Η πρόσφατη περιπέτεια τριών γεωλόγων δίνει μία γεύση. Σαν να μην ήταν αρκετό το χιόνι, το κρύο και το σκοτάδι, ένας λύκος μπήκε κρυφά στη σκηνή και δάγκωσε τα καλώδια της αποστολής. Κατέστρεψε το ψυγείο και μαζί με αυτό αποθηκευμένα τρόφιμα, που θα αρκούσαν για μήνες. Οι τρεις γεωλόγοι που ζούσαν κοντά στον Δρόμο Ντέμπστερ, μία παγωμένη περιοχή προς τα Βόρεια Εδάφη του Καναδά, έπρεπε να βρουν μια καινούρια γεννήτρια. Αυτό σήμαινε ένα ταξίδι μιας εβδομάδας μέχρι την πλησιέστερη πόλη, το Γουάιτχορς, 900 χιλιόμετρα μακριά.
Η εξόρυξη στην Αρκτική είναι σκληρή και επικίνδυνη δουλειά. Οποιοδήποτε λάθος με βαριά μηχανήματα μπορεί να σημαίνει ότι η ιατρική βοήθεια είναι τρεις ώρες μακριά, σε ένα αεροπλάνο που δεν μπορεί να απογειωθεί λόγω χιονοθύελλας. Είναι επίσης μοναχική δουλειά. Ο Νέιθαν, ένας από τους τρεις γεωλόγους, εργάζεται 28 ημέρες συνεχόμενες μελετώντας μια αποθήκη ψευδαργύρου. Η έλλειψη φωτός ρίχνει το ηθικό. Τον Νοέμβριο, όταν ο The Economist, επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις, ο ήλιος εμφανιζόταν μόλις για 3 ώρες την ημέρα και ήταν εξαιρετικά αδύναμος.
Ωστόσο η περιοχή είναι περιζήτητη. Γιατί οι θάλασσες και οι τούνδρες της περιέχουν πετρέλαιο, αέριο και πλήθος μετάλλων που είναι κρίσιμα για την πράσινη ενέργεια και τις σύγχρονες στρατιωτικές δυνάμεις. Φιλοξενεί τα μεγαλύτερα γνωστά κοιτάσματα τιτανίου (στη Σιβηρία), καθώς και τεράστιες ποσότητες παλλάδιου (Νόριλσκ, Ρωσία) και σιδηρομεταλλεύματος (Νούναβουτ, Καναδάς). Μέχρι τώρα αυτά τα μέταλλα παρέμεναν κυρίως στο έδαφος, όχι επειδή δεν ήξεραν ότι υπήρχαν, αλλά επειδή ήταν πολύ ακριβό να τα εξάγουν.
Όμως η κλιματική αλλαγή και η υποχώρηση των πάγων κάνουν την εξόρυξη «πολύ πιο εύκολη» στη μακρινή βόρεια περιοχή, εξηγεί στον Economist ο Μαντς Φρεντρίκσεν από το Arctic Economic Council.
Η Αρκτική είναι τώρα 0,75°C πιο ζεστή από ό,τι πριν από δέκα χρόνια. Από το 2013 έως το 2019, οι καλοκαιρινοί πάγοι μειώθηκαν κατά 17% και η ναυτιλία αυξήθηκε κατά 75%. Μέχρι το 2035, ίσως δεν υπάρχει καθόλου πάγος στην Αρκτική Θάλασσα το καλοκαίρι.
Η γεωπολιτική έρχεται στο προσκήνιο. Και οι κινήσεις των μεγάλων παιχτών είναι διεκδικητικές αν όχι επιθετικές. Όλες οι μεγάλες δυνάμεις θέλουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα σε σπάνιες γαίες, που είναι ζωτικής σημασίας για τα πάντα, από μικροτσίπ μέχρι συστήματα ηχοεντοπισμού. Κάτω από τη Γροιλανδία βρίσκονται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σπάνιων γαιών στη Δύση, αλλά και τα μεγαλύτερα αποθέματα νικελίου και κοβαλτίου του βόρειου ημισφαιρίου, απαραίτητα για τις μπαταρίες.
Στην ετήσια Σύνοδο της Αρκτικής, μια συνάντηση για κυβερνήσεις και επενδυτές, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας, οι επενδυτές παρουσίασαν ιδέες για νέες εξορυκτικές δραστηριότητες. Οι αξιωματούχοι από τη Γροιλανδία ήταν πολιορκημένοι από επιχειρηματίες. Και πριν από λίγες ημέρες ο Ντόναλντ Τραμπ επανέφερε στο τραπέζι την ιδέα της «αγοράς» της Γροιλανδίας από τη Δανία, αν και η τελευταία δεν έχει καμία πρόθεση να της βάλει πωλητήριο.
