Αν οι συζητήσεις έχουν θετική κατάληξη, τότε θα πρόκειται για την πρώτη πρωτοβουλία από έναν πολυμερές διεθνή οργανισμό για τη χρηματοδότηση άνθρακα. Στόχος είναι το σχέδιο να έχει διαμορφωθεί μέχρι το φετινό COP29 στο Μπακού.
Ως γνωστόν, ο άνθρακας θεωρείται ο χειρότερος ρυπαντής σε σχέση με όλα τα ορυκτά καύσιμα, καθώς έχει πολύ υψηλότερες εκπομπές CO2. Παράλληλα, όπως έγραψε πρόσφατα το energia.gr, ο άνθρακας αποτελεί πλέον μία κοστοβόρα λύση, με τις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες που λειτουργούν μέσω της καύσης κάρβουνου να χάνουν εκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας το φυσικό αέριο και τις ΑΠΕ πολύ πιο οικονομικά ελκυστικές μορφές ηλεκτροπαραγωγής. Από την άλλη πλευρά, παρά την ευρύτερη ρητορική περί απανθρακοποίησης και ενεργειακής μετάβασης, τα στοιχεία ορισμένων πρόσφατων ερευνών καταδεικνύουν ότι συνεχώς προστίθενται νέες μονάδες άνθρακα— ειδικά στα κράτη με μεγάλη κατανάλωση, όπως η Κίνα και η Ινδία— ενώ η χρηματοδότηση για τέτοιες υποδομές συνεχίζει ακάθεκτη.
Το σχέδιο του ΟΟΣΑ δεν θα είναι δεσμευτικό, αλλά θα αποτελεί μία “καλή πρακτική” για τα κράτη-μέλη του οργανισμού, και όσες χώρες επιθυμούν να ενταχθούν. Θα πρόκειται για ένα χρηματοδοτικό εργαλείο που θα αποθαρρύνει τις νέες επενδύσεις στον άνθρακα, ενώ θα ενθαρρύνει την αποεπένδυση από τις υφιστάμενες υποδομές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία, η Γαλλία, οι ΗΠΑ, και ο Καναδάς είναι ορισμένοι από τους υποστηρικτές του σχεδίου που ανήκουν στο στρατόπεδο των αναπτυγμένων. Από την πλευρά των αναπτυσσόμενων, η Ινδονησία και το Βιετνάμ βλέπουν θετικά αυτή την πρόταση. Η θεσμοθέτηση ενός τέτοιου πλαισίου θα σήμαινε πως τα κράτη αυτή θα λάβουν χρηματοδοτήσεις ώστε να αναπτύξουν υποδομές καθαρής ενέργειας.
Ωστόσο, το σχέδιο φαίνεται να προσκρούει στις ενστάσεις ορισμένων μελών του ΟΟΣΑ, με πρώτη την Ιαπωνία. Η Ιαπωνία έχει καθυστερήσει σημαντικά να υιοθετήσει την πράσινη μετάβαση, διατηρώντας τον άνθρακα στο 25% του ενεργειακού της μείγματος και αποτελώντας τον τρίτο μεγαλύτερο εισαγωγέα άνθρακα παγκοσμίως. Το μέλλον της πρότασης θα κριθεί ενδεχομένως στην επερχόμενη Συνάντηση Κορυφής των G7 στην Ιταλία. Εκεί, οι ηγέτες θα επιχειρήσουν να ασκήσουν πιέσεις στον Ιάπωνα Πρωθυπουργό, Φουμίο Κισίντα. Οι κυβερνήσεις των G7 έχουν ήδη περιορίσει ή απαγορεύσει τη δημόσια χρηματοδότηση μονάδων άνθρακα, κάτι ιδιαίτερα κρίσιμο.
Η παραγόμενη ενέργεια από άνθρακα το 2022. Πηγή: WEF.