Συγκεκριμένα:
(Α) Αύξηση επενδύσεων:
Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και να υλοποιηθούν την επόμενη τετραετία επενδυτικά σχέδια ύψους 36-40 δισ. ευρώ.
Μέχρι τέλος Νοεμβρίου στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΤΑΑ είχαν κατατεθεί 20.331 εκ. και είχαν εγκριθεί 9.110 εκ. από τις τράπεζες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Για να αξιοποιήσουμε την μοναδική ευκαιρία για την χώρα μας πρέπει οι τράπεζες να διαδραματίσουν ένα πιο ενεργό ρόλο. Συγκεκριμένα:
- Επιτάχυνση της έγκρισης των επενδυτικών σχεδίων. Όπως έχει τεθεί και στους αξιολογητές συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για την έκφραση γνώμης (10 ημέρες) να τεθεί ανάλογο διάστημα και στα credit committee των τραπεζών (πχ ένας μήνας).
- Επικέντρωση σε επενδυτικά σχέδια σε περιφέρειες της χώρας που έχουν μεγάλη ανάγκη (π.χ Περιφέρεια Θεσσαλίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας, Βορείου Αιγαίου).
- Τα εγκριτικά σχέδια που εγκρίνουν να συνάδουν με τον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας.
- Να επιταχυνθεί η απορρόφηση των κονδυλίων έτσι ώστε να υπάρχει άμεσο αντίκτυπο στο ΑΕΠ της χώρας.
Στόχος, η επίτευξη μιας άνευ προηγούμενου αύξησης του σχηματισμού ιδιωτικών επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου από το 14% του ΑΕΠ σήμερα σε 22%-23%, ώστε να προσεγγίσουμε τον μέσο ευρωπαϊκό όρο.
Σήμερα, η πρόκληση της μετάβασης από μια οικονομία χαμηλής εξειδίκευσης και χαμηλής εντάσεως τεχνολογίας, σε μια οικονομία μέσης και υψηλής εντάσεως τεχνολογίας, είναι τεράστια καθώς και η ενίσχυση της συμμετοχής της Ελλάδος στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.
Καθοριστικός παράγοντας για την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι και τα φορολογικά κίνητρα που θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή.
Για παράδειγμα, η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου με καθιέρωση των επιταχυνόμενων φορολογικών αποσβέσεων σε πάγια περιουσιακά στοιχεία (κυρίως μηχανήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό) με στόχο την παροχή κινήτρων για την υλοποίηση επενδύσεων στη βιομηχανία. Η δυνατότητα προσαρμογής ή επιλογής από τις επιχειρήσεις της μεθόδου απόσβεσης, καθώς και του ρυθμού απόσβεσης, θα μπορούσε να συμβάλει θετικά στη δημιουργία νέων επενδύσεων λόγω αυξημένης ρευστότητας, καθώς και να βελτιώσει τις προοπτικές δυναμικής ανάπτυξης της βιομηχανίας.
Η δυνατότητα μεταφοράς φορολογικών ζημιών για διάστημα μεγαλύτερο της πενταετίας (που ισχύει σήμερα) θα επιτρέψει την αξιοποίηση των ζημιών που έχουν συσσωρευθεί στις επιχειρήσεις κατά το διάστημα της πανδημίας, αλλά και παλαιότερα. Ζητούμενο από τους ελληνικούς ομίλους είναι επίσης, η εξομοίωση της φορολογικής μεταχείρισης των μερισμάτων από και προς χώρες εκτός ΕΕ, με τα μερίσματα που διανέμονται από/προς θυγατρικές εντός της ΕΕ και τα οποία είναι (υπό προϋποθέσεις) αφορολόγητα.
Στο ίδιο πλαίσιο απαιτούνται πρόσθετες ενέργειες περιορισμού του ενεργειακού κόστους, το οποίο επιδρά αρνητικά κυρίως στους ενεργοβόρους βιομηχανικούς κλάδους. Τα μέτρα ενίσχυσης των ενεργειακών διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες, η αποτελεσματικότερη λειτουργία της αγοράς ενέργειας, η επανεξέταση των ρυθμιζόμενων χρεώσεων και της υψηλής φορολογίας καθώς και οι επιδοτήσεις για την υλοποίηση της πράσινης μετάβασης είναι μέτρα που θα μπορούσαν να εξεταστούν.
(Β) Μικρό μέγεθος ελληνικών επιχειρήσεων:
Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν διαχρονικά μικρότερο μέγεθος σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Συγκεκριμένα, η μέση βιομηχανική επιχείρηση στην Ελλάδα απασχολούσε περίπου 5-6 εργαζόμενους την περίοδο 2011-2018 έναντι περίπου 15 που ήταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρους. Το γεγονός αυτό συνδέεται με την αδυναμία ανάπτυξης οικονομιών κλίμακας, τη δυσκολία στην εύρεση χρηματοδότησης, καθώς και τη δυσκολία επέκτασης σε νέες αγορές. Οι εν λόγω παράγοντες μειώνουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.
Η επίτευξη επενδυτικής και αναπτυξιακής δυναμικής διευκολύνεται από μια σημαντική αύξηση του μέσου μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων, κυρίως μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών (Μ&Αs).
