Όπως λέει, η δημοσιότητα είναι στραμμένη στα ηλεκτρικά καλώδια λόγω των τουρκικών παραβιάσεων στα Δωδεκάνησα. Σε δεύτερη μοίρα έρευνες για υδρογονάνθρακες στις ελληνικές θάλασσες και ολοκλήρωση του σχεδιασμού για τη θαλάσσια χωροταξία.
Στα τέλη Φεβρουαρίου το Δικαστήριο της ΕΕ επεσήμανε με αυστηρό τόνο τις χρόνιες αργοπορίες της Ελλάδας για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού θεωρώντας ότι όχι μόνο αποδυναμώνει την γεωγραφική κυριαρχία της Ελλάδας αλλά και αυτήν της ΕΕ, ιδιαίτερα όταν χρηματοδοτεί έργα κοινής ωφέλειας μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Δύο βασικές προτεραιότητες υπάρχουν, η εθνική προτεραιότητα της Ελλάδας και η ευρύτερη ευρωπαϊκή.
Για την Ελλάδα:
- προστασία των κυριαρχικών της δικαιωμάτων στα χωρικά της ύδατα
- συνέχιση του έργου διασύνδεσης, το οποίο χρηματοδοτείται κατά το ένα τρίτο από την ΕΕ.
- συμβολή σε μια συνολικότερη περιφερειακή σταθερότητας στα ηλεκτρικά δίκτυα της Νοτιοανατολικής ΕΕ
Ωστόσο, για να αποφύγει την κλιμάκωση των εντάσεων με την Τουρκία, έχει επιλέξει το επίσημο "πάγωμα" των εργασιών του GSI. Αυτή η επιλογή μειώνει σημαντικά τη διαπραγματευτική της ισχύ σε ευρύτερα περιφερειακά θέματα, που αφορούν τόσο την ίδια όσο και την ΕΕ.
Ο Έλληνας διαχειριστής δικτύων (ΑΔΜΗΕ) βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των εντάσεων ενώ η ευθύνη του πολιτικού παγώματος υπάγεται στην εξωτερική πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης και όχι στον διαχειριστή του ηλεκτρικού δικτύου.
Είναι κατανοητό ο ΑΔΜΗΕ να μην επιθυμεί να τον δείχνουν με το δάκτυλο όταν ανέβει το τιμολόγιο των καταναλωτών λόγω καθυστερήσεων και ρητρών πληρωμής προς τους Γάλλους κατασκευαστές του καλωδίου μήκους 1000 χιλιομέτρων, τους Ιταλούς πλοιοκτήτες των ερευνητικών σκαφών για τον προσδιορισμό της πόντισης του καλωδίου, και προς τους Έλληνες εργολάβους.
Η άμεση έννοια του ΑΔΜΗΕ είναι η διασύνδεση των νησιών του Αιγαίου, διότι συμβάλει άμεσα στην οικονομική και κοινωνική συνοχή των νησιών.
Για την ΕΕ
Το GSI που γεννήθηκε 13 χρόνια πριν, το 2012, με πρωτοβουλία του Ισραήλ, όπως και αυτό του EastMed, και σε μια σημαντική συμφωνία μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας που υπογράφτηκε τον Ιανουάριο του 2016 λόγω ενδιαφερομένων Βέλγων και Κινέζων επενδυτών που αντικαταστάθηκαν αργότερα από άλλους ξένους επενδυτές και ευρωπαϊκά τραπεζικά σχήματα.
Η πραγματοποίηση ηλεκτρικής σύνδεσης μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας (GSI), και η διασύνδεση μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου (GREGY), στοχεύον στη μεταφορά ηλεκτρισμού προς την Ευρώπη που θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και από φυσικό αέριο :
Η Ελλάδα προσβλέπει στην σημασία της εξαγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ,
το Ισραήλ και η Κύπρος στις εξαγωγές φυσικού αερίου, μιας πηγής ενέργειας που διατηρεί σταθερή την παραγωγή ηλεκτρισμού με την καύση του φυσικού αερίου.
Τα προγράμματα GIS και GREGY εντάσσονται στους στόχους του Ευρωπαϊκού Διαχειριστή Δικτύων ENTSO και του αντίστοιχου Μεσογειακού Med-TSO, καθώς οι διασυνδέσεις αυτές θεωρούνται απαραίτητες για τη μείωση των σημείων συμφόρησης στην Ευρώπη, που ανέρχονται περίπου σε 100. Παράλληλα, επιδιώκουν τη σύνδεση της Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη, ενώ προετοιμάζουν το έδαφος για διασυνδέσεις και με την Ασία.
