από τους μηχανισμούς προπαγάνδας των μεγάλων δυνάμεων, είτε ηθελημένα αναπαράγουν την ειδησεογραφία που αυτοί οι μηχανισμοί προβάλλουν.
Όσον αφορά στην ρωσική πλευρά, ανεξάρτητα μέσα ενημερώσεως δεν υφίστανται. Ουδέποτε άλλωστε υπήρξαν στην χώρα αυτή. Οι ειδήσεις αναπαράγονται κατά το δοκούν του Κρεμλίνου, όπως ακριβώς γινόταν και στα χρόνια της κομμουνιστικής καταπιέσεως. Το μειονέκτημά τους βεβαίως είναι ότι η προπαγάνδα τους είναι «χοντροκομμένη». Έχοντας συνηθίσει να λειτουργούν χωρίς αντίλογο και χωρίς αντίπαλο δεν έχουν αναπτύξει μεθοδολογίες περίτεχνης διαμορφώσεως των ειδήσεων που θέλουν να διοχετεύσουν, όπως κάνουν οι δυτικοί ομόλογοί τους. Η αποτυχία τους είναι ότι απαιτούν από τους συμμάχους εντός των δυτικών κοινωνιών να συμπεριφέρονται κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Ο μόνος τομεύς στον οποίο είναι αποτελεσματικοί, είναι η αμφισβήτησις των δυτικών μέσων ενημερώσεως. Εκεί τα καταφέρνουν αρκετά καλά.
Κάτι που πρέπει να σημειώσουμε, είναι ότι στους 15 περίπου μήνες που διαρκούν οι επιχειρήσεις, ο τρόπος παρουσίας του Βλαντιμίρ Πούτιν έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά. Ενώ στην αρχή έβγαινε ο ίδιος να εξαγγείλει τους στρατηγικούς του στόχους και να κατακεραυνώσει τους «ναζί» προαναγγέλλοντας την εξάλειψη του καθεστώτος του Κιέβου, σήμερα εμφανίζεται κυρίως να συνομιλεί με τρίτους ηγέτες, να ανταλλάσσει φιλοφρονήσεις με τον Κινέζο ομόλογό του και εν γένει να κινείται περισσότερο στην διεθνή σκηνή παρά στην ρωσική πραγματικότητα. Αυτή η πραγματικότητα είναι τόσο ζοφερή αυτήν την στιγμή, που κάθε τριβή μαζί της θα έβλαπτε το κύρος του Ρώσου Προέδρου. Την ίδια τακτική ακολουθούν και τα μέλη της ρωσικής κυβερνήσεως. Πολύν καιρό έχουμε να ακούσουμε κάτι σημαντικό από τον υπουργό Αμύνης Σεργκέι Σοϊγκού; Το βάρος των ανακοινώσεων έχει πέσει στον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκώφ και στην ομόλογό του, στο υπουργείο Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα.
Φυσικά και ο Πρόεδρος Πούτιν αποφεύγει να εκτεθεί ο ίδιος στα φώτα της δημοσιότητος αφού δεν έχει τίποτε σημαντικό να ανακοινώσει. Οι εξελίξεις στο πεδίο έχουν περιέλθει σε τέλμα, το οποίο καμία από τις εμπόλεμες πλευρές δεν μπορεί να ξεπεράσει.
Τόσο ο ρωσικός, όσο και ο ουκρανικός στρατός κατέχουν θέσεις τις οποίες έχουν οχυρώσει ικανοποιητικά, αλλά ούτε ο ένας ούτε ο άλλος διαθέτει τις δυνάμεις και τα μέσα για να εξαπολύσει μιαν επίθεση τέτοιου μεγέθους που θα μπορούσε να ανατρέψει τις άμυνες του αντιπάλου του. Οι Ουκρανοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι εάν αναλάβουν μιαν επιθετική ενέργεια και αποτύχουν, αυτό θα είναι το τέλος τους. Επειδή δε αυτό το γνωρίζουν και οι δυτικοί σύμμαχοί τους, τους αποτρέπουν από του κάνουν απερισκεψίες τις οποίες ενδεχομένως οι ίδιοι σχεδιάζουν. Γίνονται βεβαίως κάποιες μικρής κλίμακος εμπλοκές, τις οποίες κάποια μέσα ενημερώσεως σπεύδουν να θεωρήσουν «ουκρανική αντεπίθεση». Όμως ομιλούμε για διεκδίκηση κάποιων συνοικιών του Μπαχμούτ και κάποιων ολίγων στρεμμάτων γης. Δεν πρόκειται για σοβαρές επιχειρήσεις. Χρησιμεύουν όμως για την ενίσχυση του ηθικού των Ουκρανών στρατιωτών, κάτι που δεν είναι αμελητέο.
Το ζήτημα του ηθικού, είναι σημαντικό για την ρωσική πλευρά, η οποία επίσης αδυνατεί να εξαπολύσει μεγάλης κλίμακος επίθεση. Πρώτον υπάρχουν ελλείψεις προσωπικού και δεν τολμά η Μόσχα να προχωρήσει σε περαιτέρω επιστράτευση, διότι υπάρχουν φόβοι κοινωνικών αναταραχών. Άλλωστε στις μέχρι σήμερα επιστρατεύσεις η προσέλευσις ήταν χαμηλή και η ηγεσία δεν ετόλμησε να λάβει μέτρα εις βάρος των ανυποτάκτων. Και πάλι ο φόβος της κοινωνικής αναταραχής. Η Ρωσία επίσης είχε μια πολύ δυσάρεστη προσγείωση στην πραγματικότητα σχετικά με την ποιότητα των οπλικών της συστημάτων. Τα περισσότερα απεδείχθησαν κατώτερα των προσδοκιών των κατασκευαστών και των χρηστών τους. Επιπροσθέτως τα νέα συστήματα ήσαν αριθμητικώς περιορισμένα και για τον λόγο αυτό είδαμε τις ρωσικές θέσεις να υποστηρίζονται με οπλικά συστήματα της δεκαετίας του '80.
Τελευταίως άρχισαν να εμπλέκονται νεώτερα οπλικά συστήματα δυτικής τεχνολογίας, οπότε η ρωσσική προπαγάνδα έσπευσε να δημοσιοποιήσει φωτογραφίες κατεστραμμένων αρμάτων Leopard και άλλων. Φυσικά και ό,τι εμπλέκεται θα υποστεί απώλειες. Οι Ρώσοι όμως έχουν ανάγκη να προβάλλουν αυτές τις εικόνες ακριβώς για να ενισχύσουν το ηθικό των δικών τους στρατιωτών. Δεν υπάρχει λόγος να μπούμε σε τεχνικές λεπτομέρειες αλλά οι συγκρίσεις δεν είναι ιδιαιτέρως θετικές για την ρωσική πλευρά.
Εν κατακλείδι, ο πόλεμος της Ουκρανίας έχει περιέλθει σε αδιέξοδο. Ουδεμία πλευρά θα αναλάβει το κόστος να δεχθεί να διαπραγματευθεί μια λήξη. Συνεπώς ο πόλεμος θα συνεχίζεται για μήνες, ίσως και για χρόνια με συγκρούσεις χαμηλής εντάσεως και μικρές διαφοροποιήσεις του -ούτως ή άλλως ελαστικού- μετώπου που έχει διαμορφωθεί. Η κατάστασις παραπέμπει στα δεδομένα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν είναι καθόλου ευοίωνη...