προς πιο καθαρές μορφές ενέργειας, προώθησης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και επιβάρυνσης της κατανάλωσης ενέργειας με τέλη, φόρους κλπ.
Αυτό είχε, μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία να είναι πολύ υψηλό στη Μεγ. Βρεταννία, υψηλότερο συγκρίσιμων χωρών στην ΕΕ.
Γίνεται μια σκόπιμη παρανόηση, πιστεύω, στη Μεγ. Βρεταννία (και αλλού): όλος ο λόγος γίνεται για την βιομηχανία και την ανάγκη να καταστεί λιγότερο ρυπογόνα, λες και είναι η βιομηχανία ο κύριος πρόξενος των εκπομπών CO2. Για να δούμε όμως τα πραγματικά στοιχεία:
ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2 ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΟΙΚ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΞΥ 2021-2022 ΣΕ ΕΚΑΤ.ΤΟΝΝΟΥΣ CO2
|
|
2021
|
2022
|
ΜΕΤΑΒΟΛΗ
|
|
Παραγωγή ηλεκτρ. ενέργειας
|
80,8
|
82,2
|
1,7 %
|
|
Βιομηχανία
|
64,6
|
61,9
|
-4,1 %
|
|
Μεταφορές
|
108,4
|
112,5
|
3,8 %
|
|
Δημόσιος τομέας
|
7,5
|
7,6
|
1,4 %
|
|
Νοικοκυριά
|
67,5
|
56,4
|
-16,5 %
|
|
Λοιπά
|
10,8
|
10,9
|
1,0 %
|
|
ΣΥΝΟΛΟ ΕΚΠΟΜΠΩΝ
|
339,5
|
331,5
|
-2,4%
|
Πηγή: Department for Energy Security and Net Zero, 2022 UK Greenhouse Gas Emissions, provisional figures
Ο παραπάνω πίνακας είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικός. Μας λέει ότι ο κύριος πρόξενος ρύπανσης είναι οι μεταφορές με οχήματα, πλοία και αεροπλάνα. Οι μεταφορές συμμεταβάλλονται με την οικονομική δραστηριότητα διεθνώς και, θα έλεγα, την οικονομική ευημερία. Ο δεύτερος κατά σειρά πρόξενος ρύπανσης είναι η ίδια η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που χρησιμοποιεί από ορυκτά καύσιμα μέχρι ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ). Είναι ενδιαφέρον ότι και εκεί, παρά την αυξανόμενη χρήση ΑΠΕ στη Μεγ. Βρεταννία, έχουμε αύξηση των ρύπων. Η βιομηχανία είναι ο τρίτος κατά σειρά πρόξενος ρύπανσης και αξίζει να επισημανθεί ότι η βιομηχανία εγκαταλείπει τη Μεγ. Βρεταννία για άλλες, πιο φιλόξενες χώρες. Τέλος, ενδιαφέρον έχει η πολύ σημαντική μείωση των ρύπων από τα νοικοκυριά: ας μην σπεύσει κανείς να υποθέσει ότι ξαφνικά οι Αγγλοι απέκτησαν οικολογική συνείδηση. Κάθε άλλο, παραμένουν όσο απαθείς ήταν πάντα. Απλώς το 2022 ήταν θερμότερο του 2021 και επίσης η τιμή της ενέργειας τριπλασιάστηκε μέσα στο 2022.
Αν ήταν ειλικρινές το ενδιαφέρον της κυβερνήσεως να φτάσουμε σε μηδενική εκπομπή ρύπων το 2050, δεν θα δινόταν η έμφαση στους ρύπους της βιομηχανίας αλλά στον περιορισμό των δραστηριοτήτων εκείνων που κυρίως ρυπαίνουν: δηλαδή στον περιορισμό των μετακινήσεων και των μεταφορών. Τολμά όμως κανείς να το αναφέρει αυτό? Σκεφτείτε να υπήρχε μια σημαντική αύξηση του κόστους των μεταφορών που πραγματικά θα αντικατόπτριζε τη ζημία που προκαλούν στο περιβάλλον. Δεν υπάρχει περίπτωση να γινόταν πολιτικά ανεκτό αυτό.
