του άρθρου 156 του Ν. 4001/2011 για τα απώτερα όρια της Ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Στο ενδιάμεσο, με τρεις συμβάσεις – νόμους στη Βουλή, αναθέσαμε μέσω διεθνών διαγωνισμών τα οικόπεδα Πατραϊκός, Ιωάννινα, Κατάκολο, σε διεθνείς κοινοπραξίες με συμμετοχή των ελληνικών εταιρειών ΕΛΠΕ και Energean.
Στη μέση της κρίσης των μνημονίων τολμήσαμε και πετύχαμε να κινηθούμε με μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα ταχύτητα, κατακτώντας την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών.
Μια εθνική προσπάθεια που εκ των υστέρων τεκμηριώθηκε πρόσφατα, με ανακοινώσεις για συνολική αξία των εθνικών κοιτασμάτων της τάξης των 250 δις ευρώ (συντηρητική εκτίμηση της ΕΔΕΥΕΠ), με αναμενόμενα έσοδα Δημοσίου για το Εθνικό Ασφαλιστικό Σύστημα της τάξης των 60-70 δις ευρώ σε βάθος εικοσιπενταετίας.
Ταυτόχρονα, την ίδια εποχή, στο πλαίσιο της εθνικής προσπάθειας για πράσινη μετάβαση, εκτοξεύσαμε την Ελλάδα στην 3η καλύτερη παγκόσμια θέση στην κατά κεφαλήν παραγωγή ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά πάρκα και στην 7η καλύτερη ευρωπαϊκή, στην παραγωγή ηλεκτρισμού από αιολικά πάρκα.
Μέχρι το 2019, η υπογραφή συμβάσεων Μίσθωσης, με πρωτοφανή διακομματική συναίνεση στη Βουλή, για έρευνα σε 11 περιοχές της χώρας από τις ελληνικές HELLENiQ ENERGY (τότε ΕΛΠΕ) και Energean, είτε αυτοδύναμα, είτε σε κοινοπραξίες με τις μεγαλύτερες παγκόσμιες εταιρείες ExxonMobil, TotalEnergies και Repsol, σε συνδυασμό με τα απολύτως θετικά αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών, οδηγούσαν σε ευοίωνα συμπεράσματα και αισιόδοξες προοπτικές για τον θαλάσσιο χώρο από την Κέρκυρα, τον Πατραϊκό κόλπο, μέχρι νότια της Κρήτης και τις χερσαίες περιοχές της Δυτ. Ελλάδας.
Οι συμβάσεις Μίσθωσης, έχουν ενσωματώσει τις αυστηρότερες παγκόσμιες περιβαλλοντικές προδιαγραφές και την εμπειρία των χωρών της ΕΕ (Βόρεια Θάλασσα, Αδριατική κλπ) και την προστασία των επαγγελματικών δραστηριοτήτων των τοπικών κοινωνιών (τουρισμός, αλιεία κλπ).
Αναμένονται επιπλέον επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και δραστηριοποίηση βιομηχανικών κλάδων (ναυπηγεία, σιδηροκατασκευές, ναυσιπλοΐα, διύλιση, μεταφορές, πετροχημικά κλπ), ενώ το άμεσο μερίδιο του Ελληνικού Δημοσίου θα καλύπτει σημαντικό ποσοστό δαπανών του ασφαλιστικού συστήματος. Εκτιμάται περίπου 60% των εσόδων από φόρους και μισθώματα, που ανέρχονται σε 3 δισ. €, για επενδύσεις 1,8 δισ. € ανά 1TCF παραγόμενου φυσικού αερίου.
Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η ανάπτυξη της χώρας με πρωτογενή παραγωγή ενεργειακών πόρων αναγκαίων στην πορεία ενεργειακής μετάβασης, συμβατής με του στόχους της ΕΕ, και φυσικά όλα τα συνεπαγόμενα οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη, ενώ δεν αναιρεί, αλλά αντιθέτως λειτουργεί συμπληρωματικά, στο νέο ενεργειακό μείγμα καθαρής ενέργειας που χρειάζεται η χώρα με ΑΠΕ και φυσικό αέριο.
Ταυτόχρονα, κατά το πρόσφατο παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Ιταλία, η Νορβηγία, η Δανία, η Μεγ. Βρετανία, η Κροατία και η Ρουμανία, οι ελληνικές ανακαλύψεις θα καλύψουν σημαντικό μέρος της τεράστιας δίψας της ΕΕ σε φυσικό αέριο κάθε μορφής.