Το χρονοδιάγραμμα
Η πρώτη μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος αναμένεται να γίνει τουλάχιστον σε πέντε χρόνια, το 2030-31.
Αυτό επιτρέπει στο Ισραήλ να πραγματοποιήσει νέες ανακαλύψεις φυσικού αερίου έως το 2031, δηλαδή εξαγωγές κρατώντας ενα μέρος της παραγωγής του για τη συμμετοχή του στο GSI.
Παράλληλα, δίνει στην Κύπρο τη δυνατότητα να προετοιμαστεί για την πώληση το φυσικού αερίου στην Αίγυπτο 2031, στοχεύοντας στη συμμετοχή της στην παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Για την Ελλάδα, που δεν έχει πρόσβαση σε εθνικές πηγές φυσικού αερίου, η επιλογή θα είναι να ανταλλάσσει με την Κύπρο και το Ισραήλ μελλοντικές ροές ηλεκτρικής ενέργειας, προερχόμενες από φωτοβολταϊκά και μπαταρίες.
Η διαθεσιμότητα ηλεκτρισμού μέσω των GSI και GREGY θα εξαρτηθεί από την ταχεία ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων ΑΠΕ και τη διαθεσιμότητα φυσικού αερίου, η οποία αποτελεί συνάρτηση των νέων ανακαλύψεων υδρογονανθράκων στη ΝΑ Μεσόγειο έως το 2031.
Τροφοδότηση από φυσικό αέριο
Νέες ανακαλύψεις στο Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο αναμένεται να προσθέσουν σημαντικά αποθέματα στα επόμενα χρόνια, με τις κύριες ανακαλύψεις του 2022 από τις Chevron, ENI, Energean, Exxon και TotalEnergies να εκτιμώνται γύρω στα 300 Bcm. Επιπλέον, οκτώ νέες γεωτρήσεις έχουν προγραμματιστεί έως το τέλος του 2025.
Βάσει των εκτιμώμενων αποθεμάτων, η ετήσια παραγωγή φυσικού αερίου στη ΝΑ Μεσόγειο προβλέπεται να ξεπεράσει κατά μέσο όρο τα 57 Bcm από το 2025, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη μελλοντικές έρευνες. Τόσο εισάγει οι ΗΠΑ στην Ευρώπη.
Ελλάδα-Λιβύη
Η Λιβύη, με την προκήρυξη 22 παραχωρήσεων – τρεις εκ των οποίων εφάπτονται της μέσης γραμμής με την Ελλάδα. Αυτές οι περιοχές στοχεύουν σε παρόμοια γεωλογικά περιβάλλοντα με εκείνα νότια και δυτικά της Κρήτης και δεν εμπίπτουν στη ζώνη του τουρκολυβικού μνημονίου.
Διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες (IOC) επιστρέφουν όπως η Eni, η OMV, Total, ADNOC, η BP, και η Repsol που επανέλαβαν τις δραστηριότητες εξερεύνησης το 2024.
Η Eni υπέγραψε συμφωνία παραγωγής φυσικού αερίου ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την παραγωγή 750 εκατομμυρίων κυβικών ποδιών φυσικού αερίου ημερησίως από το 2026 προς την Σικελία.
Η Τουρκία ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμη να επενδύσει στα υπεράκτια πεδία της Λιβύης για να αξιοποιήσει τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου της, τα οποία τυχαίνει να βρίσκονται νότια της Κρήτης, ειδικά στα νοτιοδυτικά του νησιού, όπου η Ελλάδα ετοιμάζεται επίσης να κάνει γεωτρήσεις. Βέβαια η αυξανόμενη πιθανότητα ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας περιπλέκει τις προοπτικές.
Όσο για το Τουρκολυβικό
Τώρα που η Λιβύη ανοίγει διαγωνισμό για 3 θαλάσσια μπλοκ στα όρια της μέσης γραμμής με την Ελλάδα και άλλα τρία κοντά στην ΑΟΖ της Μάλτας και της Ιταλίας, θα υπάρξουν διεθνείς συμμαχίες υποβολής αιτήσεων και θα δραστηριοποιήσουν και την Τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων ΤPAO. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία, διακηρύσσοντας στον ΟΗΕ ότι το τουρκολυβικό μνημόνιο αποτελεί εμπορική συμφωνία μασκαρεμένη σε διεθνές σύμφωνο κυριαρχίας, και να επαναπροκηρύξει τους διαγωνισμούς για τις περιοχές νοτίως της Κρήτης, οι οποίες παραμένουν σε αδράνεια από το 2019.
(από neakriti.gr)