέμα, επισήμανε ότι τον τελευταίο χρόνο έγιναν περισσότερα από όσα απέδωσαν οι συνδυασμένες προσπάθειες μιας ολόκληρης δεκαετίας. Ενδεικτικά ανέφερε ότι η έκταση της περιοχής (έρευνας), που καλύφθηκε σε ένα έτος, είναι 10-11 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της περιόδου 2013- 2021. «Τώρα οι εταιρείες έχουν τα δεδομένα και τα μελετούν. Είναι πρόωρο να καταλήξουμε σε συμπεράσματα, αλλά βλέπουμε ότι η απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά σημαίνει ότι άλλοι πόροι θα πρέπει να διατεθούν σε αυτή, και υπό τις κατάλληλες συνθήκες, εάν έχουμε θετικά αποτελέσματα, γιατί να μην προέρχονται από την Ελλάδα;» είπε.
Σχετικά με το δεύτερο θέμα, της συμβολής της Ανατολικής Μεσογείου στην ενεργειακή ασφάλεια, ο κ.Τσάφος επικαλέστηκε στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, σύμφωνα με τα οποία στο πρώτο τρίμηνο του 2023 ο «νούμερο ένα» προμηθευτής της Ελλάδας σε Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG) ήταν οι ΗΠΑ, αλλά ο δεύτερος ήταν η Αίγυπτος. «Υπάρχουν πρόσθετοι πόροι στην περιοχή και νομίζω ότι θα βρουν τον δρόμο τους προς την αγορά» σημείωσε και πρόσθεσε ότι το όραμα για την περιοχή δεν στηρίζεται μόνο στους υδρογονάνθρακες, αλλά και στις ΑΠΕ και την ηλεκτρική ενέργεια.
Σήμερα, είπε, υπάρχουν τέσσερις αγωγοί που συνδέουν τη Βόρεια Αφρική με την Ευρώπη. Θα μπορούσαν να υπάρχουν όμως και ισάριθμα ηλεκτρικά καλώδια, κάποια από τα οποία θα μπορούσαν να διέρχονται από την Ελλάδα. Στο ερώτημα δε αν όλη αυτή η κινητικότητα γύρω από την ενέργεια θα βελτιώσει ή θα επιδεινώσει τις σχέσεις με την Τουρκία, ο κ.Τσάφος απάντησε: «Ελπίζουμε ότι το επίπεδο της εμπορικής συνεργασίας και των πρότζεκτ θα μπορούσε επίσης να παράγει πολιτικά μερίσματα και καλύτερες σχέσεις στην περιοχή».
Ερωτηθείς σχετικά με το πόσο προετοιμασμένη είναι η Ελλάδα να αντιμετωπίσει τον ερχόμενο χειμώνα, είπε ότι η χώρα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση από ό,τι έξι μήνες ή έναν χρόνο πριν, μέσα από ενέργειες και μέτρα όπως η σημαντική μείωση της κατανάλωσης τόσο αερίου, όσο και ηλεκτρισμού και η αξιοποίηση των ΑΠΕ, αλλά δεν θα δηλώσει νίκη. Χρειάζεται, πρόσθεσε, «να συνεχίσουμε να αναζητούμε τρόπους για την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία των καταναλωτών». Επισήμανε δε, ότι πλέον η ενεργειακή ασφάλεια είναι ένα ζήτημα που δεν προσεγγίζεται μόνο με καθαρά εθνικούς όρους, αλλά και σε σχέση με τον τρόπο που η χώρα συνδέεται με τις άλλες αγορές. «Θα είμαστε σε επαγρύπνηση και ευέλικτοι» συνόψισε.
Αρχές 2024 σε λειτουργία το πρώτο FSRU
Τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα, μεταξύ άλλων ως σημείο εισόδου για το πολύ αναξιοποίητο δυναμικό παραγωγής, που υπάρχει στην ανατολική Μεσόγειο, επισήμανε στο φόρουμ ο διευθύνων σύμβουλος της Gastrade, Κωνσταντίνος Σιφναίος, ενώ επισήμανε την ανάγκη επένδυσης σε επιλεγμένες νέες υποδομές σε τερματικούς σταθμούς LNG και διασυνδέσεις, αλλά «η ώρα για αυτό είναι τώρα, όχι σε πέντε χρόνια». Επιπλέον, αναγκαία είναι η συνεργασία μεταξύ όλων των εταίρων στον χώρο της ενέργειας -TSOs (Transmission System Operators), ρυθμιστικών αρχών κτλ- αλλά και η μείωση του κόστους μεταφοράς ενέργειας. Υπάρχουν ακόμα προκλήσεις, όπως το άλμα στα κόστη, συνεπεία της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, αλλά και η τάση εξέλιξης της Τουρκίας σε νέο σημείο εισόδου για το ρωσικό αέριο προς την Ευρώπη, είπε.