Ωστόσο, η εξόρυξη θησαυρών από την κορυφή του κόσμου δεν είναι απλή. Το πιο δύσκολο είναι να πείσεις τους ανθρώπους να δουλέψουν εκεί. Οι αποδοχές πρέπει να είναι πολύ υψηλές για να αντισταθμίσουν τις δυσκολίες. Ένας εργαζόμενος στη βόρεια Αρκτική μπορεί να κερδίσει έως και πέντε φορές υψηλότερο μισθό από ό,τι στο Βανκούβερ, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Dalhousie. Ένας μηχανικός στο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος της Mary River, στο νησί Baffin του Καναδά, βγάζει 170.000 δολάρια τον χρόνο. Το ποσό είναι υπερτριπλάσιο από τις αποδοχές που θα είχε στο Κεμπέκ, σύμφωνα με στοιχεία του Economist.
Όσο πιο βόρεια πας, τόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα. Σκεφτείτε τον Αρκτικό Κύκλο, ο οποίος έχει ακτίνα 2.000 χιλιόμετρα. Στην περιοχή των 400 χιλιομέτρων νότια του, η οποία δεν είναι τόσο σκοτεινή τον χειμώνα, υπάρχουν 124 ενεργά ορυχεία και 9 εκατομμύρια κάτοικοι. Μέσα στον κύκλο, υπάρχουν πολύ περισσότερα μέταλλα, αλλά μόλις 30 ορυχεία.
Οι περισσότεροι από τους 4 εκατομμύρια κατοίκους του κύκλου ζουν από το κυνήγι (καρίμπου και φώκιες), τη γεωργία ή εισπράττουν επιδόματα από το κράτος. Οι εταιρείες που θέλουν να ανοίξουν ορυχεία ή να κάνουν γεώτρηση πρέπει συνήθως να εισάγουν εργατικό δυναμικό από χιλιάδες χιλιόμετρα νότια.
Οι πρώτοι εξερευνητές της Αρκτικής πέθαιναν συνήθως από ψύξη ή σκορβούτο ή αναγκάζονταν να φάνε… τα παπούτσια τους. Αυτές οι εποχές πέρασαν, αλλά το 2024 μεταλλωρύχοι πέθαναν σε κατολισθήσεις και πλημμύρες στη Ρωσία και σε αεροπορική τραγωδία στον Καναδά. Ο αριθμός των ανθρώπων που πνίγονται σε στρώματα πάγου, που λιώνουν, αυξάνεται επίσης.
Καλοί εργοδότες προσπαθούν να κρατήσουν τους εργαζόμενους ασφαλείς, κάτι που κοστίζει. Οι κατοικίες πρέπει συχνά να είναι σχεδιασμένες ώστε να είναι ζεστές μέσα, αλλά οι βάσεις τους να παραμένουν ψυχρές, ώστε να μην λιώσουν. Η διάλυση του παγετώνα μπορεί να προκαλέσει κατολισθήσεις (κάτι σαν κατολισθήσεις εδάφους). Τον Αύγουστο, ο Κρατήρας Batagay στη Ρωσία, η μεγαλύτερη κατολίσθηση στον κόσμο, έγινε ορατός από το διάστημα. Από την εποχή που άνοιξε τη δεκαετία του 1960, έχει καταπιεί επιφάνεια γης πλάτους 14 πυραμίδων της Γκίζας (περίπου 3,2 χιλιόμετρα).
Το σκοτάδι προκαλεί κατάθλιψη τους ανθρώπους. Ο ήλιος δύει στο Mary River στα τέλη Νοεμβρίου και δεν ανατέλλει παρά μόνο στα τέλη Ιανουαρίου, όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν στους -60°C. Ορισμένα ορυχεία έχουν εγκαταστήσει πισίνες και αίθουσες φαγητού για να πολεμήσουν την κλειστοφοβία και τη μοναξιά. Αλλά ελάχιστοι μεταλλωρύχοι τις χρησιμοποιούν αφού οι υπερβολικά πολλές ώρες δουλειάς αφήνουν ελάχιστο χρόνο για κάτι άλλο εκτός από τον ύπνο και το φαγητό.
Οι ψευδοπόλεις που φιλοξενούν τους εργαζόμενους στην Αρκτική έχουν αυστηρή πολιτική χωρίς αλκοόλ για να αποφεύγονται τα ατυχήματα. Το προσωπικό ελέγχεται για παράνομα αντικείμενα στο αεροδρόμιο.
Ακόμη ένα πρόβλημα; Η έλλειψη γυναικών. Οι εργοδότες στην Αρκτική θα ήθελαν να προσελκύσουν περισσότερες γυναίκες εργαζόμενες, αλλά ελάχιστες θέλουν να εργαστούν σε μια παγωμένη ερημιά. Ούτως η άλλως ο κλάδος της εξόρυξης έχει χαμηλά ποσοστά απασχόλησης γυναικών. Η Agnico Eagle, η μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης στον Καναδά, εκτιμά ότι μόνο το 15% του προσωπικού της είναι γυναίκες. Στην Αρκτική το ποσοστό είναι πολύ χαμηλότερο. Είναι δε σχεδόν αδύνατο για κάποιον να φέρει εκεί την οικογένειά του.
Πηγή: Ναυτεμπορική