"και η τοξικότητά τους βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος", δήλωσε η επικεφαλής του PAN Europe για την επιστήμη και την πολιτική, Αγγελική Λυσσιμάχου.
Τον Μάιο του 2024, μετά τον εντοπισμό μόλυνσης ποταμών, λιμνών και υπόγειων υδάτων από TFA (τριφθοροξικό οξύ), ένα εξαιρετικά ανθεκτικό προϊόν των φυτοφαρμάκων PFAS και των F-αερίων, η PAN Europe προχώρησε σε περαιτέρω ανάλυση.
"Αν και υπήρχαν διαφορετικές πηγές προέλευσης του TFA, οι δύο μεγαλύτερες πηγές είναι τα φυτοφάρμακα PFAS και τα F-αέρια [που περιέχουν φθόριο]", εξήγησε η Salomé Roynel, υπεύθυνη πολιτικής της PAN Europe.
Η PAN Europe διαπίστωσε ότι τα δείγματα νερού της βρύσης ήταν μολυσμένα με TFA κατά μέσο όρο 740 ng/L, με τιμές που κυμαίνονταν από "κάτω από το όριο ανίχνευσης" των 20ng/L έως 4.100 ng/L, ενώ τα εμφιαλωμένα μεταλλικά νερά και τα νερά πηγής τα είχαν "σε συγκεντρώσεις μεταξύ "κάτω από το όριο ανίχνευσης" και 3.200 ng/L, με μέσο φορτίο 278 ng/L".
Νόμιμο όριο
Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει νομικό όριο στην ΕΕ για το TFA. Παραμένει "μια "αόρατη" χημική ουσία" από νομική άποψη, δήλωσε η Sara Johansson, ανώτερη υπεύθυνη πολιτικής για την πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος.
Μια νέα παράμετρος, που θα τεθεί σε ισχύ το 2026 με την αναδιατύπωση της οδηγίας για το πόσιμο νερό, θα αρχίσει να παρακολουθεί το "σύνολο των PFAS", το οποίο περιλαμβάνει την TFA. Ωστόσο, οι αναλύσεις της έκθεσης δείχνουν ότι το μέγιστο όριο έχει ήδη ξεπεραστεί στα μισά από τα νερά βρύσης που εξετάστηκαν.
Ταυτόχρονα με την αναδιατύπωση της οδηγίας το 2020, η EFSA, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζουν "τη μέγιστη πρόσληψη PFAS που συσσωρεύονται στον οργανισμό. Ωστόσο, αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές ήρθαν πολύ αργά για να ενσωματωθούν στην οδηγία για το πόσιμο νερό", δήλωσε ο Johansson.
"Αρκετά κράτη μέλη βάσισαν την εθνική τους νομοθεσία για το πόσιμο νερό στις κατευθυντήριες γραμμές της EFSA, συμπεριλαμβανομένης της Δανίας, της Σουηδίας, της Φλάνδρας στο Βέλγιο και της Γερμανίας" πρόσθεσε.
Είπε ότι αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια "διάσπαρτη προσέγγιση σε ολόκληρη την ΕΕ όσον αφορά τον τρόπο ρύθμισης των PFAS στο πόσιμο νερό".
Πάρτε μέτρα επειγόντως
Ο Helmut Burtscher-Schaden, περιβαλλοντικός χημικός της οργάνωσης Φίλοι της Γης, απίο την Αυστρία, τόνισε ότι είναι "πραγματικά καιρός να δράσουμε".
"Και δεν μπορούμε να περιμένουμε τις συνήθεις διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την απαγόρευση αυτών των φυτοφαρμάκων που θα χρειαστούν δέκα χρόνια, ίσως και 20 χρόνια. Επομένως, χρειαζόμαστε μια άμεση απαγόρευση των φυτοφαρμάκων με βάση την αρχή της προφύλαξης", δήλωσε.
Αρκετές ΜΚΟ έχουν παροτρύνει τους νομοθέτες να αναλάβουν αποφασιστική δράση και να εφαρμόσουν μια πλήρη απαγόρευση των PFAS, να θεσπίσουν ένα όριο ασφαλούς πόσιμου νερού σε ολόκληρη την ΕΕ για τα TFA.
Οι ΜΚΟ προειδοποίησαν επίσης ότι το αρνητικό περιβαλλοντικό κόστος της απομάκρυνσης των PFAS δεν θα πρέπει να επιβαρύνει τους πολίτες, αλλά θα πρέπει να επιβαρύνει τους παραγωγούς, σε πλήρη εφαρμογή της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει".