Το GIS είναι ένα έργο ύψιστης στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα το οποίο ως γνωστό παρακολουθεί στενά τον Energia.gr και έχουμε αναφερθεί σε αυτόν εκτενώς το τελευταίο διάστημα.(εδώ).
Η απόφαση για την εγκατάλειψη του έργου σε μια περίοδο, που η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη για λόγους ενεργειακής ασφάλειας να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τις διεθνείς ενεργειακές διασυνδέσεις της, έρχεται για μια ακόμη φορά να αναδείξει το διαχρονικό φοβικό σύνδρομο έναντι της Τουρκίας που κατατρέχει διαδοχικές Ελληνικές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια. Γιατί πως διαφορετικά μπορεί κάποιος να ερμηνεύσει πρωτοφανείς δηλώσεις που φέρονται να έχουν κάνει κυβερνητικά στελέχη, ότι, «ο ελέφαντας στο δωμάτιο δεν είναι άλλος από τον γεωπολιτικό παράγοντα», ο οποίος δεν έχει επιτρέψει μέχρι σήμερα την έξοδο του ερευνητικού πλοίου που έχει ναυλώσει η Nexans (η εταιρεία που έχει την σύμβαση με τον ΑΔΜΗΕ για την κατασκευή και τοποθέτηση του ηλεκτρικού καλωδίου μεταξύ Κρήτης και Κύπρου) στα διεθνή ύδατα προκειμένου να ολοκληρωθούν οι βυθομετρικές έρευνες μέσω των οποίων θα καθοριστεί η χάραξη της πορείας του καλωδίου.
Τα ανωτέρω στελέχη φέρονται να έχουν δηλώσει επίσης ότι, «η πορεία του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης, που είναι πολύ σημαντικό ευρωπαϊκό έργο, τώρα προσαρμόζεται στις πραγματικές συνθήκες και στην ανάγκη ο ΑΔΜΗΕ να εξασφαλίζει κατά το δυνατόν στην διάρκεια της υλοποίησης του τους καταναλωτές και τον κρατικό προϋπολογισμό από επιπλέον δαπάνες.
Υπό αυτό το πρίσμα καθώς θα επιδιώκεται να διασφαλιστεί η υλοποίηση των ερευνών για την χάραξη της πορείας του καλωδίου, ο ΑΔΜΗΕ διαχειρίζεται με φειδώ την επιπλέον οικονομική έκθεση του»
Ποιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το ανωτέρω ρεπορτάζ, «στον πάγο μπαίνει μέχρι νεωτέρας και επισήμως το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου». Η εξέλιξη αυτή προκύπτει μετά την απόφαση του ΑΔΜΗΕ να διακόψει την χρηματοδότηση του έργου, μετά από συνεννόηση με το ΥΠΕΝ και την Nexans, καθώς στις 28/2 δεν προχώρησε στην καταβολή προγραμματισμένης πληρωμής €70 εκατ., «προκειμένου να περιορίσει την έκθεση του έως ότου υπάρξει μια θετική εξέλιξη». Να σημειώσουμε ότι το ύψος της σύμβασης με την Nexans ανέρχεται στα € 1,4 δισεκ. από τα οποία έχουν ήδη καταβληθεί €200 εκατ. στην Γαλλική κατασκευαστική. Με την εν λόγω εταιρεία να δηλώνει ότι προχωρεί κανονικά με την υλοποίηση της σύμβασης της έχοντας ήδη κατασκευάσει 120 χλμ. από τα 1000 χλμ. που είναι το σύνολο του καλωδίου. Με το έργο αυτό να αποτελεί σημαντικό τμήμα του συνολικού κύκλου εργασιών που τρέχει αυτή την περίοδο η Nexans, η εταιρεία με ανακοίνωση της επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και υποστηρίζει ότι από την έναρξη του έργου έχει λάβει σημαντικές πληρωμές που τις επιτρέπουν να συνεχίσει την κατασκευή του καλωδίου.
Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης ουσιαστικά διεκόπη επί του πεδίου τον περασμένο Ιούλιο όταν σημειώθηκε επεισόδιο διάρκειας 40 ωρών όταν τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν το ναυλωμένο ερευνητικό σκάφος «Ievoli Relume” που επιχειρούσε βυθομετρικές έρευνες στην γραμμή Κάσου-Καρπάθου. Επίσης τον περασμένο Νοέμβριο όσο και τον Φεβρουάριο εφέτος τουρκικά πολεμικά προσπάθησαν εκ νέου να παρεμποδίσουν παρόμοιες έρευνες βορειοανατολικά της Κρήτης.
