Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «ξύπνησε» και αποφάσισε να δώσει, επιτέλους, προβάδισμα στην αναβάθμιση και επέκταση των ηλεκτρικών δικτύων στην ΕΕ. Το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για τα δίκτυα το οποίο παρουσιάστηκε την περασμένη Τρίτη αποτελεί προϊόν έντονων πιέσεων  από την Eurelectric, καθώς το θέμα είχε, στην πράξη, αποσιωπηθεί κατά την ομιλία της Προέδρου της Επιτροπής

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο. Σε απάντηση για την αβελτηρία των ιθυνόντων στις Βρυξέλες, η Eurelectric ανέλαβε μιαν εντυπωσιακή εκστρατεία ενημέρωσης, με καταιγισμό πληροφοριών σχετικά με τις ανάγκες για νέα δίκτυα που θα συμβάλουν στον ουσιαστικό εξηλεκτρισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Τα στοιχεία περιλαμβάνονται σε έκθεση για τη χωρητικότητα του δικτύου στην οποία περιγράφονται λεπτομερώς οι ανάγκες για επέκταση και ψηφιοποίηση προκειμένου να υποστηριχτεί ο εξηλεκτρισμός του συστήματος. Στην έκθεση αποτυπώνεται η κοινή ανάλυση με την SolarPower Europe που εξετάζει τις ανάγκες για τη σύνδεση άνευ προηγουμένου επιπέδων κατανεμημένης ηλιακής ισχύος στο σύστημα, ενώ παρουσιάζεται το σχέδιο δράσης, που στην ουσία, προκαταλαμβάνει το αντίστοιχο της Κομισιόν για τα δίκτυα, στο οποπιο επισημαίνονται οι κύριοι άξονες που πρέπει να λάβουν υπόψη οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής.

Τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρισμού χρειάζονται επειγόντως να εκσυγχρονιστούν. Με μέσο όρο ηλικίας 40 ετών για τα δίκτυα διανομής και με 70% νέα δυναμικότητα ανανεώσιμης ενέργειας να αναμένεται να συνδεθεί έως το 2030, η επέκταση και ψηφιοποίηση είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση των νέων φορτίων και των ροών ηλεκτρικής ενέργειας στο σύστημα. Και τούτο, επειδή η ΕΕ στοχεύει σε κολοσσιαίες προσθήκες στοχαστικής και κατανεμημένης ανανεώσιμης ενέργειας για το 2030, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αυξημένος ρυθμός εξηλεκτρισμού της οικονομίας με σκοπό την πλήρη απομάκρυνση της ηπείρου από τον άνθρακα.

Όπως παραδέχεται και η Κομισιόν, απατείται άμεσα η αναβάθμιση και η επέκταση των δικτύων ώστε να εξυπηρετηθούν η μετάβαση στην αγορά υδρογόνου, η στροφή στις ΑΠΕ, η αποθήκευση ενέργειας, η ηλεκτροκίνηση, οι καινούργιες απαιτήσεις στη θέρμανση, η λειτουργία ενεργειακών κοινοτήτων και η δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα -CCUS.

Σήμερα, με το νέο σχέδιο δράσης που παρουσίασε η Επιτροπή και καθορίζει επτά προτεραιότητες και 14 συγκεκριμένες δράσεις που πρέπει να αναληφθούν, η αίσθηση στις τάξεις Φορέων όπως η Eurelectric είναι ότι τα πράγματα κινούνται, επιτέλους, προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο πρόεδρος της Eurelectric και διευθύνων σύμβουλος της E.ON, Leo Birnbaum δήλωσε μεταξύ άλλων: «Είναι καλό να βλέπουμε ότι τα δίκτυα βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο της ατζέντας της ΕΕ. Το σχέδιο αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικό πρώτο βήμα για την εξασφάλιση της μελλοντικής ασφάλειας των υποδομών ενέργειας της Ευρώπης με συγκεκριμένες δράσεις που θα υλοποιηθούν στα επόμενα δύο χρόνια. Εκτιμούμε επίσης ότι το σχέδιο της Επιτροπής προνοεί για μια άμεση συμφωνία σχετικά με τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και νέες διατάξεις για τη δυνατότητα προληπτικών επενδύσεων στο δίκτυο. Για το σκοπό αυτό, οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα για την απομείωση του ρίσκου που ενέχουν αυτές οι επενδύσεις, διασφαλίζοντας ότι οι διαχειριστές συστημάτων δεν θα τιμωρούνται σε περιπτώσεις ανεπαρκούς χρήσης της δυναμικότητας του δικτύου που κατασκευάστηκε με βάση τις προβλέψεις εξηλεκτρισμού».