Δυστυχώς, μετά τις εκλογές του 2019, αντί η κυβέρνηση της ΝΔ να συνεχίσει την δυναμική πορεία με νέες συμβάσεις Μίσθωσης, εκμεταλλευόμενη το ενδιαφέρον των ενεργειακών εταιρειών, προσελκύοντας και άλλους επενδυτές προχώρησε στις ακριβώς αντίθετες κινήσεις.
Οι λάθος επιλογές
Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι αναίτιες καθυστερήσεις στην έκδοση περιβαλλοντικών αδειών (στο Κατάκολο για παραγωγή υδρογονανθράκων εκκρεμούν από το 2019), μη εξασφάλιση αναγκαίων λιμενικών υποδομών (επιστροφή παραχώρησης Πατραϊκού κόλπου πριν την εκτέλεση γεώτρησης σε δομή 140 εκατ. βαρελιών πετρελαίου), μακροχρόνιες διαδικασίες εκδίκασης προσφυγών που φτάνουν τα τρία και τέσσερα χρόνια και μπλοκάρουν τις ερευνητικές εργασίες (Ιωάννινα, Κρήτη), διοικητικές αλλαγές κρατικού μηχανισμού που επιβράδυναν τις έρευνες (ΥΠΕΝ, ΕΔΕΥΕΠ), αποχώρηση Ελληνικού Δημοσίου από την διοίκηση της ΕΛΠΕ, με συνέπεια την άμεση αλλαγή εταιρικής στρατηγικής (επιστροφή χερσαίων περιοχών Δ. Ελλάδας χωρίς την εκτέλεση ελάχιστων συμβατικών ερευνητικών εργασιών, αποδυνάμωση ερευνητικής ομάδας).
Σε επίρρωση των παραπάνω, έρχεται η αδράνεια της ΕΔΕΥΕΠ, η οποία όχι μόνο περιόρισε την προώθηση της χώρας με ηχηρή απουσία από συνέδρια και συναφείς εκδηλώσεις, αλλά κυρίως δεν προκήρυξε νέους διεθνείς διαγωνισμούς για παραχώρηση και άλλων περιοχών (Ιόνιο, Θερμαϊκός, νότια Κρήτης), όπως ήταν προγραμματισμένο και ανακοινωμένο από το 2019, αλλά ούτε καν προχώρησε στον αυτονόητο επίσημο χαρακτηρισμό των επιστραφεισών περιοχών ως «διαθέσιμων» και εκ νέου παραχώρησή τους μετά από «ανοιχτή πρόσκληση» και διαγωνισμό σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία του 2011.
Οι δηλώσεις (αν)αρμόδιων Υπουργών ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να γίνει παραγωγός υδρογονανθράκων επιδεινώνουν το ήδη βαρύ επιχειρηματικό κλίμα από τις επιλεκτικές κινήσεις και προσφυγές οργανώσεων και «συλλογικοτήτων».
Αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω επιχειρηματικών και πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης, είναι το 2021 να αποχωρήσουν οι Repsol και TotalEnergies από τη χώρα, η ΕΛΠΕ να επιστρέψει δύο χερσαίες περιοχές στη Δυτ. Ελλάδα και τον Πατραϊκό κόλπο, ενώ η Energean επέστρεψε άλλη μια περιοχή στη Δυτ. Ελλάδα.
Οι συνεχείς, αδικαιολόγητες τεχνικά, αποεπενδύσεις αναγκάζουν τον ΠΘ, εν μέσω της ενεργειακής κρίσης και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, να κηρύξει τον Μάρτιο 2022 την «επανεκκίνηση» (!!!) των ερευνών υδρογονανθράκων. Πριν «αλέκτορα φωνήσαι» ο ΠΘ, ανατρέπει τον εαυτό του, καθώς διαμηνύει ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται να παραχωρηθούν νέες περιοχές προς έρευνα και ότι εάν ανακαλυφθεί πετρέλαιο, δεν θα επιτραπεί η παραγωγή του.
Μέσα σε αυτό το δυσμενές επενδυτικό κλίμα, οι εταιρείες, που εξακολουθούν να τιμούν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις σε ορισμένες θαλάσσιες περιοχές (Περιοχές 2, Ιόνιο και 10 στο Ιόνιο πέλαγος και Δ και ΝΔ της Κρήτης), εκτέλεσαν το 2023 γεωφυσικές και γεωχημικές έρευνες με επιτυχία και αποτελέσματα εξόχως ενθαρρυντικά, σύμφωνα και με δηλώσεις αρμόδιων στελεχών. Οι εταιρείες όμως δεν έχουν προχωρήσει στο επόμενο καθοριστικό βήμα που είναι η εκτέλεση γεωτρήσεων.
