Άνγκελα Μέρκελ μετά από περισσότερες από δύο δεκαετίες αναμονής, προετοιμάζεται να διεκδικήσει την καγκελαρία με αντίπαλο τον Όλαφ Σολτς στις εθνικές εκλογές του 2025. Το πρώην στέλεχος της Blackrock ο οποίος εξασφάλισε πρόσφατα το χρίσμα του CDU για υποψήφιος καγκελάριος, αντιπροσωπεύει μια σημαντική ιδεολογική στροφή από την κεντρώα πολιτική της Μέρκελ. Ιδεολογικά ο Μερτς ανήκει στην «σκληρή» δεξιά, τόσο σε κοινωνικά όσο και σε οικονομικά ζητήματα (ήταν και υπέρμαχος του Grexit κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης). Στοχεύει να ανατρέψει βασικές πολιτικές, όπως η νομιμοποίηση της κάνναβης και η έξοδος της Γερμανίας από την πυρηνική ενέργεια, ενώ υπόσχεται επίσης αυστηρότερους ελέγχους στη μετανάστευση.
Η πολιτική σταδιοδρομία του Μερτς άρχισε το 1989 όταν εξελέγη ευρωβουλευτής, και το 1994 έγινε μέλος της γερμανικής Μπούντεσταγκ. Κατά τη δεκαετία του 2000, ξεχώρισε για τις συντηρητικές του απόψεις, ειδικά σε οικονομικά θέματα. Ως επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του CDU (2000-2002), προώθησε φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και τάχθηκε υπέρ της φορολογικής ελάφρυνσης. Το 2009 αποχώρησε από την πολιτική και ανέλαβε σημαντικές θέσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις, όπως στην BlackRock Γερμανίας. Το 2021, μετά την παραίτηση του Άρμιν Λάσετ, εξελέγη αρχηγός του CDU, επιστρέφοντας στην πολιτική με μια πιο συντηρητική ατζέντα, επικεντρωμένη στην οικονομία, τη μετανάστευση και την ασφάλεια.
Η συντηρητική πλατφόρμα του Μερτς διαφέρει έντονα από την κληρονομιά της Μέρκελ, η οποία, παρά την ηγεσία της στο CDU, υιοθέτησε συχνά πολιτικές πιο κοντά στην Αριστερά—όπως η διάσωση του ευρώ μέσω του πακέτου στήριξης της Ελλάδας και το άνοιγμα των γερμανικών συνόρων στους μετανάστες το 2015. Σε μια πρόσφατη εκδήλωση για τα 70α γενέθλια της Μέρκελ, οι δύο πολιτικοί αντάλλαξαν ευγενικά σχόλια, αν και ο Μερτς τόνισε ότι «η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται», σηματοδοτώντας την πρόθεσή του να αποστασιοποιηθεί από την προσέγγιση της Μέρκελ.
Αν και ο Μερτς έχει ισχυρή υποστήριξη σε οικονομικά ζητήματα—το 47% των Γερμανών τον εμπιστεύεται περισσότερο από τον Σολτς για τη διαχείριση της οικονομίας—η πορεία του προς τη νίκη δεν είναι εγγυημένη. Αντιμετωπίζει προκλήσεις στο να κερδίσει κρίσιμες ομάδες ψηφοφόρων, όπως οι γυναίκες, οι νέοι και οι κάτοικοι της ανατολικής Γερμανίας. Η συντηρητική στάση του, οι δεσμοί του με τον χρηματοοικονομικό τομέα και ο ενίοτε αμβλύς τρόπος του τον έχουν κάνει να φαίνεται εκτός επαφής με τη σύγχρονη Γερμανία. Επιπλέον, οι αμφιλεγόμενες δηλώσεις του, όπως υποτιμητικά σχόλια για τους Ουκρανούς πρόσφυγες και τους μετανάστες, έχουν δώσει επιχειρήματα στην καμπάνια του Σολτς.
Ο Μερτς έχει ορκιστεί να ανατρέψει τη νομιμοποίηση της κάνναβης και να επανεξετάσει την έξοδο της χώρας από την πυρηνική ενέργεια, δύο από τα αγαπημένα σχέδια της κεντροαριστερής κυβέρνησης Σολτς. Θέλει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της Γερμανίας από 52 δισ. ευρώ σε περίπου 80 δισ. ευρώ, αν και δεν έχει πει από πού θα προέλθουν τα χρήματα, καθώς έχει αποκλείσει την αύξηση των φόρων και σχεδιάζει να τηρήσει το αυστηρό όριο χρέους της χώρας. Θεωρεί επίσης αποστολή του να αντιστρέψει τη μεταναστευτική ροή προς τη Γερμανία, η οποία αυξήθηκε σημαντικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Σε μια στιγμή κατά την οποία η Γερμανία αντιμετωπίζει πιθανή ύφεση, η μεγαλύτερη δύναμη του Μερτς έγκειται σε αυτό που οι ψηφοφόροι θεωρούν ως οικονομική του επάρκεια. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Forsa, το 47% των Γερμανών εμπιστεύεται τον Μερτς να επαναφέρει τη γερμανική οικονομία σε τροχιά. Μόνο το 16% λέει το ίδιο για τον Σολτς, ο οποίος υιοθέτησε την προσανατολισμένη στη συναίνεση προσέγγιση της Μέρκελ και προσπάθησε να μιμηθεί το ρεαλιστικό, προσγειωμένο στυλ ηγεσίας της. Παρά το προβάδισμα 16 μονάδων του CDU/CSU στις δημοσκοπήσεις, ωστόσο, μια νίκη του Μερτς δεν αποτελεί εγγύηση. Για να κερδίσει, θα πρέπει να βελτιώσει τη θέση του στις γυναίκες, τους Ανατολικογερμανούς και τους νεότερους ψηφοφόρους και να ξεπεράσει την κριτική ότι μπορεί να φανεί αποστασιοποιημένος και αλαζόνας. Ο ύψους 1,80 μ. πολιτικός πετάει συχνά σε εκδηλώσεις με το ιδιωτικό του τζετ, και το ύψος του και ο τρόπος ομιλίας του μπορεί να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι είναι συγκαταβατικός προς τους ψηφοφόρους, όπως παραδέχονται ακόμη και οι πολιτικοί του σύμμαχοι.
