Το πρόβλημα ξεκινά όταν τα προϊόντα αυτά φτάνουν στο τέλος του κύκλου ζωής τους: ο υαλοβάμβακας, ως σύνθετο υλικό, δεν ανακυκλώνεται εύκολα και συχνά καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής.
Αυτό έρχεται να αλλάξει μια νέα τεχνολογική προσέγγιση: μέσω θερμοχημικής επεξεργασίας, απορριπτόμενες υαλοΐνες μπορούν να αποκατασταθούν και να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ανθεκτικών, ελαφριών και ευέλικτων υφασμάτων, με εφαρμογές σε αεροδιαστημική, τεχνική ένδυση, αυτοκινητοβιομηχανία και κατασκευές.
Παραδείγματα διεθνούς πρακτικής και εφαρμογής Vartega (ΗΠΑ – Διεθνής εμπορική επέκταση) Η εταιρεία αναπτύσσει λύσεις για την ανάκτηση ινών από σύνθετα υλικά. Μέσω μιας χαμηλής θερμοκρασίας επεξεργασίας, καταφέρνει να απομονώσει τις γυάλινες ίνες από ρητίνες και να τις μετατρέψει σε νέα νήματα. Το παραγόμενο υλικό χρησιμοποιείται πλέον σε ανθεκτικά υφάσματα για αθλητικό εξοπλισμό, μοκέτες αυτοκινήτων και προστατευτικές επιφάνειες, με χαμηλότερο κόστος και έως 75% μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
FiberEUse (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon 2020) Με συμμετοχή 20 εταίρων από 7 χώρες (μεταξύ τους και ελληνικά ερευνητικά κέντρα), το έργο FiberEUse εστιάζει στην επαναχρησιμοποίηση υαλοβάμβακα και ανθρακονημάτων από κατασκευές, αυτοκίνητα και ανεμογεννήτριες. Η τεχνολογία τους ενσωματώνει τις ανακτημένες ίνες σε νέα σύνθετα πάνελ, υφάσματα και τεχνικά εξαρτήματα με βιομηχανική χρήση.
Η Ελλάδα έχει ήδη ενεργό ρόλο μέσω πανεπιστημιακών ερευνητικών φορέων. Deakin University – Australia (Εφαρμογή σε αλεξίσφαιρα υφάσματα) Ερευνητές στην Αυστραλία κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν επεξεργασμένες υαλοΐνες σε συνδυασμό με πολυμερή για την κατασκευή υφασμάτων υψηλής αντοχής και ανθεκτικότητας σε κρούσεις, ανοίγοντας τον δρόμο για χρήση σε στρατιωτικές και βιομηχανικές στολές. Προοπτικές για την Ελλάδα Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να τοποθετηθεί στρατηγικά σε αυτή τη νέα αλυσίδα αξίας:
• Ναυπηγικές μονάδες και παραγωγοί ανεμογεννητριών μπορούν να προμηθεύουν πρώτη ύλη για επεξεργασία.
• Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα όπως το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», το Πανεπιστήμιο Πατρών ή το ΕΜΠ, μπορούν να αναπτύξουν πειραματικά προγράμματα επεξεργασίας και εφαρμογής.
• Μικρές μεταποιητικές μονάδες μπορούν να αξιοποιήσουν τα αναγεννημένα υλικά για παραγωγή προστατευτικού ρουχισμού, μονωτικών πάνελ ή τεχνικών υφασμάτων εξαγώγιμου χαρακτήρα.
Αξιοποιώντας τις ευκαιρίες
Η αναγέννηση του υαλοβάμβακα δεν αποτελεί μόνο τεχνολογική καινοτομία· είναι μια στρατηγική ευκαιρία για τη μετάβαση σε ένα κυκλικό μοντέλο βιομηχανικής ανάπτυξης, το οποίο ενισχύει την αυτάρκεια της Ευρώπης σε πρώτες ύλες και δημιουργεί νέα εξαγώγιμα προϊόντα υψηλής τεχνολογικής αξίας.