Πρώτο αρνητικό δείγμα γραφής η επιστροφή της περιοχής Ιωαννίνων που έγινε πρόσφατα από την Energean, σε μια ήδη πραγματοποιθείσα επένδυση 40 εκατ. Ευρώ, όταν η εκδίκαση της προσφυγής, που είχε υποβληθεί από «συλλογικότητες» κατά της περιβαλλοντικής έκθεσης για τη διενέργεια γεώτρησης, ορίστηκε να πραγματοποιηθεί λίγες ημέρες πριν λήξει η συμβατική προθεσμία για την ολοκλήρωση της γεώτρησης.
Συνοπτικά:
Οι λόγοι της καθυστέρησης επενδυτικής απόφασης για διενέργεια γεωτρήσεων είναι γνωστοί και συγκεκριμένοι. Δεν χρειάζονται να γίνονται σενάρια και υποθέσεις.
Αδιαφορία για βελτίωση υποστηρικτικών λιμενικών υποδομών, καθυστερήσεις στην εκδίκαση προσφυγών και στις διαδικασίες αδειοδότησης, αποτρεπτική πολιτική για νέους μεγάλους επενδυτές, αλλά κυρίως και πάνω από όλα αβεβαιότητα για την κυβερνητική στήριξη των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων, καθώς και την τήρηση των όρων των κυρωμένων από τη Βουλή των Ελλήνων Συμβάσεων Μίσθωσης (π.χ. εάν μια επένδυση δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ για την εκτέλεση ερευνητικής γεώτρησης ανακαλύψει κοίτασμα πετρελαίου, η κυβέρνηση θα απαγορεύσει ή όχι την παραγωγή;).
Έτσι, σε μια εποχή που η Ευρώπη πλημμυρίζει από αμερικανικό, νορβηγικό, καταρικό, αζέρικο και αλγερινό υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG, η Ελλάδα μετρά ήδη 5 χρόνια ύπνωσης, αδιαφορίας κι εχθρικότητας, απέναντι στο μεταβατικό καύσιμο που θα χρησιμοποιούμε για τα επόμενα τουλάχιστον 30 χρόνια, «κατακτώντας» ταυτόχρονα τη χειρότερη ενεργειακή θέση στο βαθμό εξάρτησής μας από τρίτες χώρες.
Εδώ είμαστε λοιπόν:
- Στην Ελλάδα, που προφανώς δεν χρειάζεται τα πάνω από 60 δις ευρώ που πρόκειται να εισπράξει τα επόμενα 25 χρόνια ως δημόσια έσοδα για τις συντάξεις των Ελλήνων συνταξιούχων, όπως έχουμε νομοθετήσει κατά το πρότυπο της Νορβηγίας. Προφανώς, σκοπεύει να τα εισπράξει από αύξηση της φορολογίας και αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων. Ούτε ενδιαφέρεται για τα περίπου 15 δις ευρώ που θα εισπράξουν οι Περιφέρειες, στις οποίες εντοπίζονται κοιτάσματα, κονδύλια που θα δίνονται είτε απευθείας, είτε μέσω του Πράσινου Ταμείου για έργα ανάπτυξης και περιβάλλοντος.
- Στην Ελλάδα, που δεν ενδιαφέρεται για τη δημιουργία των άνω των 10.000 νέων καλοπληρωμένων, εξειδικευμένων θέσεων εργασίας.
- Στην Ελλάδα, που αδιαφορεί για την πραγματική γεωπολιτική της αναβάθμιση εντός της ΕΕ, ως βασικός τροφοδότης των ευρωπαϊκών οικονομικών με το πολυτιμότερο καύσιμο.
- Στην Ελλάδα, που δεν ενδιαφέρεται να προσελκύσει εκατοντάδες εκατομμύρια επενδύσεων σε ναυπηγεία, σιδηροκατασκευές, ναυσιπλοΐα, μεταφορές κ.ά. και τέλος,
- Στην Ελλάδα, της μακαριότητας, της επικοινωνιακής πομφόλυγας και του ανέξοδου αυτοθαυμασμού…
*Καθ. Γιάννης Μανιάτης
Ευρωβουλευτής, Αντιπρόεδρος Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D)
Πρ. Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής
Από hellasjournal.com