Σχετικά με το FSRU (Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης) της Αλεξανδρούπολης σημείωσε ότι αυτό προχωρά, παρά το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση του προϋπολογισμού του. Στόχος, υπενθύμισε, είναι η πλωτή μονάδα να είναι έτοιμη προς λειτουργία στις αρχές του 2024. Το δεύτερο FSRU στη Θράκη, σημείωσε, έχει ως στόχο την περαιτέρω επέκταση προς τα βόρεια, με προοπτική η ζώνη εξυπηρέτησής του να φτάσει μέχρι την Ουκρανία: «νομίζω πως αυτό θα είναι εφικτό, αν συνοδευτεί με περισσότερες επενδύσεις στο πεδίο της εξαγωγικής ικανότητας» είπε.
Τετραπλασιασμός εξαγωγικής δυναμικότητας
Στη σημαντική αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου από την Ελλάδα, σε ποσοστό άνω του 300% στη διάρκεια ενός έτους, αναφέρθηκε η CEO του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι (Maria Rita Galli), επισημαίνοντας ότι το σημαντικό αυτό επίτευγμα δεν συνδέεται μόνο με το αζερικό αέριο, αλλά και με τους μεγάλους όγκους LNG από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και άλλες χώρες, που ήρθαν στην Ελλάδα μέσω της Ρεβυθούσας. Πρόσθεσε ότι όχι μόνο η Ελλάδα πέτυχε τη σημαντική αλλαγή στις ροές και τα μοτίβα του αερίου, αλλά έχει σε εξέλιξη σημαντικές επενδύσεις, όπως το FSRU της Αλεξανδρούπολης, που θα επιτρέψουν -όπως υπενθύμισε- τον τετραπλασιασμό της εξαγωγικής της ικανότητας μέχρι τα μέσα του 2025, στα 8,5 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) ετησίως. Συμπλήρωσε ότι χρειάζεται να δούμε τον ρόλο της Ελλάδας ως διαδρόμου εισόδου όχι μόνο για το LNG, αλλά και για άλλες μορφές ενέργειας, σημειώνοντας ότι όλες οι νέες επενδύσεις του ΔΕΣΦΑ σε αγωγούς είναι πλήρως συμβατές με το υδρογόνο.
Ως προς τις τιμές του αερίου, η κα Γκάλι σημείωσε ότι η αγορά εξακολουθεί να είναι πολύ «σφιχτή» και είναι μάλλον ξεκάθαρο ότι, με τις αποθήκες γεμάτες σε καλό βαθμό και τη ζήτηση χαμηλή λόγω της εποχής, το καλοκαίρι θα έχουμε τιμές σε λογικά επίπεδα. Αναφερόμενη στην αποθήκευση αερίου, ως εργαλείο χρήσιμο να ενεργοποιηθεί και από την Ελλάδα, επισήμανε ότι η αποδοτική χρήση του αερίου όσο οι τιμές είναι χαμηλές μπορεί να βοηθήσει να αμβλυνθεί η αβεβαιότητα.
Το βουλγαρικό παράδειγμα
Στον τρόπο με τον οποίο η Βουλγαρία κατόρθωσε να διαφοροποιήσει πλήρως την ενεργειακή τροφοδοσία της από το ρωσικό αέριο, αναφέρθηκε ο εκτελεστικός διευθυντής της «Βulgartransgaz», Βλαντιμίρ Μαλίνοφ (Vladimir Malinov). Όπως είπε, η Βουλγαρία ήταν η πρώτη χώρα που υπέφερε όταν η Ρωσία έκλεισε τις κάνουλες της τροφοδοσίας της με φυσικό αέριο, αλλά έναν χρόνο μετά η κατανάλωση ρωσικού αερίου στη βουλγαρική αγορά ήταν μηδενική. «Ο κόσμος αλλάζει και η (ρωσική) επιθετικότητα λειτούργησε παρακινητικά τόσο για εμάς, όσο και για όλη την περιοχή, ώστε να κινηθούμε ταχύτερα, να γίνουμε πιο ευέλικτοι και να πάρουμε ταχύτερες αποφάσεις. Ο χάρτης του αερίου είναι τελείως διαφορετικός σήμερα, από ό,τι ήταν ενάμιση χρόνο πριν» είπε και πρόσθεσε ότι η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου συνολικά θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια, σε μια εποχή που μπορεί μεν να βρίσκεται σε εξέλιξη η ενεργειακή μετάβαση, αλλά το φυσικό αέριο θα εξακολουθήσει να λειτουργεί ως μεταβατικό καύσιμο για τα επόμενα χρόνια.