Η «αναγκαστική» στροφή Τραμπ ώστε να μπει φρένο στο χάος που είχε προκαλέσει η δασμολογική καταιγίδα της «Ημέρας Απελευθέρωσης» και κυρίως στο επικίνδυνο sell-off που είχε μεταδοθεί στην αγορά των αμερικανικών ομολόγων έφερε τεράστια ανακούφιση στα χρηματιστήρια.
Ωστόσο αναλυτές και οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι κίνδυνοι από την εμπορική πολιτική δεν «έσβησαν» και παραμένουν σημαντικοί: Οι δασμοί συνεχίζουν να είναι υψηλοί, ο Αμερικανός πρόεδρος κλιμάκωσε τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, με τις επιπτώσεις αυτού να αναμένεται να έχουν παγκόσμιες διαστάσεις, ενώ η αβεβαιότητα διατηρείται καθώς η απρόβλεπτη συμπεριφορά του Τραμπ αφήνει όλα τα σενάρια ανοιχτά για τη συνέχεια.
Και αυτό αποτυπώθηκε χθες στην πορεία του δολαρίου, του πετρελαίου, όπως και στο ταμπλό της Wall Street, όπου ο ενθουσιασμός της Τετάρτης δεν κράτησε.
Αυτή την εβδομάδα οι αγορές βίωσαν μερικές από τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις εδώ και 25 χρόνια, με κανέναν να μην έχει μια σαφή ιδέα για το πώς θα εξελιχθεί ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος. Επειτα από τις ισχυρές απώλειες που είχαν βιώσει τα χρηματιστήρια σε όλο τον πλανήτη, με περισσότερα από 11 τρισ. δολάρια να έχουν γίνει «καπνός» από την αξία των διεθνών μετοχών από τις 2 Απριλίου, το ράλι που σημειώθηκε χθες σε Ασία και Ευρώπη, ακολουθώντας τα βήματα της Wall Street την Τετάρτη, ήταν αναμενόμενο.
Οι κίνδυνοι ωστόσο παραμένουν, καθώς αφενός ο παγκόσμιος δασμολογικός συντελεστής είναι σε ιστορικά υψηλά, αφετέρου η αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του Αμερικανού προέδρου σημαίνει ότι τις επόμενες 90 ημέρες οι νέες απειλές δεν θα λείψουν από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ κανείς δεν μπορεί να βασιστεί στο ότι κάποια άλλη στιγμή ο Τραμπ δεν θα επανέλθει στις αρχικές του θέσεις και απειλές.
Καταστροφική αβεβαιότητα
Δυστυχώς, αυτό είναι το σενάριο των επόμενων μηνών αλλά και ετών, το οποίο θα πρέπει να έχουν συνεχώς στον νου τους οι επενδυτές. Με λίγα λόγια, δεν μπορεί να υπάρξει εφησυχασμός. Με ένα post σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Τραμπ μπορεί ανά πάσα στιγμή να σπείρει εκ νέου τον πανικό και να επαναφέρει το χάος. Και όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, είναι πολύ πιθανό η ζημιά που έχει προκληθεί ήδη στο στάτους των ΗΠΑ, τον στυλοβάτη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, να μην μπορεί να αντιστραφεί, ενώ οι συνέπειες και η αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής του Τραμπ θα συνεχίσουν να είναι τεράστιες για τις αγορές και την οικονομία. «Ο κόσμος –πολιτικός και οικονομικός– παρακολουθεί με τρόμο μια κυβέρνηση που δίνει προτεραιότητα στην υπογραφή εκτελεστικού διατάγματος για περισσότερη πίεση του νερού στα ντους την ίδια ημέρα που η αγορά ομολόγων καταρρέει και οι επενδυτές αμφισβητούν τη μακροπρόθεσμη αξιοπιστία της κυβέρνησης Τραμπ», σχολιάζει χαρακτηριστικά η Westpac.
Συνεπώς, σε καμία περίπτωση τα «σύννεφα» πάνω από την οικονομία και τις αγορές δεν έχουν φύγει. Αυτό έδειξε άλλωστε και η εικόνα της Wall Street χθες, όπου το βίαιο sell-off επέστρεψε, το δολάριο βυθίστηκε εκ νέου έναντι όλων των βασικών νομισμάτων και το πετρέλαιο δέχθηκε μεγάλες πιέσεις μετά το ράλι της Τετάρτης. «Αυτό που θα ακολουθήσει στη συνέχεια, δεν είναι η εγκατάλειψη της θεμελιώδους πολιτικής των ΗΠΑ αλλά μια εναλλακτική οδός για την επίτευξή της, και σε αυτό το περιβάλλον η καταστροφική αβεβαιότητα θα συνεχιστεί», προειδοποιεί ο οίκος αξιολόγησης DBRS.
