Μετά τα πράσινα, τα µπλε και τα κίτρινα, έρχονται το φθινόπωρο τα πορτοκαλί τιµολόγια. Θα λέγονται δυναµικά και η kwh θα τιµολογείται ανά ηµέρα και σε πολλές διαφορετικές ζώνες µέσα στο 24ωρο, ακόµη και ανά τέταρτο, µε προϋπόθεση την εγκατάσταση έξυπνων µετρητών. Το λεγόµενο «νυχτερινό» θα µεταφερθεί µεσηµεριανές ώρες, όταν δηλαδή «πετάµε» την άφθονη και φθηνή ηλιακή ενέργεια ελλείψει υποδοµών αποθήκευσης, ενώ η καταµέτρηση της κατανάλωσης από τον ∆Ε∆∆ΗΕ θα είναι µηνιαία. Τις παρεµβάσεις αυτές προωθεί το ΥΠΕΝ από το φθινόπωρο.
∆οµικού τύπου αλλαγές στη σχέση των καταναλωτών µε το ηλεκτρικό ρεύµα φέρνει η µεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ και η νέα κατάσταση που έχει διαµορφώσει στο ηλεκτρικό σύστηµα της χώρας. Κατά τον ίδιο τρόπο που ο ηλεκτρισµός µε την ανακάλυψή του σηµάδεψε όσο καµία άλλη εφεύρεση την πορεία της ανθρωπότητας και συνέχισε να την επηρεάζει σε όλα τα στάδια εξέλιξής του, σήµερα στη φάση της ενεργειακής µετάβασης επαναπροσδιορίζει παραγωγικά και οικονοµικά µοντέλα και φυσικά καθηµερινές συνήθειες και καταναλωτικές συµπεριφορές.
Η προσαρµογή της κατανάλωσης στο νέο µοντέλο παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας, µε τις πολλές διάσπαρτες και διακοπτόµενες µονάδες ανανεώσιµων πηγών, αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη διατήρηση της ευστάθειας του ηλεκτρικού συστήµατος και την αποφυγή µπλακ άουτ, αλλά και τη διαχείριση της φθηνής ηλιακής και αιολικής ενέργειας προς όφελος των καταναλωτών.
Η υστέρηση αυτής της προσαρµογής ελλείψει των κατάλληλων εργαλείων και εκπαίδευσης των καταναλωτών µάς οδηγεί σήµερα στο να πετάµε ή να εξάγουµε επί ζηµία φθηνή ενέργεια ΑΠΕ τις µεσηµεριανές ώρες, που ο ήλιος λάµπει και κορυφώνεται η παραγωγή των φωτοβολταϊκών, και να επιδοτούµε µέσω του νυχτερινού τιµολογίου ενέργεια που παράγεται από τις υψηλού κόστους µονάδες του φυσικού αερίου τις βραδινές ώρες. Σε περιόδους χαµηλής ζήτησης, όπως είναι το φθινόπωρο και η άνοιξη, η υπερπροσφορά των ΑΠΕ δηµιουργεί αποκλίσεις της τάξεως ακόµη και των 100 ευρώ κατά τη διάρκεια του 24ώρου στη χονδρεµπορική αγορά, αφού τις µεσηµεριανές ώρες οι τιµές µηδενίζονται ή και γυρνάνε σε αρνητικές. Η µετατόπιση της ζήτησης σε αυτές τις ώρες θα περιορίσει τις περικοπές πράσινης ενέργειας για την ευστάθεια του συστήµατος και θα δώσει την ευκαιρία στους καταναλωτές να επωφεληθούν από τη φθηνή ενέργεια των ΑΠΕ.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αν και µε σοβαρή καθυστέρηση σε σχέση µε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, δροµολογεί παρεµβάσεις στην κατεύθυνση της διαχείρισης της ζήτησης και της πιο ενεργής συµµετοχής των καταναλωτών στην αγορά ηλεκτρισµού µε στόχο να τεθούν σε πλήρη εφαρµογή από το φθινόπωρο. «Πρέπει να αντιδράσουµε σε αυτή την καινούργια πραγµατικότητα της µεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ που συνεχίζει να αυξάνεται, µε demand response (απόκριση ζήτησης), αποθήκευση και µια αντιστοίχιση της νέας προσφοράς µε τη ζήτηση. Να υποκαταστήσουµε πανάκριβη ενέργεια µε τη φθηνή ενέργεια που πετάµε. Αλλιώς το σύστηµα θα βγάλει άγριες παιδικές ασθένειες», δηλώνει στην «Κ» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης µε αφορµή τα µέτρα που έχει προαναγγείλει. Οι τρεις παρεµβάσεις:
