Από το 2024 έως το 2030, οι νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ αναμένεται να είναι σχεδόν τριπλάσιες από ό,τι είδαμε μεταξύ 2017 και 2023. Η Κίνα πρωτοστατεί και θα είναι υπεύθυνη για σχεδόν το 60% του συνόλου των νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που θα προστεθούν σε αυτό το χρονικό διάστημα, πράγμα που σημαίνει ότι θα αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας δυναμικότητας ανανεώσιμης ενέργειας μέχρι το 2030. Εν τω μεταξύ, η Ινδία παρουσιάζει την ταχύτερη ανάπτυξη μεταξύ των μεγάλων οικονομιών.
Η ηλιακή ενέργεια είναι ο μεγαλύτερος μοχλός αυτής της αύξησης, με τα φωτοβολταϊκά να αναμένεται να αποτελέσουν το 80% της νέας δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό οφείλεται στη συνεχιζόμενη κατασκευή μεγάλων ηλιακών σταθμών παραγωγής ενέργειας και στην εγκατάσταση περισσότερων ηλιακών συστημάτων σε στέγες από ιδιοκτήτες σπιτιών και επιχειρήσεις. Η αιολική ενέργεια αναμένεται επίσης να ανακάμψει έντονα, διπλασιάζοντας τον ρυθμό ανάπτυξής της από τώρα έως το 2030 σε σύγκριση με τα προηγούμενα επτά χρόνια. Αυτή τη στιγμή, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια είναι ήδη οι φθηνότεροι τρόποι παραγωγής νέας ηλεκτρικής ενέργειας σχεδόν σε κάθε χώρα.
Αυτή η ταχεία ανάπτυξη σημαίνει ότι σχεδόν 70 χώρες - που αντιπροσωπεύουν το 80% της παγκόσμιας δυναμικότητας ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές - βρίσκονται σε καλό δρόμο για να επιτύχουν ή και να υπερβούν τους τρέχοντες στόχους τους για τις ΑΠΕ για το 2030. Ενώ ο κόσμος πρόκειται να προσθέσει ένα εντυπωσιακό ποσό δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι το 2030, ενδέχεται να υπολείπεται ελαφρώς του στόχου που τέθηκε στην COP28 για τριπλασιασμό της δυναμικότητας μέχρι τότε. Ωστόσο, ο ΙΕΑ αναφέρει ότι η επίτευξη αυτού του στόχου είναι εφικτή εάν οι κυβερνήσεις αναλάβουν τολμηρές δεσμεύσεις, ενισχύσουν τη διεθνή συνεργασία και αντιμετωπίσουν το υψηλό κόστος χρηματοδότησης, ιδίως σε περιοχές με υψηλό δυναμικό, όπως η Αφρική και η Νοτιοανατολική Ασία.
Ο εκτελεστικός διευθυντής του ΙΕΑ Fatih Birol υπογράμμισε ότι οι ΑΠΕ επεκτείνονται ταχύτερα από ό,τι πολλές κυβερνήσεις μπορούν ακόμη και να θέσουν νέους στόχους. Τόνισε ότι δεν πρόκειται μόνο για τη μείωση των εκπομπών ή την ενεργειακή ασφάλεια - είναι επειδή οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απλώς η φθηνότερη επιλογή για νέα παραγωγή ενέργειας στις περισσότερες χώρες. «Μέχρι το 2030, αναμένουμε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα καλύπτουν το ήμισυ της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε ο Birol.
Ενταση προσπαθειών
Η έκθεση του ΙΕΑ προειδοποιεί, ωστόσο, ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ενσωμάτωση της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας. Ορισμένες χώρες βλέπουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές να περιορίζεται - ή να μην χρησιμοποιείται καν - σε ποσοστά έως και 10%. Για να διορθωθεί αυτό, οι χώρες θα πρέπει να ενισχύσουν την ευελιξία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, να εξορθολογήσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης και να κατασκευάσουν ή να εκσυγχρονίσουν τα ηλεκτρικά δίκτυα και να φτάσουν τα 1.500 GW αποθηκευτικής ικανότητας μέχρι το 2030.
Η έκθεση εξετάζει επίσης την κατασκευή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως για την ηλιακή ενέργεια. Η παγκόσμια παραγωγική ικανότητα ηλιακής ενέργειας αναμένεται να ξεπεράσει τα 1.100 GW μέχρι το τέλος του 2024, ξεπερνώντας κατά πολύ τη ζήτηση. Αυτή η υπερπροσφορά, που προέρχεται κυρίως από την Κίνα, έχει οδηγήσει σε πτώση τις τιμές των ηλιακών μονάδων, αλλά και σε οικονομική πίεση στους κατασκευαστές. Εν τω μεταξύ, η ηλιακή παραγωγική ικανότητα αναμένεται να τριπλασιαστεί τόσο στην Ινδία όσο και στις ΗΠΑ έως το 2030, συμβάλλοντας στη διαφοροποίηση της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού - αν και το κόστος παραμένει σημαντικά υψηλότερο εκτός Κίνας.
Το μεγάλο συμπέρασμα; Οι ΑΠΕ επεκτείνονται ταχύτερα από ό,τι περίμεναν πολλοί, χάρη στις υποστηρικτικές πολιτικές και τη βελτίωση των οικονομικών. Αλλά για να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της ηλιακής, της αιολικής και άλλων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν για να ξεπεράσουν τις οικονομικές προκλήσεις και τις προκλήσεις υποδομής που εξακολουθούν να στέκονται εμπόδιο.
Ο Ντέιβ Τζόουνς, διευθυντής του ανεξάρτητου think tank για την ενέργεια Ember, δήλωσε: «Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αγκαλιάζουν την ηλιακή και την αιολική ενέργεια όσο ποτέ άλλοτε, αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται δύο βήματα πίσω από την πραγματικότητα στην πράξη. Η αγορά μπορεί να αποδώσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τώρα οι κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις επενδύσεις στην αποθήκευση, τα δίκτυα και άλλες μορφές καθαρής ευελιξίας για να καταστεί δυνατός αυτός ο μετασχηματισμός. Η επόμενη μισή δεκαετία θα είναι μια καταπληκτική βόλτα».