του ΚΑΣ, η ΕΔΕΥΕΠ ολοκλήρωσε τον επανασχεδιασμό του προγράμματος μετατοπίζοντας, συρρικνώνοντας και εγκαταλείποντας κάποια οικόπεδα. Στη συνέχεια, τον περασμένο Οκτώβριο, υπέβαλε στην αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΕΝ τη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
Μέχρι και σήμερα, ωστόσο, δεν έχει εγκριθεί, με αποτέλεσμα να καθυστερεί και η προβλεπόμενη από τον νόμο ΚΥΑ από τα εννέα συναρμόδια υπουργεία για την έγκριση του προγράμματος, προκειμένου να μπει σε τροχιά υλοποίησης. Η υπόθεση φέρεται να έχει κολλήσει αυτή τη φορά στο υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο έχει επιλέξει μια προσεκτική διαχείριση του ζητήματος, ώστε να αποτραπεί ενδεχόμενη εμπλοκή με την Τουρκία, αντίστοιχη με αυτή που εκδηλώθηκε πέρυσι με τις έρευνες για την πόντιση του καλωδίου στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου.
Ωστόσο, όπως τονίζουν στην «Κ» αρμόδιοι παράγοντες, οι περιοχές που έχουν ενταχθεί στο εθνικό πρόγραμμα για να φιλοξενήσουν πλωτά αιολικά πάρκα βρίσκονται εντός των 6 ναυτικών μιλίων. Αλλωστε η επιλογή των περιοχών κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού του προγράμματος, που διήρκεσε σχεδόν δύο χρόνια, έλαβε υπόψη της ευαίσθητα ζητήματα εθνικής ασφαλείας και γεωπολιτικών διαστάσεων και προχώρησε με την έγκριση τόσο του υπουργείου Εξωτερικών όσο και του ΓΕΕΘΑ, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να τεθούν εκτός προγράμματος τουλάχιστον οι μισές περιοχές του αρχικού σχεδιασμού και να μείνει αναξιοποίητο ένα μεγάλο κομμάτι του υπεράκτιου ανανεώσιμου δυναμικού στο Αιγαίο.
Οι περιοχές που έχουν ενταχθεί στο εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης πλωτών αιολικών πάρκων βρίσκονται εντός των 6 ναυτικών μιλίων.
Σε κάθε περίπτωση, το πρόγραμμα δεν πρόκειται να ξεκολλήσει και να ανακτήσει τη δυναμική της πρώτης περιόδου με την προσέλκυση των μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου διεθνώς, χωρίς το «πράσινο φως» του υπουργείου Εξωτερικών για την έγκριση της ΣΜΠΕ και την υπογραφή της ΚΥΑ, η οποία βάσει του αρχικού σχεδιασμού αναμενόταν ένα χρόνο πριν για να ανοίξει ο δρόμος για τον πρώτο διαγωνισμό το 2027. Ολα τα ορόσημα πάνε προς τα πίσω, χωρίς σαφή ορατότητα ξεμπλοκαρίσματος και με την ΕΔΕΥΕΠ να βρίσκεται ουσιαστικά με δεμένα τα χέρια. Χωρίς ΚΥΑ που να επισημοποιεί το εθνικό πρόγραμμα δεν μπορεί να προχωρήσει στη σύσταση του SPV που είχε προβλεφθεί με νόμο από τον περασμένο Απρίλιο για να αναλάβει τη διενέργεια των απαιτούμενων βυθομετρικών και ανεμολογικών μελετών. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές για είσοδο στο SPV (ΑΔΜΗΕ και τράπεζες) εμφανίζονται, σύμφωνα με πληροφορίες, εξαιρετικά επιφυλακτικοί όσο δεν βλέπουν ένα πρόγραμμα επικυρωμένο από τα συναρμόδια υπουργεία, αν και η άποψη του ΥΠΕΝ είναι ότι η καθυστέρηση της ΚΥΑ δεν εμποδίζει τη σύσταση του SPV. «Mπορούν να “τρέξουν” παράλληλα», τονίζουν στην «Κ» υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου. Τα ίδια στελέχη εμφανίζονται να μην ανησυχούν για τις καθυστερήσεις, αλλά αντίθετα να επιδιώκουν μια επιβράδυνση, λόγω της ανόδου των τιμών στον κλάδο των υπεράκτιων αιολικών. «Δεν χρειάζεται να επιταχύνουμε. Είναι προτιμότερο να περιμένουμε να περάσει η πρώτη θύελλα», αναφέρουν χαρακτηριστικά, παραπέμποντας και στη διεθνή επενδυτική υπαναχώρηση που προκάλεσε στον κλάδο η πολιτική Τραμπ στις ΗΠΑ. Η άποψη, από την άλλη, που επικρατεί στην ΕΔΕΥΕΠ είναι ότι τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες. «Να εκμεταλλευτούμε αυτή την περίοδο για να είμαστε έτοιμοι όταν επανακάμψει η αγορά, γιατί το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι εδώ και γιατί πρέπει οπωσδήποτε να βάλουμε σημαντική ποσότητα αιολικής ενέργειας στο σύστημά μας, που τα υπεράκτια αιολικά μπορούν να την προσφέρουν γιατί είναι πιο αποδοτικά από τα χερσαία» τονίζει η πλευρά της ΕΔΕΥΕΠ.