Σε αυτή την κατεύθυνση είναι αναγκαία και η υιοθέτηση της κατάλληλης φορολογικής πολιτικής: Η διαμόρφωση ενός ξεκάθαρου και ενιαίου φορολογικού πλαισίου που θα διευκολύνει όλες τις μορφές μετασχηματισμών και η άρση των αμφιβολιών αναφορικά με την δυνατότητα της φορολογικής έκπτωσης των τόκων δανείου που λαμβάνεται για την απόκτηση συμμετοχών (ένα θέμα που απασχολεί πολλές επιχειρήσεις και αποτελεί αντικείμενο αμφισβητήσεων από τις φορολογικές αρχές, παρά την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση του Ν.4935/2022). Είναι απαραίτητο, να υιοθετήσουμε ένα πολύ τολμηρό πλαίσιο κινήτρων, ώστε με τη δημιουργία ισχυρότερων εταιρικών σχημάτων να ενισχυθεί καθοριστικά η ικανότητά τους να εκσυγχρονιστούν, χρηματοδοτηθούν, επενδύσουν, εξάγουν και αξιοποιήσουν τις σύγχρονες τεχνολογίες.
(Γ) Επιτάχυνση της εξωστρέφειας:
Η ενίσχυση του εξωστρεφούς προσανατολισμού του κλάδου μέσα από την ανάπτυξη διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και τη συμμετοχή των ελληνικών βιομηχανιών σε διεθνείς αλυσίδες αξίας, πρέπει να είναι στο επίκεντρο της βιομηχανικής πολιτικής.
Έμφαση πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση κλάδων και προϊόντων που αξιοποιούν συγκριτικά πλεονεκτήματα και υψηλή προστιθέμενη αξία.
Χρειάζεται να υλοποιήσουμε ένα πολύπλευρο και ολοκληρωμένο πρόγραμμα επιτάχυνσης της εξαγωγικής δραστηριότητας με στόχο να φθάσουν οι εξαγωγές τουλάχιστον στο 50% του ΑΕΠ την επόμενη τετραετία.
Η μετάβαση της βιομηχανίας σε καθαρές μορφές ενέργειας, σε ένα πιο πράσινο παραγωγικό πρότυπο και σε νέα μοντέλα ανάπτυξης, κυρίως μέσα από τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και με τη βοήθεια της καινοτομίας και της ψηφιακής τεχνολογίας είναι πλέον απαραίτητη.
Αυτό όμως προϋποθέτει την κινητοποίηση σημαντικών επενδύσεων και την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για την ενεργό παραγωγή αλλά και αποθήκευση ενέργειας μέσω ΑΠΕ, καθώς και τη λήψη μέτρων για τη βελτίωση της ενεργητικής και παθητικής ενεργειακής αποδοτικότητας της βιομηχανίας. Οι ενέργειες αυτές, πέρα από τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, δύνανται να έχουν και οικονομικές προεκτάσεις μειώνοντας τις εισαγωγές ενέργειας και συμβάλλοντας στη μείωση του ενεργειακού κόστους, παράγοντας που είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις βιομηχανικές επιχειρήσεις, καθώς η Ελλάδα έχει διαχρονικά μη ανταγωνιστικό ενεργειακό κόστος. Ο στόχος αυτός αφορά το σύνολο της βιομηχανίας, προτεραιοποιώντας ωστόσο τους ενεργοβόρους κλάδους.
Ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός των μεταποιητικών επιχειρήσεων απαιτεί, εκτός από τις επενδύσεις φυσικού κεφαλαίου, και νέες πρακτικές λειτουργίας των επιχειρήσεων, καθώς και ανθρώπινο κεφάλαιο με κατάλληλες δεξιότητες. Η ενδυνάμωση και επέκταση των υφιστάμενων φορολογικών κινήτρων για τις επενδύσεις που συμβάλλουν σημαντικά στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση των θέσεων απασχόλησης, θα βοηθούσε σημαντικά στην κατεύθυνση αυτή,
Απαιτεί επίσης μακροπρόθεσμη στρατηγική από το κράτος, με κύριο άξονα την ψηφιοποιήσει των υπηρεσιών του δημοσίου, τη βελτίωση των υποδομών συνδεσιμότητας, τη δημιουργία κόμβων ψηφιακή καινοτομίας, αλλά και τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου.
Ισχυρά κίνητρα θα πρέπει επίσης να δοθούν για την καινοτομία, την έρευνα και την ανάπτυξη.
Προκειμένου να ενισχυθεί η Ε&Α και η καινοτομική δραστηριότητα θα μπορούσαν να εξεταστούν: φορολογικές επιπτώσεις για την αγορά ή αντικατάσταση εξοπλισμού καθώς και για την κατασκευή ή ανακαίνιση μιας κτιριακής εγκατάστασης, η οποία πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για δραστηριότητες Ε&Α, ο συμψηφισμός δαπανών Ε&Α με ασφαλιστικές εισφορές, καθώς και φορολογικές εκπτώσεις επί των κερδών από δραστηριότητες Ε&Α.
Επιπλέον, θα μπορούσε να εξεταστεί ή αύξηση της χρηματοδότησης των νεοφυών επιχειρήσεων και ανερχόμενων τεχνολογιών και την υποστήριξή τους σε διάφορα στάδια της ζωής τους.
Σημαντικό μέτρο επίσης είναι η βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης και χωροθέτησης που θα συμπεριλαμβάνει τη δημιουργία βιομηχανικών, τουριστικών, οικιστικών και τεχνολογικών πάρκων και αναπτυξιακών ζωνών σε όλη την Ελλάδα, για τις οποίες θα υπάρχουν επενδυτικές και λειτουργικές άδειες με σεβασμό στο περιβάλλον και αποτροπή της άναρχης δόμησης.
(*) Ο Βασίλης Καζάς είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton
Από kreport.gr