Προτεραιότητες και δράσεις

Επιτάχυνση της υλοποίησης των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος και ανάπτυξη νέων έργων, μέσω πολιτικής καθοδήγησης και ενισχυμένης παρακολούθησης.

Βελτίωση του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού των δικτύων για την κάλυψη περισσότερων ΑΠΕ και της αυξημένης κατανάλωσης ρεύματος, με καθοδήγηση του έργου των Διαχειριστών συστημάτων καθώς και των εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών.

Εισαγωγή ρυθμιστικών κινήτρων για προβλεπόμενες, μακροπρόθεσμες, επενδύσεις, καθώς και για διασυνοριακό επιμερισμό του κόστους για υπεράκτια έργα.

Παροχή κινήτρων για καλύτερη χρήση των δικτύων με ενισχυμένη διαφάνεια και βελτιωμένα τιμολόγια δικτύου για δίκτυα με «έξυπνους» μετρητές, αποδοτικότητα και καινοτόμες τεχνολογίες και λύσεις. Αναγκαία θεωρείται η συνεργασία μεταξύ των Διαχειριστών Συστημάτων με τον Οργανισμό για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER).

Βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για έργα δικτύων, μέσω της ενίσχυσης της προβολής ευκαιριών που προσφέρουν χρηματοδοτικά προγράμματα της Ε.Ε.

Ταχύτερη αδειοδότηση για την ανάπτυξη δικτύων, με την παροχή τεχνικής υποστήριξης στις αρμόδιες αρχές και καθοδήγηση για την αποδοτικότερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και των ενεργειακών κοινοτήτων.

Βελτίωση και διασφάλιση των αλυσίδων εφοδιασμού στο δίκτυο, μεταξύ άλλων, με την εναρμόνιση των απαιτήσεων της βιομηχανίας παραγωγής για σύνδεση παραγωγής και ζήτησης.

Επίσης, ο ENTSO-E να ενισχύσει τον σχεδιασμό για το 2050, ενσωματώνοντας τον προσδιορισμό των αναγκών του υπεράκτιου και του χερσαίου συστήματος και εξετάζοντας περαιτέρω τις προοπτικές διείσδυσης λύσεων υδρογόνου, ενώ να δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση των αλυσίδων εφοδιασμού.

Το σύνολο των απαιτούμενων επενδύσεων για την ευόδωση αυτού του project εκτιμάται από την Κομισιόν στα 584 δισ. ευρώ, έως το 2030νέες υποδομές, τόσο για τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας όσο και για το διασυνοριακό εμπόριο. Όπως υποστηρίζει ο ENTSO-E, ήτοι, η Ευρωπαϊκή Ένωση Διαχειριστών Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, στην προσεχή επταετία η χωριτικότητατων υποδομών διασυνοριακής μεταφοράς ρεύματος, θα αυξηθεί κατά 64 GW έως το 2030, γεγονός που σημαίνει ότι η προετοιμασία των δικτύων για το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας του μέλλοντος θα απαιτήσει απείρως μεγαλύτερη μόχλευση κεφαλαίων.

Η Eurelectric υποστηρίζει τα κονδύλια της ΕΕ δεν αξιοποιούνται επαρκώς για την εκτέλεση έργων τοπικών δικτύων διανομής και προτείνει μια νέα προσέγγιση, που μπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση αυτών των projects, ενώ αφήνει να εννοηθεί ότι να χρειαστούν, ενδεχομένως, πιο αποφασιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των συμφορήσεων στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Σημειώνουμε τέλος, ότι σύμφωνα με τον φορέα που εκπροσωπεί τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, την τελευταία πενταετία η Κομισιόν έχει παράξει τεράστιο όγκο νέας νομοθεσίας κατά της χειραχώγησης των τιμών χονδρικής στο ρεύμα, καθώς και των συναλλαγών με εσωτερική πληροφόρηση, της οποίας η εφαρμογή έχει επιφέρει υπέρμετρο επιπλέον κόστος για τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας της ηπείρου.

Πρόκειται για την υιοθέτηση πολύπλοκων διαδικασιών που προκαλούν επιπλέον γραφειοκρατία και φυσικά κόστος, ενώ προβλέπουν ενισχυμένες εξουσίες για τον Ευρωπαίο Ρυθμιστή (ACER), ο οποίος θα μπορεί πλέον να διενεργεί απ’ ευθείας ελέγχους στο διασυνοριακό εμπόριο.

Όπως τονίζεται, αυτό το γραφειοκρατικό κόστος επιβαρύνει την τιμή του τελικού προϊόντος και μεταφέρεται στους καταναλωτές.