∆υναµικά τιµολόγια
Σε προτεραιότητα θέτει ο υπουργός τα «δυναµικά τιµολόγια» που θα κάνουν την εµφάνισή τους στην αγορά από το φθινόπωρο, µε πορτοκαλί χρώµα. Τα δυναµικά τιµολόγια δίνουν τη δυνατότητα χρέωσης της κιλοβατώρας ανά ηµέρα και σε πολλές διαφορετικές ζώνες µέσα στο 24ωρο, ακόµη και ανά τέταρτο. Προϋποθέτουν ωστόσο την εγκατάσταση έξυπνων µετρητών. Σήµερα το 45% του ηλεκτρικού φορτίου αντιστοιχεί σε επιχειρήσεις µέσης τάσης αλλά και επαγγελµατίες της χαµηλής τάσης, που διαθέτουν έξυπνους µετρητές. Με την εγκατάσταση 360.000 µετρητών από τον ∆Ε∆∆ΗΕ µέχρι το τέλος του χρόνου, το ΥΠΕΝ υπολογίζει ότι τα πορτοκαλί τιµολόγια θα µπορούν να καλύψουν έως και το 60% του συνολικού φορτίου.
Σταδιακά και µε την ολοκλήρωση από τον ∆Ε∆∆ΗΕ του προγράµµατος εγκατάστασης µετρητών στη χαµηλή τάση, χρήση των πορτοκαλί τιµολογίων θα µπορούν να κάνουν και οικιακοί καταναλωτές. Μεταφέροντας τη χρήση ενεργοβόρων συσκευών τις µεσηµεριανές ώρες, τα νοικοκυριά θα συµβάλουν στην ευστάθεια του συστήµατος απολαµβάνοντας χαµηλές τιµές. Σε µια πιο προχωρηµένη φάση τα νοικοκυριά µέσω των ΦΟΣΕ (Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης) θα συµµετέχουν και στην αγορά έναντι αµοιβής, κάτι που συµβαίνει στις ώριµες αγορές της Ευρώπης. Σε ώρες αιχµής ζήτησης, για παράδειγµα, ο διαχειριστής του συστήµατος καλεί τον ΦΟΣΕ να απελευθερώσει φορτίο και ο ΦΟΣΕ µε ένα µήνυµα στο κινητό του πελάτη του - καταναλωτή τον ενηµερώνει να βγάλει από την πρίζα για ένα τέταρτο το ψυγείο του ή να κλείσει το κλιµατιστικό έναντι προσυµφωνηµένης αµοιβής.
Κατά τον υπουργό, η έξυπνη διαχείριση της ενέργειας αφορά πολύ περισσότερο την επιχείρηση από το νοικοκυριό. «Οταν κατά τη διάρκεια της ηµέρας έχουµε διαφορές στην τιµή της µεγαβατώρας ακόµη και 100 ευρώ, µια επιχείρηση που θα µετακινήσει τη βάρδια της ή τις ώρες που θα λειτουργήσει το κλιµατιστικό θα έχει ένα µόνιµο κέρδος. Είναι στην ουσία σαν να κάνει µια επένδυση που δεν θα τη σχεδίαζε».
Οι επιχειρήσεις υψηλής τάσης, που αντιπροσωπεύουν το 10% της συνολικής ζήτησης, τιµολογούνται ήδη µε ωριαίες χρεώσεις προσαρµόζοντας κατά το δυνατόν τη λειτουργία τους στις ζώνες χαµηλού κόστους, όπως και ο µεγαλύτερος αριθµός ενεργοβόρων επιχειρήσεων µέσης τάσης. Ουσιαστικά, δηλαδή, σε πρώτη φάση και µέχρι να αντικατασταθούν και οι οικιακοί µετρητές, τα δυναµικά τιµολόγια θα απευθύνονται σε επαγγελµατίες χαµηλής τάσης (ζαχαροπλαστεία, κοµµωτήρια, φούρνοι κ.λπ.) που διαθέτουν έξυπνους µετρητές.
