Η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει τον ενεργειακό τομέα την επόμενη δεκαετία, οδηγώντας σε άνοδο της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από κέντρα δεδομένων σε όλο τον κόσμο, ενώ παράλληλα συνεπάγεται σημαντικές ευκαιρίες για μείωση του κόστους, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και μείωση των εκπομπών, σύμφωνα με νέα σημαντική έκθεση του IEA (βλ. εδώ).
Η ειδική έκθεση του IEA, με τίτλο “Energy and AI” («Ενέργεια και Τεχνητή Νοημοσύνη»), που δημοσιεύεται σήμερα, προσφέρει την πιο ολοκληρωμένη, βασισμένη σε δεδομένα, παγκόσμια ανάλυση μέχρι σήμερα σχετικά με τις αυξανόμενες συνδέσεις μεταξύ ενέργειας και τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ). Η έκθεση βασίζεται σε νέα σύνολα δεδομένων και εκτενείς διαβουλεύσεις με φορείς χάραξης πολιτικής, με εκπροσώπους του τεχνολογικού τομέα και της ενεργειακής βιομηχανίας, καθώς και με διεθνείς εμπειρογνώμονες.
Συγκεκριμένα, προβλέπει ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων παγκοσμίως θα υπερδιπλασιαστεί έως το 2030 και θα φτάσει τις 945 περίπου τεραβατώρες (TWh), ποσότητα ελαφρώς μεγαλύτερη από τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιαπωνία σήμερα. Η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που θα συντελέσει σε αυτή την αύξηση, καθώς η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από κέντρα δεδομένων βελτιστοποιημένων για τεχνητή νοημοσύνη να αναμένεται να υπερτετραπλασιαστεί έως το 2030.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η κατανάλωση ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων θα αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από τώρα έως το 2030. Με γνώμονα τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, η οικονομία των ΗΠΑ πρόκειται να καταναλώσει περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια το 2030 για την επεξεργασία δεδομένων παρά για την παραγωγή όλων των ενεργοβόρων αγαθών μαζί, συμπεριλαμβανομένου του αλουμινίου, του χάλυβα, του τσιμέντου και των χημικών. Στις προηγμένες οικονομίες γενικότερα, πάνω από το 20% της αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030 αναμένεται ότι θα οφείλεται στα κέντρα δεδομένων, εξέλιξη που θα θέσει τον τομέα της ενέργειας σε αυτές τις οικονομίες και πάλι σε αναπτυξιακή βάση μετά από χρόνια στασιμότητας ή μείωσης της ζήτησης σε πολλές από αυτές.
Ένα διαφοροποιημένο εύρος πηγών ενέργειας θα αξιοποιηθεί για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας των κέντρων δεδομένων, σύμφωνα με την έκθεση - αν και οι ΑΠΕ και το φυσικό αέριο πρόκειται να έχουν το προβάδισμα λόγω της ανταγωνιστικότητας κόστους και της διαθεσιμότητάς τους σε βασικές αγορές.
«Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές καταστάσεις στον ενεργειακό κόσμο σήμερα – αλλά μέχρι τώρα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι αγορές δεν είχαν τα εργαλεία για να κατανοήσουν πλήρως τις ευρείας κλίμακας επιπτώσεις της», τονίζει ο Εκτελεστικός Διευθυντής της IEA, Fatih Birol.
«Η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων πρόκειται να υπερδιπλασιαστεί τα επόμενα πέντε χρόνια, καταναλώνοντας τόση ηλεκτρική ενέργεια μέχρι το 2030 όσο ολόκληρη η Ιαπωνία σήμερα. Τα αποτελέσματα θα είναι ιδιαίτερα ισχυρά σε ορισμένες χώρες. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, σχεδόν το ήμισυ της αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται ότι θα προέλθει από τα κέντρα δεδομένων - στην Ιαπωνία, περισσότερο από το μισό και στη Μαλαισία το ένα πέμπτο».
Η έκθεση τονίζει τις σημαντικές αβεβαιότητες που παραμένουν, από τις μακροοικονομικές προοπτικές μέχρι το πόσο γρήγορα θα υιοθετηθεί η τεχνητή νοημοσύνη. Διατυπώνει, επίσης, ερωτήματα σχετικά με το πόσο ικανή και παραγωγική θα γίνει η τεχνητή νοημοσύνη, πόσο γρήγορα θα επέλθουν βελτιώσεις όσον αφορά στην απόδοση και εάν μπορούν να επιλυθούν τα σημεία συμφόρησης στον ενεργειακό τομέα.
Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να εντείνει την πίεση όσον αφορά ορισμένες πτυχές της ενεργειακής ασφάλειας ενώ θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση άλλων, σύμφωνα με την έκθεση. Οι κυβερνοεπιθέσεις σε επιχειρήσεις κοινής ωφελείας έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια και, μάλιστα, έχουν γίνει πιο εξελιγμένες λόγω της τεχνητής νοημοσύνης. Ταυτόχρονα, η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται ένα κρίσιμο εργαλείο για τις εταιρείες ενέργειας στην άμυνά τους απέναντι σε τέτοιες επιθέσεις.
Μια άλλη ανησυχία για την ενεργειακή ασφάλεια σχετίζεται με την αυξανόμενη ζήτηση για κρίσιμα ορυκτά που χρησιμοποιούνται στον εξοπλισμό των κέντρων δεδομένων που τροφοδοτούν την τεχνητή νοημοσύνη. Η έκθεση παρέχει, για πρώτη φορά στον τομέα αυτό, εκτιμήσεις σχετικά με τη ζήτηση κρίσιμων ορυκτών από κέντρα δεδομένων, των οποίων η παγκόσμια προσφορά είναι σήμερα εξαιρετικά συγκεντροποιημένη.
Ενώ η άνοδος της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας για κέντρα δεδομένων αναμένεται να αυξήσει τις εκπομπές, αυτή η αύξηση θα είναι μικρή στο πλαίσιο του συνολικού ενεργειακού τομέα και θα μπορούσε ενδεχομένως να αντισταθμιστεί από τις μειώσεις εκπομπών που θα επιτευχθούν χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη, εάν η υιοθέτηση της τεχνολογίας είναι ευρέως διαδεδομένη, σύμφωνα με την έκθεση. Επιπλέον, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται όλο και πιο αναπόσπαστο μέρος των επιστημονικών ανακαλύψεων, η έκθεση διαπιστώνει ότι θα μπορούσε να επιταχύνει την καινοτομία σε ενεργειακές τεχνολογίες όπως οι μπαταρίες και τα ηλιακά φωτοβολταϊκά.
«Με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης, ο ενεργειακός τομέας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας από τις πιο σημαντικές τεχνολογικές επαναστάσεις της εποχής μας», δήλωσε ο Δρ Birol. «Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα εργαλείο, δυνητικά απίστευτα ισχυρό, αλλά εξαρτάται από εμάς – τις κοινωνίες, τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες μας – πώς θα το χρησιμοποιήσουμε. Η IEA θα συνεχίσει να παρέχει τα δεδομένα, τις αναλύσεις και τα φόρουμ για διάλογο ώστε να βοηθήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και άλλους ενδιαφερομένους να καθοδηγηθούν στην πορεία τους καθώς ο ενεργειακός τομέας διαμορφώνει το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης – και η τεχνητή νοημοσύνη διαμορφώνει το μέλλον της».
Σύμφωνα με την έκθεση, οι χώρες που θέλουν να επωφεληθούν από το δυναμικό της τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να επιταχύνουν την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και στα δίκτυα, να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία των κέντρων δεδομένων και να ενισχύσουν τον διάλογο μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, του τεχνολογικού τομέα και της ενεργειακής βιομηχανίας.
Η έκθεση αποτελεί μέρος του διευρυνόμενου έργου του IEA που αναλύει τους όλο και πιο βαθείς δεσμούς μεταξύ της ενέργειας και της τεχνητής νοημοσύνης. Βασίζεται στην Παγκόσμια Διάσκεψη για την Ενέργεια και την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) που φιλοξένησε ο Οργανισμός τον Δεκέμβριο του 2024 – τη μεγαλύτερη διάσκεψη για αυτό το θέμα μέχρι σήμερα – και τις συνεισφορές του Οργανισμού στη Διάσκεψη Κορυφής Δράσης για την ΤΝ, υπό την προεδρία της Γαλλίας και της Ινδίας τον Φεβρουάριο.
Η IEA θα ξεκινήσει επίσης σύντομα τη λειτουργία ενός νέου Παρατηρητηρίου για την Ενέργεια, την Τεχνητή Νοημοσύνη και τα Κέντρα Δεδομένων, το οποίο θα συλλέγει τα πιο ολοκληρωμένα και πρόσφατα δεδομένα παγκοσμίως για τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας της τεχνητής νοημοσύνης, εκτός από την παρακολούθηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης αιχμής στον ενεργειακό τομέα.
Παράλληλα με την έκθεση, ο IEA δημοσιεύει έναν νέο οδηγό για το AI για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αλληλεπιδράσουν με τα ευρήματά του. Ο οδηγός για το AI είναι διαθέσιμος στην κύρια ιστοσελίδα της αναφοράς και απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με το περιεχόμενο της αναφοράς με εύκολο τρόπο συνομιλώντας με τον χρήστη.