Η αλήθεια είναι πώς ο δυτικός τρόπος ζωής είναι εξαιρετικά ενεργοβόρος. Η μόνη δυνατότης αντιστροφής της πορείας είναι η αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου της ζωής μας. Θα πρέπει να μειώσουμε όλοι δραστικά τα αεροπορικά ταξίδια, τα οποία συμβάλλουν πάρα πολύ στις εκπομπές ρύπων. Ομως για τον μέσο Αγγλο είναι αυτονόητο ότι θα ταξιδέψει φτηνά με αεροπλάνο σε κάποια Μεσογειακή χώρα για τις διακοπές του, θεωρείται «δικαίωμα». Ποιά κυβέρνηση θα επιχειρήσει να το αλλάξει αυτό; Επίσης τα διατροφικά έθιμα θα πρέπει να αλλάξουν, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τη βιομηχανική κτηνοτροφία που καταστρέφει το περιβάλλον. Ποιά κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να ομολογήσει τις αλήθειες αυτές και να σοκάρει ψηφοφόρους ήδη ενδεείς και φοβισμένους;
Στη Μεγ. Βρεταννία η ρητορεία περί Net Zero έχει επικεντρωθεί στον περιορισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την υποκατάστασή τους με ΑΠΕ, κυρίως ανεμογεννήτριες στην Βόρεια Θάλασσα που προσφέρεται για το σκοπό αυτό. Και πράγματι η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα ξεπερνάει πλέον το 35%. Προβάλλεται η άποψη ότι μπορούν οι ανάγκες να καλυφθούν εξ ολοκλήρου με ΑΠΕ, όμως το βασικό χαρακτηριστικό της αιολικής και ηλιακής ενέργειας είναι ότι εξαρτώνται από τις συνθήκες, δηλαδή από τον άνεμο και την ηλιοφάνεια. Είναι αδύνατον να προβλέψεις με ασφάλεια τις καιρικές συνθήκες, γι’ αυτό χρειάζεται πάντα να καλύπτεις το 65% των αναγκών σου με προβλέψιμη παραγωγή και να μειώσεις τον κίνδυνο από την αβεβαιότητα των ΑΠΕ.
Στη Μεγ. Βρεταννία όμως η ενίσχυση της προβλέψιμης παραγωγής (τα πυρηνικά εργοστάσια και το φυσικό αέριο, σε ελάχιστο βαθμό ο άνθρακας) έχει παραμεληθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Οι επενδυτές, τρομαγμένοι από την επιθετική καμπάνια εναντίον των «μη ΑΠΕ», δεν επενδύουν σε αυτές φοβούμενοι ότι οι εγκαταστάσεις πιθανώς να εγκαταληφθούν στη μέση της ωφέλιμης ζωής τους (stranded assets). Τώρα, με μεγάλη καθυστέρηση κατασκευάζεται ένα πυρηνικό εργοστάσιο (με γαλλική τεχνολογία) που θα είναι σε θέση να παράξει το 2035 (αν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις). Το αποτέλεσμα είναι ότι στη Μεγ. Βρεταννία υπάρχει δομικό έλλειμμα ενέργειας, και ο φόβος των blackout κάθε χειμώνα είναι έντονος. Η χώρα αναγκάζεται να προσφεύγει στα ακόλουθα μέτρα: (1) εισαγωγή ενέργειας μέσω των αγωγών διασύνδεσης με Γαλλία και Ολλανδία (συνήθως υπάρχει πλεόνασμα στη Γαλλία, όχι όμως πάντα), και (2) προσφορά υψηλών τιμών για φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ώστε να έρθουν στη Μεγ. Βρεταννία (αντί να πάνε Ιαπωνία και Κίνα).
Η καμπάνια για το Net Zero, επίσημα υιοθετημένη από την κυβέρνηση, έχει μάλλον επιτείνει το πρόβλημα και κάθε χρόνο τέτοια εποχή αρχίζουν οι προβλέψεις για έναν «σκοτεινό» χειμώνα. Αλλά εξαντλήσαμε το χώρο μας. Θα χρειαστεί να επανέλθουμε.
(αύριο το δεύτερο μέρος)
*Energy Professional στη Μεγάλη Βρεττανία