Με μικτό πρόσημο προσεγγίζει η αγορά τον επικείμενο τρίτο διαγωνισμό για μονάδες αποθήκευσης standalone μπαταριών, με τον οποίο και ολοκληρώνεται το πρόγραμμα ανάπτυξης έργων αποθήκευσης με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με όσα αναφέρουν πηγές της αγοράς στη «Ν», το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων περιγράφεται μάλλον συντηρητικό και σίγουρα υποδεέστερο σε σχέση με τους δύο διαγωνισμούς που προηγήθηκαν, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συμμετοχές. Κι αυτό γιατί, όπως συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές, παραμένει η στρατηγική προσέγγιση, κατ’ αναλογία και με τους προηγούμενους διαγωνισμούς, για τη διασφάλιση θέσης στη νέα αγορά που ανοίγεται στον ενεργειακό κλάδο, δεδομένου ότι τα έργα των τριών διαγωνισμών, τα οποία αθροίζονται στα 900 MW, θα αποτελέσουν τα πρώτα έργα αποθήκευσης με μπαταρίες που θα λειτουργήσουν στο ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα. Υπό το πρίσμα αυτό, όπως επισημαίνεται, ακόμη κι αν οι αριθμοί δεν βγάζουν το βέλτιστο αποτέλεσμα, εντούτοις, υπάρχει στρατηγικό όφελος που επιτρέπει την ανάλογη προσαρμογή των business plans.
Σημειώνεται ότι η οικονομική αξιολόγηση των έργων γίνεται σε συνάρτηση με τα έσοδα που θα απολάμβαναν οι επενδυτές εάν συμμετείχαν απευθείας στην αγορά, γεγονός, ωστόσο, που δεν έχει ωριμάσει στην ελληνική περίπτωση, καθώς εκκρεμεί μια σειρά από ρυθμιστικά ζητήματα προς διευθέτηση. Ένα πρόσθετο αντικίνητρο για αυξημένη συμμετοχή αφορά τον γεωγραφικό προσδιορισμό που υπάρχει στους όρους του διαγωνισμού, ο οποίος αφορά έργα μονάχα στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και του δήμου Μεγαλόπολης.
Υπενθυμίζεται ότι ο τρίτος διαγωνισμός για standalone μπαταρίες αφορά έργα αποθήκευσης μπαταριών διάρκειας τεσσάρων ωρών και συνολικής ισχύος 200 MW, που θα αναπτυχθούν στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τον δήμο Μεγαλόπολης, όπως προαναφέρθηκε. Τα projects που θα επιλεγούν θα πρέπει υποχρεωτικά να «μπουν στην πρίζα» έως τις 30 Απριλίου 2026, προθεσμία που προβλέπεται στις προϋποθέσεις του Ταμείου Ανάκαμψης προκειμένου να προχωρήσει η χρηματοδότηση των έργων επί των λειτουργικών και κεφαλαιουχικών δαπανών τους.
«Κλειδί» το capex
Η ανώτατη επιτρεπόμενη τιμή προσφοράς για τα ετήσια έσοδα των μονάδων αποθήκευσης για τον τρίτο διαγωνισμό (opex) έχει οριστεί στα 145.000 ευρώ ανά μεγαβάτ ανά έτος (έναντι 115.000 ευρώ ανά MW που ήταν στους προηγούμενους διαγωνισμούς), ενώ η επενδυτική ενίσχυση (capex) αυξάνεται στα 200.000 ευρώ ανά MW, όσο ήταν στον πρώτο διαγωνισμό, καθώς στον δεύτερο είχε μειωθεί στα 100.000 ευρώ ανά MW. Επιπρόσθετα, το πλαίσιο του διαγωνισμού προβλέπει όριο 50 MW στη συνολική ισχύ που θα κατακυρωθεί στον δήμο Μεγαλόπολης, ενώ τίθεται μέγιστο όριο κατακύρωσης ισχύος ανά συμμετέχοντα σωρευτικά για το σύνολο των δημοπρατούμενης ισχύος των τριών διαγωνισμών στο 25% της συνολικής δημοπρατούμενης ισχύος αυτών, ήτοι 225 MW.
Την ίδια στιγμή, αναλυτές της αγοράς που παρακολουθούν την πορεία της αγοράς, ξεχωρίζουν την ειδική σημασία των κεφαλαιουχικών δαπανών (capex) ως προς τα συνολικά έσοδα του έργου, υπογραμμίζοντας ότι το ύψος του εσωτερικού βαθμού απόδοσης (Internal Rate of Return - IRR) δύναται να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τις δαπάνες κεφαλαίου (capex) κάθε έργου.
Σε αυτό το πλαίσιο, περιπτώσεις επενδυτών που μπορούν να πετύχουν καλύτερες προσφορές στην προμήθεια του εξοπλισμού, λόγω καλύτερης διαπραγματευτικής ισχύος στην αγορά, ή δύνανται να αξιοποιήσουν υφιστάμενο εξοπλισμό (βλ. υποσταθμό) ή μικρότερο κόστος στη σύνδεση του έργου, γιατί το πολύγωνο του έργου βρίσκεται κοντά στο δίκτυο, αυτοί θα δουν το όφελος να μεταφέρεται στο τελικό IRR της επένδυσής τους έναντι άλλων έργων.