Οπως εξηγεί η DBRS, παρά την 90ήμερη παύση των αμοιβαίων δασμών, με εξαίρεση την Κίνα, η μεγάλη, ευρείας βάσης και ταχεία αύξηση των αμερικανικών δασμών στο 10% και στο 25% σε βασικούς βιομηχανικούς τομείς αντιπροσωπεύει μια διαταραχή στο παγκόσμιο εμπόριο, ενώ η διακοπή του εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει σοβαρές επιπτώσεις. «Οι ανατρεπτικές επιπτώσεις της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ θα οδηγήσουν σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης», τόνισε ο οίκος, προειδοποιώντας πως οι διεθνείς αγορές θα μπορούσαν πραγματοποιήσουν ξανά sell-off. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί, για παράδειγμα, σε περίπτωση που παρέλθει η περίοδος της «παύσης» χωρίς να τεθούν σε ισχύ ικανοποιητικές δασμολογικές συμφωνίες.
Κανείς δεν μπορεί να βασιστεί στο ότι κάποια άλλη στιγμή ο Τραμπ δεν θα επανέλθει στις αρχικές του θέσεις και απειλές.
Τα σενάρια ύφεσης
Η στροφή Τραμπ δεν σβήνει ούτε τα σενάρια ύφεσης, με την PIMCO να σημειώνει πως ακόμα και αν η περίοδος των 90 ημερών παραταθεί, οι πιθανότητες για ύφεση στις ΗΠΑ είναι στο 50%», ενώ η Goldman Sachs, η οποία πριν από τη στροφή Τραμπ είχε αυξήσει την πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ στο 65%, αμέσως μετά τις ανακοινώσεις για το τρίμηνο «πάγωμα», τη μείωσε και πάλι στο 45%. Αυτό παραμένει ένα σημαντικό ποσοστό και δείχνει ότι ο κίνδυνος δεν έχει «σβήσει».
«Ο Τραμπ έκανε πίσω, αλλά η ζημιά δεν διορθώνεται πλήρως», υποστηρίζει η UBS. «Αν και έχουμε μια 90ήμερη αναστολή, δεν είναι σαφές ότι οι αμοιβαίοι δασμοί δεν θα αυξηθούν ξανά», όπως προσθέτει. Ο ελβετικός οίκος υπογραμμίζει ότι ο δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ παραμένει στα υψηλότερα επίπεδα από τη δεκαετία του… 1890. «Παρά τις ανακοινώσεις της Τετάρτης για μείωση του αμοιβαίου δασμολογικού συντελεστή για τις περισσότερες χώρες, η κλιμάκωση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας θα μπορούσε να επηρεάσει δραματικά το εμπόριο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Αυτή τη στιγμή υπολογίζουμε πως ο συνολικός πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ κινείται στο 27% (έναντι 9% πριν από τις 2 Απριλίου). Εξαιρώντας το εμπόριο με την Κίνα, ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής είναι 11%». Η UBS θεωρεί ότι η αβεβαιότητα θα επηρεάσει αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα και δεν «πιστεύει» στο ράλι των αγορών. «Ακόμη και οι μειωμένοι δασμοί υποδηλώνουν σοβαρό πλήγμα στην ανάπτυξη», όπως σημειώνει.
Οι επενδύσεις «παγώνουν»
Και κατά την Berenberg, oι προοπτικές παραμένουν αβέβαιες. «Ολα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την απάντηση σε ένα ερώτημα: Είναι ο Τραμπ ένας ιδεολόγος που θα επιδιώξει μια σαρωτική ατζέντα δασμών ό,τι και να συμβεί – ή θα καταλήξει σε συμφωνίες στο τέλος αντί να καταστρέψει την οικονομία των ΗΠΑ;», σημειώνει ο οίκος. Ενώ το αποτέλεσμα παραμένει ανοιχτό, η στροφή του δείχνει μια λιγότερο αρνητική απάντηση. Βέβαια, οι κίνδυνοι παραμένουν τεράστιοι, τονίζει η Berenberg:
α) Ο κλιμακούμενος εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας μπορεί να βλάψει την εμπιστοσύνη πέρα από αυτές τις δύο χώρες.
β) Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων παραμένει ασαφές με το ασταθές στυλ του Τραμπ να σημαίνει ότι οι συνομιλίες θα είναι δύσκολες, και
γ) Οσο το αποτέλεσμα παραμένει ανοιχτό, η αβεβαιότητα θα κυριαρχεί με τις εταιρείες να «παγώνουν» τις επενδυτικές τους αποφάσεις.