Σύµφωνα µε τον κ. Σκυλακάκη, «θα είναι πολλαπλά, µε δυνατότητα χρέωσης ανά τέταρτο και θα προσφέρουν χαµηλότερες τιµές, ενώ θα περιορίσουν αυτοµάτως τις περικοπές ενέργειας από ΑΠΕ». Για την εφαρµογή των δυναµικών τιµολογίων ο ∆Ε∆∆ΗΕ, σύµφωνα µε τον υπουργό, θα πρέπει να διαµορφώσει πιστοποιηµένες καµπύλες φορτίου, δηλαδή να ορίσει και να πιστοποιήσει τις ώρες υπερπαραγωγής ενέργειας και τις ώρες της αιχµής κατανάλωσης.
Μεσηµεριανό φθηνό ρεύµα
Η δεύτερη παρέµβαση που δροµολογεί το ΥΠΕΝ είναι η µετατόπιση του νυχτερινού τιµολογίου στις µεσηµεριανές ώρες. Το νυχτερινό τιµολόγιο καθιερώθηκε την εποχή που το ηλεκτρικό σύστηµα στηριζόταν στον λιγνίτη, ως κίνητρο για να ενισχυθεί η ζήτηση τις νυχτερινές ώρες που η κατανάλωση έπεφτε αλλά οι λιγνιτικοί σταθµοί της ∆ΕΗ έπρεπε να συνεχίσουν να λειτουργούν σε µια δυναµικότητα, γιατί τεχνικά δεν ήταν εύκολο το να αναβοσβήνουν γρήγορα. Σήµερα που ο λιγνίτης ουσιαστικά έχει εκτοπιστεί από το σύστηµα, τις βραδινές ώρες µπαίνουν σε λειτουργία µονάδες φυσικού αερίου που είναι ευέλικτες στο να αναβοσβήνουν, αλλά ακριβές. Παράλληλα, το µεσηµέρι λόγω των φωτοβολταϊκών έχουµε υπερπαραγωγή ΑΠΕ η οποία περικόπτεται για να διατηρηθεί η ευστάθεια του συστήµατος. Η µετατόπιση 1,4 εκατ. νυχτερινών µετρητών τις µεσηµεριανές ώρες θα αυξήσει τη ζήτηση και θα περιορίσει τις περικοπές ενέργειας, ενώ οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από τις χαµηλότερες τιµές.
Το µέτρο, όπως τονίζει ο υπουργός στην «Κ», θα τεθεί σε εφαρµογή προς το τέλος του φθινοπώρου, αφού τους θερινούς µήνες αυξάνεται σηµαντικά η ζήτηση και το µεσηµέρι λόγω κλιµατιστικών. Θα δηµιουργηθούν δύο νέες ζώνες τιµολόγησης µε δυνατότητα αναπροσαρµογής ανά µήνα ανάλογα µε τα φορτία. Αποψη του υπουργού είναι ότι απαιτείται µια διαρκής προσαρµογή στη νέα πραγµατικότητα της αγοράς. «Το “κλειδί” σε µια µετάβαση είναι να µπορείς να κάνεις διαρκείς προσαρµογές. Είναι σαν να περνάς ένα ποτάµι και πρέπει να αλλάξεις τη βάρκα. Θέλεις διαρκείς προσαρµογές την ώρα που αλλάζεις τη βάρκα, γιατί αλλιώς θα πέσεις στο ποτάµι», τονίζει χαρακτηριστικά.
Μηνιαίες καταµετρήσεις
Στο πλαίσιο αυτής της διαρκούς προσαρµογής εντάσσεται και το µέτρο των µηνιαίων καταµετρήσεων της κατανάλωσης που ξεκίνησε να εφαρµόζει ο ∆Ε∆∆ΗΕ έπειτα από απόφαση του ΥΠΕΝ. Σύµφωνα µε την επίσηµη ενηµέρωση του ∆Ε∆∆ΗΕ, µέχρι σήµερα οι µηνιαίες καταµετρήσεις καλύπτουν το 53% των παροχών πανελλαδικά και έως τα τέλη Ιουλίου θα καλύψουν το σύνολο των καταναλωτών. Το µέτρο θα προσφέρει µεγαλύτερη διαφάνεια στα τιµολόγια και θα περιορίσει δραστικά τις ρευµατοκλοπές, µε το ΥΠΕΝ να αναµένει µείωση έως και 50%.
Στο µέλλον, καταναλωτές θα λαµβάνουν µήνυµα για να κλείνουν, για παράδειγµα, το κλιµατιστικό για ένα τέταρτο έναντι αµοιβής.
Επιχειρήσεις υψηλής τάσης θα προσαρµόζουν τις βάρδιές τους µε βάση τις ώρες που θα παράγεται φθηνή ενέργεια από ΑΠΕ.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")