Στόχος της Άγκυρας είναι να υποχρεώσει την Αθήνα να ζητήσει επισήμως άδεια για την διέλευση του καλωδίου από θαλάσσιες περιοχές τις οποίες θεωρεί, βάσει του παράνομου Τούρκο-Λιβυκού μνημονίου (Νοέμβριος 2019), ότι ανήκουν στην δική της ΑΟΖ. Όπως όμως έχουμε εξηγήσει με λεπτομέρεια (εδώ) βάσει του Διεθνούς Δικαίου Θάλασσας (UNCLOS) η επισπεύδουσα χώρα, δηλ. η Ελλάδα, δεν είναι υποχρεωμένη να αιτηθεί άδειας διέλευσης όταν πρόκειται για διεθνή ύδατα και ΑΟΖ άλλης χώρας παρά μόνο για τεχνικούς λόγους να ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές της άλλης χώρας για την πορεία του καλωδίου (ή αγωγού) προς αποφυγή δυστυχημάτων.
Οι αντιδράσεις της Τουρκίας στο σχεδιαζόμενο γιγαντιαίο project, συνολικού προϋπολογισμού € 1,95 δισεκ. πυροδότησαν την συζήτηση για τους γεωπολιτικούς κινδύνους του έργου, που αποτελούν σημείο τριβής μεταξύ των δύο χωρών. Η προκλητική στάση που έχει υιοθετήσει μέχρι στιγμής η Άγκυρα δείχνει ότι δεν θα αφήσει εύκολα την Αθήνα να προχωρήσει στην πόντιση του καλωδίου μέσα από διεθνή ύδατα.
Εν όψει των ανωτέρω Τουρκικών προκλήσεων και του αδιέξοδου που έχει δημιουργηθεί στον καθορισμό της πορείας του καλωδίου, το βράδυ της περασμένης Τέταρτης (5/3) αναχώρησε από την Κρήτη για την Σικελία το ερευνητικό πλοίο «Ievoli Relume”, ενώ δύο εβδομάδες ενωρίτερα είχε προηγηθεί και το «NG Worker”. Αυτό στη πράξη σημαίνει ότι παγώνει το πλέον κρίσιμο τμήμα του έργου. Με την Αθήνα, πιστή στο δόγμα του κατευνασμού έναντι της γείτονας που χαρακτηρίζει την ελληνική εξωτερική πολιτική τα τελευταία χρόνια, να μην θέλει να προτάξει την απαιτούμενη αντίσταση στις Τουρκικές προκλήσεις για ένα έργο που δεν είναι μόνον ελληνικό αλλά κυρίως ευρωπαϊκό αφού, (α) αποβλέπει στην ενοποίηση του Ευρωπαϊκού ηλεκτρικού δικτύου με αυτό της Κύπρου και του Ισραήλ, και (β) χρηματοδοτείται με το ποσό των € 650 εκ. από ευρωπαϊκά ταμεία, που καλύπτει περίπου το 1/3 του συνολικού κόστους.
Αντί η Αθήνα να προτάξει την ευρωπαϊκή διάσταση τους έργου και να κινήσει γη και ουρανό και να στρέψει την προσοχή όλης της Ευρώπης στις αυθαιρεσίες και πειρατικές πρακτικές της Άγκυρας, ο Έλληνας πρωθυπουργός, δέσμιος στην πολιτική των ήρεμων νερών με την Τουρκία που προωθεί συστηματικά εδώ και ένα χρόνο, παρά τις συνεχείς Τουρκικές προκλήσεις, αδυνατεί ακόμα να προχωρήσει και σε απλή ενημέρωση των εταίρων μας στην ΕΕ. Πόσω μάλλον να ζητήσει την δυναμική υποστήριξη και αρωγή της ΕΕ η οποία κανονικά θα έπρεπε να κάνει διάβημα στην Άγκυρα και, εάν χρειαστεί, να επιβάλει ακόμα και κυρώσεις. Όπως με περισσή ευκολία πράττει εις βάρος της Ρωσίας.
Τέλος, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η ειλημμένη ως φαίνεται απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να εγκαταλείψει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, για να μην δημιουργήσει θέμα με την Τουρκία, αποτελεί κακό προηγούμενο για ότι μελλοντικά ήθελε να επιχειρήσει ο ΑΔΜΗΕ στον τομέα των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στο Αιγαίο. Όπου, σύμφωνα με το 10ετες πρόγραμμα του Διαχειριστή εκκρεμεί η ηλεκτρική διασύνδεση της Δωδεκανήσου και των νήσων του βορείου Αιγαίου. Η σημερινή άτακτη υποχώρηση εν όψει των Τουρκικών προκλήσεων ανοίγει τον ασκό του Αίολου αφού εφ´ εξής η Ελλάδα δεν θα μπορεί να πραγματοποιεί ουδεμία οικονομική δραστηριότητα πέρα των χωρικών της υδάτων ( που για ανεξήγητους λόγους παραμένουν στα 6 νμ, έναντι των 12νμ που δικαιούται βάσει της UNCLOS). Και ασφαλώς δεν είναι μόνο τα ηλεκτρικά καλώδια αφού υπάρχουν πολλές άλλες δραστηριότητες που κινδυνεύουν να αποκλειστούν όπως λχ ερευνητικές γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες, θαλάσσια αιολικά πάρκα, πλωτοί σταθμοί FSRU, τηλεπικοινωνίες κ.λπ.