Τι εκτιμούν οι ειδικοί
Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει ο Σταύρος Σκαρλής, Research Associate της Aurora Energy Research, σε σχετική ανάρτησή του στο Linkedin, στο σενάριο που το capex του έργου διαμορφώνεται στο 1 εκατ. ευρώ ανά MW, το IRR αναμένεται να κυμανθεί από 3,5% έως 10,5%. Κατά συνέπεια, όπως αναφέρει ο ίδιος στη «Ν», η «άσκηση» για τον τρίτο διαγωνισμό επιβεβαιώνει την ειδική βαρύτητα του capex στα έσοδα του έργου, ενώ η διακύμανση των τιμών προσφοράς αναμένεται να κινηθεί στην τάση των δύο προηγούμενων, δηλαδή πιο επιθετικές προσφορές από τους επενδυτές προκειμένου να διασφαλίσουν χώρο στον τομέα της αποθήκευσης.
Από την πλευρά της, η Aurora Energy Research εκτιμά ότι οι προσφορές των υποψήφιων επενδυτών θα κυμανθούν από 45.000 έως 145.000 ευρώ ανά μεγαβάτ, αναγνωρίζοντας, ωστόσο, ότι οι τετράωρες μπαταρίες έχουν υψηλότερο κόστος έναντι των δίωρων μπαταριών στους προηγούμενους διαγωνισμούς, πράγμα που θα περάσει στις προσφορές που θα υποβληθούν.
Πέραν των μπαταριών ισχύος 900 MW που θα υλοποιηθούν μέσω των διαγωνισμών, το ΥΠΕΝ ευελπιστεί με τα μέτρα προώθησης της αποθήκευσης που προωθεί να «βάλει στην πρίζα» πρόσθετα έργα ισχύος 1,5-2 GW. Το προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπει η εγκατεστημένη ισχύς από μπαταρίες να ανέλθει σε 4,3 GW έως το τέλος της δεκαετίας.
Οι προθεσμίες για τα έργα και οι έως τώρα καθυστερήσεις
Η στήριξη των έργων με λειτουργική και επενδυτική ενίσχυση προέρχεται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και συνοδεύεται από μια σειρά προθεσμίες ως προς την υλοποίησή τους. Η προθεσμία ηλέκτρισης για τα έργα που θα προκριθούν μέσω του τρίτου διαγωνισμού έχει οριστεί στις 30 Απριλίου 2026, ενώ θα πρέπει να έχει υποβληθεί αίτημα στον ΑΔΜΗΕ για την ενεργοποίηση της σύνδεσης κάθε σταθμού έως την 31η Ιανουαρίου 2026. Χρειάζεται, ωστόσο, να σημειωθεί ότι η μέχρι στιγμής εμπειρία από τους δύο πρώτους διαγωνισμούς εμφανίζεται ιδιαίτερα προβληματική, με επενδυτές να αναγνωρίζουν ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία να υλοποιηθούν τα έργα εντός χρονοδιαγράμματος, δεδομένου των καθυστερήσεων που έχουν υπάρξει στη λήψη οριστικών προσφορών σύνδεσης.
Σημειώνεται ότι οριστικές προσφορές σύνδεσης έχουν λάβει τα έργα του πρώτου διαγωνισμού, ενώ θέμα ημερών είναι να λάβουν και τα έργα του δεύτερου διαγωνισμού, όπως ανέφερε σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη ο αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ, Γιάννης Μάργαρης. Σε κάθε περίπτωση, το χρονικό ορόσημο για τα έργα του πρώτου διαγωνισμού είναι τον Δεκέμβριο του 2025, πράγμα που έχει καταλήξει να αμφισβητείται ως προς τη ρεαλιστικότητά του, χωρίς ωστόσο, μέχρι στιγμής, να έχουν γίνει επίσημες κινήσεις και συζήτηση για τυχόν παράταση.
Για τους σταθμούς που θα επιλεγούν από την τρίτη ανταγωνιστική διαδικασία, η Εγγυητική Επιστολή Καλής Λειτουργίας ανέρχεται στο ποσό των 200.000 ευρώ ανά ΜW μέγιστης ισχύος έγχυσης. Με τη συμπλήρωση πέντε ετών από την έκδοση της άδειας λειτουργίας κάθε ενισχυόμενης μονάδας, το ύψος της εγγυητικής επιστολής απομειώνεται κατά 50%. Η επιστολή επιστρέφεται στους κατόχους των σταθμών εντός έξι μηνών από τη λήξη της περιόδου ενίσχυσης.
Τέλος, ενδιαφέρον στοιχείο του τρίτου διαγωνισμού είναι ότι δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που εγκαθίστανται σε άλλες χώρες της Ε.Ε., υπό την προϋπόθεση προγραμματισμού σύζευξης των αγορών εξισορρόπησης με τις αντίστοιχες της Ελλάδας έως την 30ή Απριλίου 2026. Τα κριτήρια αυτά πληροί μόνο η αγορά της Βουλγαρίας.