Επιπλέον, ο 68χρονος είναι γνωστός για την οξύθυμη συμπεριφορά του και τα αμφιλεγόμενα σχόλιά του - χρήσιμη τροφή για την προεκλογική ομάδα του Σολτς. Σε μια περίπτωση, ο Μερτς αποκάλεσε τους Ουκρανούς που κατέφυγαν στη Γερμανία μετά την εισβολή της Ρωσίας «τουρίστες κοινωνικής πρόνοιας» και τους κατηγόρησε ότι εκμεταλλεύονται το σύστημα παροχών. Σε μια άλλη, ισχυρίστηκε ότι οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να κλείσουν ραντεβού στα οδοντιατρεία επειδή το κράτος ήταν πολύ απασχολημένο να πληρώνει για «τους πρόσφυγες για να φτιάξουν τα δόντια τους». Και στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ψήφισε κατά ενός νόμου που όριζε τον βιασμό εντός γάμου ως εγκληματική πράξη.
Το SPD σχεδιάζει να παρουσιάσει τον ηγέτη του CDU ως ένα κατάλοιπο από μια άλλη εποχή - έναν πολιτικό με ξεπερασμένη κοσμοθεωρία και οπισθοδρομικές ιδέες για τις γυναίκες και την οικογένεια, σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει τη στρατηγική της εκστρατείας. Όταν ο καγκελάριος έμαθε ότι ο Μερτς θα είναι ο αντίπαλός του στις εκλογές του επόμενου έτους, το πήρε με το μαλακό. «Δεν με πειράζει», δήλωσε ο Σολτς με ένα χαμόγελο.
Καθώς τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής του Σολτς τον έχουν καταστήσει επίσης τον προτιμώμενο αντίπαλο του Μερτς, οι εκλογές του επόμενου έτους διαμορφώνονται σε μια κούρσα μεταξύ δύο αντιδημοφιλών υποψηφίων.
Έχοντας χάσει δύο υποψηφιότητες για την ηγεσία του CDU πριν εξασφαλίσει τη θέση το 2021, ο Μερτς δεν ήταν ο προφανής υποψήφιος για καγκελάριος. Όμως ο δρόμος για την υποψηφιότητά του άνοιξε αφού ο πρωθυπουργός του κρατιδίου της Βαυαρίας Μάρκους Σόιντερ και ο Χέντρικ Βιστ, ο πρωθυπουργός του κρατιδίου της γενέτειρας του Μερτς, της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, αποσύρθηκαν ξαφνικά από την κούρσα. Αυτό εξέπληξε πολλούς, καθώς ο 49χρονος Βιστ, θεωρούνταν επί μακρόν ο ισχυρότερος εσωτερικός αντίπαλος του Μερτς, έχει καλές δημοσκοπήσεις στις γυναίκες και στους νεότερους ψηφοφόρους και θεωρείται το νέο πρόσωπο του γερμανικού συντηρητισμού. Η υποψηφιότητα του Μερτς έχει επίσης προκαλέσει ανησυχίες ότι το CDU μπορεί να επαναλάβει το λάθος που έκανε το 2020, όταν ο αντιδημοφιλής πρώην επικεφαλής του κόμματος Αρμιν Λάσετ έχασε από τον Σολτς.. Ακόμη και εντός του CDU, ορισμένοι αμφιβάλλουν για το αν ο Μερτς μπορεί να προσελκύσει τους κεντρώους ψηφοφόρους που θα χρειαστεί για να κερδίσει τις εκλογές, συμπεριλαμβανομένων των πιο φιλελεύθερων που ψήφισαν τη Μέρκελ.
Τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια ότι ο Μερτς μπορεί να έχει πρόβλημα να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους εμφανίστηκαν μόλις λίγες ημέρες μετά την υποψηφιότητά του, όταν το CDU κατέλαβε την τέταρτη θέση στις εκλογές στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου - πίσω από το SPD και την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), η οποία εξασφάλισε σχεδόν 30%. Το αποτέλεσμα του CDU - μόλις 12% - ήταν το τρίτο χειρότερο σε οποιαδήποτε περιφερειακή ψηφοφορία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ομάδα του Μερτς σκέφτεται ήδη πώς μπορεί να αμβλύνει το προφίλ του αρχηγού της και να διευρύνει την απήχησή του. Για να κερδίσει τις γυναίκες ψηφοφόρους, ο υποψήφιος και η σύζυγός του παρουσιάστηκαν πρόσφατα στην κυριακάτικη έκδοση της ταμπλόιντ Bild. Στο προφίλ, η Σαρλότ Μερτς παρουσίασε τον σύζυγό της ως έναν στοργικό οικογενειάρχη που πηγαίνει με το ποδήλατο στον φούρνο για να πάρει ψωμί για πρωινό.
Πολλά εμπόδια παραμένουν μεταξύ του Μερτς και της καγκελαρίας, όπως παραδέχονται ακόμη και οι υποστηρικτές του. Αλλά για να βελτιώσει τις πιθανότητές του, ο υποψήφιος θα μπορούσε να πάρει μερικά μαθήματα από την επί μακρόν αντίπαλό του: την Άνγκελα Μέρκελ.
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")