Στη γραμμή αυτή φαίνεται να κινείται η γειτονική Τουρκία, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει να αναπτύσσει ένα φιλόδοξο σχέδιο υπεράκτιων αιολικών στη Θάλασσα του Μαρμαρά, στη Μαύρη Θάλασσα αλλά και στο Αιγαίο πλησίον της Λέσβου, δυναμικότητας 66 GW, που θα αντικαταστήσει το 60% της υφιστάμενης παραγωγικής δυναμικότητας της χώρας. Παράλληλα, με σειρά κινήτρων και φοροαπαλλαγών ενισχύει τις επενδύσεις σε γραμμές παραγωγής εξοπλισμού ανεμογεννητριών στη Σμύρνη, όπου λειτουργούν ήδη τέσσερα εργοστάσια, με σκοπό να δημιουργήσει ένα hub που θα απευθύνεται στην ευρύτερη περιοχή. Πρόκειται για ένα σχέδιο αντίστοιχο με αυτό που εξαγγέλθηκε από την ελληνική κυβέρνηση με την παρουσίαση του εθνικού προγράμματος ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων τον Οκτώβριο του 2023. Η δημιουργία μιας εγχώριας αλυσίδας βιομηχανικής παραγωγής εξοπλισμού πλωτών ανεμογεννητριών με την εμπλοκή ναυπηγείων, λιμανιών, χαλυβουργίας, logistics κ.λπ., με τη διαφορά ότι σε αντίθεση με την Τουρκία παραμένει στα χαρτιά.
Οι ενδιαφερόμενοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί όσο δεν βλέπουν ένα πρόγραμμα επικυρωμένο από τα συναρμόδια υπουργεία.
Η υλοποίηση του εθνικού προγράμματος το πιθανότερο είναι να ξεκινήσει με ένα πιλοτικό έργο, με το ΥΠΕΝ να προσανατολίζεται στο θαλασσοτεμάχιο «Κρήτη 1» (μεταξύ Ζάκρου και Ξερόκαμπου Σητείας), στο οποίο μαζί με αυτό ανοιχτά της Γυάρου είχε αρχικά «απαγορευτικό» από το ΕΚΑΣ. Και τα δύο παρέμειναν τελικά εντός προγράμματος, αφού οριοθετήθηκαν εκ νέου με βάση τις υποδείξεις του ΕΚΑΣ. Στην πρώτη φάση ανάπτυξης περιλαμβάνεται επίσης η περιοχή ανοικτά των Αγ. Αποστόλων στην Εύβοια (Δ. Κύμης – Αλιβερίου), στον Β. Πατραϊκό (ανάμεσα στο Αντίρριο και τη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού), στη Ρόδο (νότια από το Πρασονήσι) και τη Δονούσα. Στην πρώτη φάση ανάπτυξης έργων, συνολικής ισχύος 1,9 GW, περιλαμβάνονται και τα δύο πιλοτικά έργα στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης των ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – Μotor Oil (400 MW) και ΔΕΗ (200 MW).