Ισχυρά κέρδη στην Ευρώπη, πτώση σε Wall Street και Ασία
Σε ιστορικό ράλι οδήγησε χθες τις ευρωπαϊκές αγορές η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να «παγώσει» τους δασμούς στο 10% για όσες χώρες δεν είχαν προβεί σε αντίποινα. Είχε προηγηθεί μερικές ώρες νωρίτερα αντίστοιχο ράλι της Wall Street, που, ωστόσο, έκλεισε και πάλι με πτώση χθες, καθώς ο ενθουσιασμός έδωσε γρήγορα τη θέση του στην αβεβαιότητα, κύριο γνώρισμα της περιόδου που διανύουμε και που μάλλον θα διανύουμε εφεξής για αρκετό καιρό. Αναλυτές της Goldman Sachs, πάντως, είχαν προλάβει να ανακαλέσουν την πρόβλεψή τους για ύφεση στην αμερικανική οικονομία αμέσως μετά την αιφνιδιαστική στροφή του προέδρου Τραμπ.
Ανοδο σχεδόν 5% κατέγραψε ο δείκτης Xetra DAX της Φρανκφούρτης, με τη μετοχή της Infineon να εκτοξεύεται κατά 15,20%.
«Η τρέχουσα κατάσταση δεν είναι απλώς χαοτική, είναι εντελώς τρελή», ήταν η χαρακτηριστική δήλωση με την οποία σχολίασε τις εξελίξεις ο Κάρστεν Μπρζέσκι, στέλεχος της ING. Ο ίδιος τονίζει πως «ίσως αυτό να προσφέρει μια βραχυπρόθεσμη ανάσα στις ευρωπαϊκές εξαγωγικές επιχειρήσεις, αλλά το πλήγμα που έχει υποστεί η εμπιστοσύνη θα έχει διάρκεια». Οι παλινωδίες του Αμερικανού προέδρου ενέσπειραν όντως αισιοδοξία στην Ευρώπη και προσδοκίες για διαπραγμάτευση και νέες επωφελείς συμφωνίες, δεδομένης και της ανάλογης στάσης στην οποία προέβη άμεσα η Ε.Ε. «παγώνοντας» τα αντίποινα που είχε δρομολογήσει. Την αισιοδοξία αυτή εξέφρασε και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτηρίζοντας την υπαναχώρηση του Αμερικανού προέδρου «σημαντικό βήμα προς τη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας», ενώ ο Τζιαν Μάρκο Σαλτσόλι, στέλεχος της Intesa Sanpaolo, την περιέγραψε ως τυπική στρατηγική με στόχο τη διαπραγμάτευση.
Ετσι, με πραγματικό άλμα σχεδόν 5% έκλεισε ο δείκτης Xetra DAX της Φρανκφούρτης, με τη μετοχή της Infineon να εκτοξεύεται κατά 15,20% και να ακολουθεί η μετοχή της Heidelberg Cement με άλμα 14,46%, ενώ η Puma και η Zalando σημείωσαν επίσης άλμα 13,45% και 12,72%, αντιστοίχως. Αλμα 5,35% κατέγραψε, εξάλλου, ο δείκτης FTSE MIB του Μιλάνου, με τη μετοχή της Iveco να εκτοξεύεται κατά 12,89%, της Banca Generali κατά 12,79% και της STMicroelectronics κατά 12,63%. Ομοίως και ο δείκτης CAC 40 του Παρισιού έκλεισε με κέρδη 3,83%, με την Arcelor Mittal να εκτοξεύεται κατά 13,56%, την Kering να ακολουθεί επίσης με άλμα 12,93% και την Airbus με 10,95%.
Και ο πανευρωπαϊκός δείκτης Eurostoxx 600, που κάποια στιγμή σημείωνε άνοδο 7%, έκλεισε με κέρδη 3,70% ενώ ο εξωστρεφής FTSE 100 του Λονδίνου με κέρδη 3,04%.
Αντιθέτως, στη Wall Street οι φόβοι για ύφεση στις ΗΠΑ έστειλαν τους δείκτες χαμηλότερα και πάλι χθες το βράδυ. Ο S&P 500 έχασε 3,26%, ο Dow Jones έπεσε 2,50% και ο Nasdaq κατρακύλησε 4,19%.
Παρόμοια ήταν η κατάσταση σήμερα το πρωί στην Ασία, με τον δείκτη Nikkei στο χρηματιστήριο του Τόκιο να υποχωρεί 4,21% στις 7 π.μ. ώρα Ελλάδος και τον δείκτη KOSPI στη Σεούλ να έχει απώλειες 0,94%.
Στο Χονγκ Κονγκ, ο Hang Seng είχε πτώση 1,15% νωρίτερα, αλλά έχει ανακάμψει και παρουσιάζει ελαφρά άνοδο 0,56%, όπως και ο δείκτης SEI στη Σαγκάη (+0,12%).
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)