Τόσο, σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής, αλλά και επιχειρηματικών στρατηγικών, στην κορυφή της “επετηρίδας” είναι μια σειρά από “αναμονές”, που αναμένεται να σφραγίσουν την επόμενη περίοδο και να κρίνουν την αποδοτικότητα της κυβέρνησης.
Οι τιμές
Μπορεί, σε επίπεδο τιμών, να επικρατεί “νηνεμία”, προς ώρας, λόγω της κατακρήμνισης του φυσικού αερίου (κάτω από τα 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα στον Ολλανδικό Δείκτη TTF, όμως, παραμένει σε διπλάσιο νούμερο σε σχέση με τα δεδομένα προ πολέμου), ωστόσο, οι φουρτούνες είναι μπροστά. Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και η Διεθνής Οργάνωση Ενέργειας ΙΕΑ εμφανίζονται συγκρατημένες ως προς τις προβλέψεις τους, καθώς εκτιμούν ότι η πτώση της τιμής του αερίου είναι επισφαλής και εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων όπως η ενδεχόμενη αύξηση της ζήτησης από την Κίνα, οι καιρικές συνθήκες αλλά και η πλήρης διακοπή των εισαγωγών από τη Ρωσία για πολιτικούς λόγους. Όπως αναφέρεται, η συνέχιση ή μη της πολιτικής της ΕΕ για μείωση της κατανάλωσης κατά 15% και μετά τον Μάρτιο του 2024 σε σχέση με την πενταετία 2017 – 2021 λειτουργεί επιδραστικά στη διαμόρφωση των τιμών και άρα το πώς θα διαμορφωθούν οι ισορροπίες εντός αλλά και οι προτάσεις της Ελλάδας είναι ένα από τα ζητούμενα για τη νέα ηγεσία.
Ο Κανονισμός
Παράλληλα, θα πρέπει η νέα κυβέρνηση να διαπραγματευτεί, στο πλαίσιο των υποχρεώσεων, που απορρέουν από τον Ευρωπαϊκο Κανονισμό, την αναπροσαρμογή, (μια και οι επιβαρύνσεις είναι μεγάλες και απολήγουν στους καταναλωτές), της υποχρέωσης των εγχώριων προμηθευτών αερίου να αποθηκεύσουν ενόψει του επόμενου χειμώνα ποσότητες καυσίμου 7,5 TWh σε Βουλγαρία και Ιταλία. Ουσιαστικά, το “επίδικον” είναι να μειωθεί η αποθεματοποίηση, κάτι που έγινε εξάλλου και πέρυσι, με συνέπεια να “πέσει” ο πήχης στις 1,14 TWh.
Συνολικά, πάντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του κειμένου των δημοσιονομικών κατευθύνσεων, που συνόδευσε την αξιολόγηση κάθε Προγράμματος Σταθερότητας των κρατών μελών έθεσε επί τάπητος μια σειρά από δράσεις, από την ανάπτυξη των ΑΠΕ, την παύση των μέτρων ενεργειακής στήριξης που ισχύουν έως το τέλος του 2023, χρησιμοποιώντας τις σχετικές εξοικονομήσεις για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Ευστάθεια συστήματος
Πέρα από τις τιμές, το θέμα της επανεμφάνισης κινδύνων αστάθειας στο σύστημα, όπως έγινε στα τέλη Μαρτίου ή το Πάσχα, λόγω ενός συνδυασμού χαμηλής ζήτησης και υψηλής παραγωγής ΑΠΕ, παραμένει ως σημείο “αιχμής”. Βέβαια ο ΔΕΔΔΗΕ και ο ΑΔΜΗΕ έχουν ήδη εκπονήσει και εφαρμόζουν σχέδιο για την αποσόβηση των προβλημάτων, ωστόσο το θέμα θα πρέπει να λυθεί σε μόνιμη βάση.
Όπως ανέφερε πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης από το συνέδριο των Δελφών, “πρέπει να είμαστε ειλικρινείς όταν συζητάμε για την πράσινη μετάβαση. Έχουμε πει και στο παρελθόν ότι θα υπάρξει εκ των πραγμάτων ένα κενό ανάμεσα στη σημερινή κατάσταση και μέχρι να ολοκληρωθεί η ενεργειακή μετάβαση. Μέσα σε αυτό το διάστημα θα πρέπει να ωριμάσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης, ώστε η πράσινη ενέργεια που παράγεται στην Ελλάδα να μπορεί να αξιοποιείται και να μην περικόπτεται αναγκαστικά, όπως συμβαίνει σήμερα, και θα συμβαίνει με εντονότερο ρυθμό και τα επόμενα χρόνια μέχρι να προχωρήσουν οι τεχνολογίες αποθήκευσης”.
