Η µεγάλη δυναµική της αιολικής και ηλιακής ενέργειας σε περιοχές της δυτικής Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ έχει ωθήσει τις τιµές χονδρικής στο µηδέν ή υπό του µηδενός για πολλές ώρες τον χρόνο στο χρηµατιστήριο ενέργειας, σηµατοδοτώντας µια τεράστια αλλαγή στον τρόπο µε τον οποίο οι καταναλωτές χρησιµοποιούν τις «καθαρές πηγές» ηλεκτροδότησης, µε βάση την ηλιοφάνεια ή την εκµετάλλευση του ανέµου.
Το 2023, το 44% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. προήλθε από ανανεώσιµες πηγές, ενώ συνολικά σε όλη την ηπειρωτική Ευρώπη το ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας µε τιµή µηδενική ή αρνητική έφτασε στο 6% φέτος, από το 2,2% που ήταν το 2023 και 0,3% το 2022. Σε ορισµένες περιοχές µε µεγάλες δυνατότητες ανανεώσιµων πηγών ενέργειας τα ποσοστά ήταν πολύ µεγαλύτερα, αγγίζοντας το 8% στην Ολλανδία, το 11% στη Φινλανδία και το 12% στην Ισπανία. Οι αναλυτές αναµένουν ότι οι αριθµοί αυτοί θα αυξηθούν καθώς θα εγκατασταθούν περισσότερα ηλιακά πάνελ και ανεµογεννήτριες.
Στο Κέρκντριλ της Ολλανδίας, όπως σηµειώνει ρεπορτάζ της Wall Street Journal, ο Γέροεν βαν Ντίζεν πληρωνόταν για τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας για µεγάλο µέρος της άνοιξης και του καλοκαιριού, ενώ ενίοτε εξυπηρετεί και τους γείτονες, γεγονός που του αποφέρει ακόµη περισσότερα µετρητά. Η περίπτωσή του αντικατοπτρίζει τη νέα, περίεργη δυναµική της ηλεκτροδότησης, που θα µπορούσε σύντοµα να γίνει κανόνας σε πολλά µέρη του κόσµου.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πληρώνουν µια σταθερή τιµή για κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν. Η τιµή καθορίζεται από την εταιρεία ηλεκτρισµού τους και αλλάζει µόνο σε σπάνια διαστήµατα, µία φορά την εβδοµάδα, τον µήνα ή ακόµη και µόνο µία φορά τον χρόνο.
Ο Βαν Ντίζεν, πωλητής λογισµικού, πρόσφατα εγγράφηκε για να λαµβάνει ηλεκτρική ενέργεια από δύο παρόχους που του χρεώνουν την ωριαία τιµή στην ολλανδική αγορά χονδρικής ενέργειας, αντί για µια σταθερή τιµή που αλλάζει σε µηνιαία ή ετήσια βάση. Οταν η τιµή του ρεύµατος πέσει αρκετά χαµηλά, οι έξυπνοι µετρητές στο σπίτι του αρχίζουν να φορτίζουν τα δύο ηλεκτρικά αυτοκίνητά του. Οι τιµές χονδρικής αλλάζουν κάθε ώρα της ηµέρας, και ακόµη περισσότερο καθώς µεγαλύτερο µερίδιο ηλεκτρικής ενέργειας ρέει από αιολικές και ηλιακές εγκαταστάσεις. Επειδή το κόστος παραγωγής των αιολικών ή ηλιακών πάρκων είναι αµελητέο, οι τιµές της αγοράς είναι σχεδόν µηδενικές όταν υπάρχει αρκετή ενέργεια από ανανεώσιµες πηγές για να καλύψει το µεγαλύτερο µέρος της ζήτησης µιας περιοχής. Η δυναµική γίνεται πιο περίεργη όταν οι παραγωγοί ανανεώσιµων πηγών ενέργειας δεν έχουν κίνητρο να σταµατήσουν να τροφοδοτούν µε ενέργεια το δίκτυο, συνήθως λόγω κρατικών επιδοτήσεων. Τότε τα δίκτυα µπορεί να πληµµυρίσουν µε υπερβολική ισχύ, ωθώντας τις τιµές σε αρνητικό επίπεδο.
«Φορτίζω το αυτοκίνητο δωρεάν. Για εµένα είναι κάτι σαν χόµπι ή παιχνίδι: πόσο µακριά µπορώ να φτάσω;» λέει ο Βαν Ντίζεν, ο οποίος είναι µέλος µιας οµάδας οπαδών καθαρής ενέργειας στην Ολλανδία που αυτοαποκαλούνται green nerds (πράσινοι σπασίκλες, σε ελεύθερη µετάφραση).
Πλένετε τα ρούχα σας το βράδυ λόγου χάρη; Η ηλεκτρική ενέργεια θα µπορούσε να είναι δωρεάν λίγες ώρες αργότερα, όταν πέφτει η ζήτηση και ενισχύεται ο άνεµος. Οµοίως, σε περιοχές µε µεγάλη ηλιοφάνεια, η φόρτιση ενός ηλεκτρικού οχήµατος το πρωί είναι συνήθως πολύ πιο ακριβή από την τροφοδοσία κάτω από τον µεσηµεριανό ήλιο ή όποτε η τιµή είναι σωστή.
Στις ΗΠΑ, οι περισσότερες πολιτείες δεν επιτρέπουν επί του παρόντος τέτοιες τιµές σε πραγµατικό χρόνο, πολλοί πιστεύουν όµως ότι αυτό θα αλλάξει. Ηδη σε ορισµένες από τις µεγαλύτερες οικονοµίες του κόσµου, από τη ∆υτική Ευρώπη έως την Καλιφόρνια, η εµφάνιση µηδενικών και αρνητικών τιµών χονδρικής ενέργειας αυξάνεται γρήγορα. Το 2023, το 21% της ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ παρήχθη από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και σε ορισµένες πολιτείες, όπως η ηλιόλουστη Καλιφόρνια και το Τέξας, οι µηδενικές και αρνητικές τιµές είναι ένα συχνό φαινόµενο.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ βλέπουν όλο και περισσότερο την τιµολόγηση σε πραγµατικό χρόνο ως τρόπο για να µειωθεί η ζήτηση, η ανάγκη για δαπανηρές υποδοµές και να ενσωµατωθούν περισσότερες ανανεώσιµες πηγές ενέργειας στο δίκτυο.
Στην Ολλανδία έχει δηµιουργηθεί µία οµάδα οπαδών καθαρής ενέργειας που αυτοαποκαλούνται green nerds (πράσινοι σπασίκλες).
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")