«Τυφώνας» Τραμπ χτυπάει τη βιομηχανία ανεμογεννητριών
Οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες που έσπευσαν να πάρουν θέση στη νέα αγορά της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας της Ελλάδας προ διετίας, προχωρώντας σε στρατηγικές συνεργασίες με εγχώριους ενεργειακούς ομίλους, προσπαθούν να συνέλθουν από το «σοκ» που προκάλεσε η ενεργειακή πολιτική Τραμπ. Η υπεράκτια αιολική ενέργεια ήταν το πρώτο «θύμα» αυτής της πολιτικής που είχε προαναγγείλει με την εκλογή του τον Νοέμβριο και έθεσε σε εφαρμογή με την ανάληψη των καθηκόντων του, υπογράφοντας το διάταγμα απαγόρευσης κατασκευής νέων υπεράκτιων αιολικών πάρκων στις ΗΠΑ. Το διάταγμα απαγορεύει τη μίσθωση νέων περιοχών στη θάλασσα κατά μήκος σχεδόν ολόκληρης της ακτής των ΗΠΑ. Τα έργα που έχουν ήδη εγκριθεί στην εθνική επικράτεια πρόκειται να υποβληθούν σε συνολική επανεξέταση με βάση τον αντίκτυπό τους στην εθνική ασφάλεια, τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, τη σταθερότητα του δικτύου και άλλους παράγοντες, από την οποία θα κριθεί και η συνέχιση ή μη των υφιστάμενων συμβάσεων. Ολα αυτά γιατί «η θαλάσσια αιολική ενέργεια είναι ακριβή, σκοτώνει τις φάλαινες και όλες οι ανεμογεννήτριες προέρχονται από την Κίνα», όπως έχει δηλώσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο αντίκτυπος στον κλάδο της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας φάνηκε την επομένη στα ταμπλό των χρηματιστηρίων. Η μετοχή της μεγαλύτερης εταιρείας του κλάδου, της δανικής Orsted, έχασε μέσα σε μια ημέρα το 17% της αξίας της και συνολικά το 26% από την ημέρα της εκλογής Τραμπ στις 5 Νοεμβρίου. To ίδιο διάστημα η μετοχή της επίσης δανικής Vestas, από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές ανεμογεννητριών, υποχώρησε κατά 27% και η γερμανική ανταγωνίστριά της Nordex 7%. Σημαντικές απώλειες είχε και η μετοχή της πορτογαλικής EDP αλλά και της γερμανικής RWE που είχε εξασφαλίσει έργα συνολικού ύψους έξι γιγαβάτ στον Κόλπο του Μεξικού και στα ανοικτά των ακτών της Βόρειας Καλιφόρνιας, διεκδικώντας τη δεύτερη θέση στην αγορά υπεράκτιας αιολικής ενέργειας των ΗΠΑ. Η ιταλική Prysmian, κορυφαίος κατασκευαστής υποβρύχιων καλωδίων, ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει το σχέδιο δημιουργίας εργοστασίου στις ΗΠΑ για την κατασκευή καλωδίων για υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Η μετοχή της μεγαλύτερης εταιρείας του κλάδου, της δανικής Orsted, έχασε μέσα σε μία ημέρα το 17% της αξίας της και συνολικά το 26% από την ημέρα της εκλογής Τραμπ, στις 5 Νοεμβρίου.
Σημαντικές απώλειες για τις μετοχές των μεγάλων εταιρειών του κλάδου της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας λόγω της πολιτικής του νέου προέδρου των ΗΠΑ.
Ο «τυφώνας» Τραμπ ήρθε για την αιολική υπεράκτια βιομηχανία σε συνέχεια των πιέσεων που δέχονταν ήδη την τελευταία διετία από τον πληθωρισμό, την αύξηση των επιτοκίων και τα σημεία συμφόρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα, παράγοντες που είχαν οδηγήσει από νωρίτερα πολλές εταιρείες σε αναδίπλωση σε σχέση με τους αρχικούς σχεδιασμούς τους. Η περίπτωση του «ναυαγίου» της τελευταίας διαγωνιστικής διαδικασίας στη Δανία, όπου δεν εμφανίστηκε ούτε ένας επενδυτής να καταθέσει προσφορά για τρία υπεράκτια αιολικά πάρκα στη Βόρεια Θάλασσα, συνολικής ισχύος 6 γιγαβάτ, είναι ενδεικτική αυτής της νέας πραγματικότητας που εισήλθε ο κλάδος το τελευταίο διάστημα. Στις αρχές Νοεμβρίου, νέο «σοκ» προκάλεσε στην αγορά η απόφαση της σουηδικής κυβέρνησης να απορρίψει 13 αιτήσεις για την κατασκευή υπεράκτιων αιολικών πάρκων κατά μήκος των ακτών της στη Βαλτική Θάλασσα για λόγους εθνικής ασφάλειας. Η σουηδική κυβέρνηση έκρινε ότι τα 13 υπεράκτια αιολικά πάρκα αν λειτουργούσαν, θα μείωναν κατά το ήμισυ τον χρόνο για τον εντοπισμό πυραυλικών επιθέσεων, από δύο λεπτά σε ένα. Οι εξελίξεις δεν αναμένεται επί του παρόντος να επηρεάσουν το ελληνικό πρόγραμμα ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, αφού δεν βρίσκεται σε εκείνο το στάδιο που οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα κληθούν να πάρουν επενδυτικές αποφάσεις. Αυτό θα συμβεί, εάν τα πράγματα σε σχέση με τους διαγωνισμούς προχωρήσουν με ικανοποιητικό ρυθμό, σε δύο με τρία χρόνια, διάστημα που η αγορά εκτιμάται ότι θα ανακάμψει.
*(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)