Εξορύξεις και νέες “Ρεβυθούσες”
Παράλληλα, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει το “στίγμα” της σε σχέση με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Η ρητορική, οι κινήσεις με την αξιοποίηση των δεδομένων από σεισμικές έρευνες, την έγκριση περιβαλλοντικών μελετών, αναμένεται να δώσουν τον τόνο καθώς ήδη τρεις εταιρείες επιχειρούν επί ελληνικού εδάφους (Energean, HelleniqEnergy, ExxonMobil) έχοντας ερευνήσει τα πέντε οικόπεδα Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, στο μπλοκ 2 δυτικά της Κέρκυρας, στο μπλοκ Ιόνιο και στο μπλοκ 10 που είναι στον Κυπαρισσιακό κόλπο.
Σε σχέση με την κατασκευή των νέων υποδομών φυσικού αερίου, ειδικά των FSRU (Σταθμοί Αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου) αλλά και της αναβάθμισης του Εθνικού Συστήματος η νέα κυβέρνηση καλείται να πάρει αποφάσεις την ώρα που η Κομισιόν θέτει σε αποδρομή το φυσικό αέριο, ακόμη και ως “μεταβατικό” καύσιμο
ΑΠΕ και “πράσινη μετάβαση”
Παράλληλα, εκκρεμούν κομβικά ζητήματα για την πράσινη μετάβαση, όπως η έναρξη εφαρμογής του νέου καθεστώτος αυτοπαραγωγής, στο πλαίσιο του οποίου, μεταξύ άλλων, το όριο συστημάτων net-metering για επιχειρήσεις μειώνεται στα 100 kW, από 3 MW που είναι σήμερα, η έγκριση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, καθώς ακόμη εκκρεμούν οι τελικές εγκρίσεις από το ΓΕΕΘΑ για τις πιθανές ζώνες “υποδοχής” πάρκων (Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ, ΠΟΑΥΑΠ), αλλά και η υλοποίηση των δρομολογημένων προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης (π.χ. «Εξοικονομώ 2023», «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για Νέους», το «Φωτοβολταϊκά στις Στέγες», το «Ανακυκλώνω – Αλλάζω θερμοσίφωνα», το «Φορτίζω Παντού» καθώς και το πρόγραμμα επιδότησης «πράσινων» βιομηχανιών («Produc-Ε Green») αλλά και η κατάθεση προς δημόσια διαβούλευση του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Οι επιχειρηματικές συμφωνίες
Στο μεταξύ, με την πλήρη αποδοχή που γνώρισε η πολιτική ατζέντα ενέργειας της Ν.Δ. που κύρια στηρίζεται στην ενίσχυση των ΑΠΕ, αναμένονται σημαντικές συμφωνίες ειδικά των μεγάλων “παικτών. Κύρια θέση σε αυτές επέχει το από (πολύ) καιρό αναμενόμενο μεγάλο deal της εξαγοράς της Τέρνα Ενεργειακή από την αυστραλιανή First Sentier Investors. Με βάση πληροφορίες η συμφωνία είναι σε τελικό στάδιο, ενώ σε μια από τις βασικές εκκρεμότητες που έχει να κάνει με τη χρηματοδότηση φαίνεται ότι “κλειδώνει” η λύση για το σκέλος του τραπεζικού δανεισμού με την Τράπεζα Πειραιώς να αναλαμβάνει κομβικό ρόλο.
Παράλληλα, σε “πράσινη τροχιά” ήδη με το πρόγραμμα Vision 2025 ο Όμιλος της HelleniQ Energy, όπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου, Ανδρέας Σιάμισιης, κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης για την παρουσίαση των οικονομικών αποτελεσμάτων του πρώτου τριμήνου 2023 σε επενδυτές και αναλυτές προχωρά δυναμικά στην στρατηγική της κι εντός των επόμενων εβδομάδων αναμένεται να ανακοινώσει δύο εξαγορές στον κλάδο των ΑΠΕ. Με βάση πληροφορίες η μία εξαγορά αναμένεται να αφορά υποδομή στην Κύπρο, ενώ αναμένεται, με τις κινήσεις, αυτές να υπάρξει άμεσο αποτύπωμα στα οικονομικά αποτελέσματα του Ομίλου.
Επίσης ο επικεφαλής ενός άλλου “εθνικού πρωταθλητή” ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της MYTILINEOS Energy&Metals, Ευ. Μυτιληναίος, με βάση όσα είπε σε συνέντευξη στο Bloomberg TV και συγκεκριμένα στην εκπομπή Markets European Close και στους δημοσιογράφους Guy Johnson και Alix Steel αποκάλυψε μια μεγάλη επένδυση, όχι στην Ελλάδα αλλά στη Βόρεια Αμερική.
Τέλος, και η ΔΕΗ συνεχίζει στον “πράσινο” δρόμο με την εξαγορά της Enel αλλά και με “αναμονές” κι άλλων επενδυτικών κινήσεων που θα ακολουθήσουν. Σήμερα, το επενδυτικό σχέδιο του ομίλου ΔΕΗ για την περίοδο 2022 – 2026 προσεγγίζει τα 1,9 δις. ευρώ ετησίως και μπορεί να φτάσει στο τέλος της πενταετίας τα 9,3 δις. ευρώ. Το 55% θα κατευθυνθεί προς τις ΑΠΕ και το 20% για την αναβάθμιση του δικτύου διανομής του ΔΕΔΔΗΕ.