δύο χωρών συγκάλεσαν έκτακτα υπουργικά συμβούλια για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
Νωρίτερα, δυστοπικό τοπίο εμφάνιζαν από το μεσημέρι της Δευτέρας, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Οι αιτίες που προκάλεσαν τις διακοπές ρεύματος δεν έχει σταθεί δυνατό να αποσαφηνιστούν. Αρχικά, η Πορτογαλία έδειξε ως υπεύθυνη την Ισπανία, ενώ η τελευταία υποδείκνυε ως υπαίτιο την Γαλλία. Αργότερα διαδόθηκε φήμη για κυβερνοεπίθεση και πιθανή δολιοφθορά.
Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγκρο, δήλωσε ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το μπλάκ άουτ το προκάλεσε κυβερνοεπίθεση, αλλά ο Ισπανός ομόλογός του, Πέδρο Σάντσεθ, έσπευσε να ενημερώσει τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μάρκ Ρούτε για αυτό το ενδεχόμενο.
Ο Σάντσεθ ανέφερε ότι η χώρα είχε απωλέσει 15GW ηλεκτρικής ισχύος σε μόλις πέντε δευτερόλεπτα, δηλαδή, όγκος που αντιστοιχεί στο 60% της εγχώριας ζήτησης ηλεκτρισμού. Εκείνη τη στιγμή, το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας λειτουργούσε με 82% ΑΠΕ!
«Αυτό είναι κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ», είπε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του, ο Ζοάο Κονσεϊσάο, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Διαχειριστή Δικτύου της Πορτογαλίας, REN, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι δεν απέκλειε το ενδεχόμενο μιας «πολύ μεγάλης ταλάντωσης της ηλεκτρικής τάσης, πρώτα στο ισπανικό σύστημα, η οποία στη συνέχεια εξαπλώθηκε στο πορτογαλικό σύστημα».
Ο Πορτογάλος Διαχειριστής ανέφερε στο πρακτορείο Reuters, ότι υπεύθυνο για το μπλάκ άουτ ήταν ένα σπάνιο μετεωρολογικό φαινόμενο που παρατηρήθηκε στην Ισπανία κατά το οποίο οι έντονες μεταβολές της θερμοκρασίας προκάλεσαν «ανώμαλες ταλαντώσεις» στις γραμμές υπερυψηλής τάσης. Αυτό το φαινόμενο, πιο γνωστό με τον όρο «επαγόμενη ατμοσφαιρική μεταβολή», επηρέασε τη σταθερότητα του συστήματος και τελικά οδήγησε σε αλλεπάλληλες διαταραχές στο ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτροδότησης.
«Θα μπορούσαν να υπάρχουν χίλιες και μία αιτίες, είναι πρόωρο να εκτιμήσουμε την αιτία», είπε, προσθέτοντας ότι η REN βρίσκεται σε επαφή με την Ισπανία.
Τέλος, σύμφωνα με τον Πορτογάλο Διαχειριστή, θα απαιτηθούν αρκετές ημέρες, ίσως και μια εβδομάδα έως ότου γίνει δυνατή η πλήρης επαναφορά του συστήματος.
Ο διαχειριστής του δικτύου της Ισπανίας REE υποστήριξε ότι για τη μεγάλη διακοπή ευθύνεται μια βλάβη στη σύνδεση με την Γαλλία.
«Η έκταση της απώλειας ισχύος ήταν πέρα από αυτό που τα ευρωπαϊκά συστήματα είναι σχεδιασμένα να αντιμετωπίσουν και προκάλεσε αποσύνδεση των ισπανικών και γαλλικών δικτύων, η οποία με τη σειρά της οδήγησε στην κατάρρευση του ισπανικού ηλεκτρικού συστήματος», δήλωσε ο επικεφαλής της.
Νωρίτερα, τμήματα της Γαλλίας υπέστησαν σύντομη διακοπή ρεύματος.
Ο Διαχειριστής του γαλλικού Δικτύου, RTE, ανέφερε ότι προέβη σε πρόσθετη ηλεκτροδότηση ορισμένων περιοχών της βόρειας Ισπανίας αμέσως μετά το πλήγμα στην ηλεκτροδότηση που υπέστη η γειτονική χώρα.
Τελικά, η ηλεκτροδότηση αποκαταστάθηκε στην Χώρα των Βάσκων και στην Βαρκελώνη από νωρίς, χθες, το απόγευμα, καθώς και σε τμήματα της Μαδρίτης τις πρώτες βραδινές ώρες, ενώ σύμφωνα με τον Ισπανό Διαχειριστή του Δικτύου, η ηλεκτροδότηση της χώρας είχε αποκατασταθεί σε ποσοστό σχεδόν 61% αργά τη νύχτα.
Σημειώνουμε ότι περίπου το 43% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία παράγεται από αιολικούς και ηλιακούς σταθμούς, με την πυρηνική ενέργεια να αντιπροσωπεύει ένα πρόσθετο 20% και τα ορυκτά καύσιμα ακόμη ένα 23%, σύμφωνα με την Ember.
Η Ισπανία οδηγεί την κούρσα της Πράσινης Μετάβασης στην Ε.Ε.. Πέρυσι η ενέργεια που παρήγαγε από ανανεώσιμες πηγές αντιπροσώπευε το 56% του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιήθηκε. Η κυβέρνηση της Μαδρίτης, φιλοδοξεί να ανεβάσει αυτό το ποσοστό, στο 81%, έως το 2030.
Ωστόσο, Αυτή η στροφή θα βοηθήσει την Ισπανία να τερματίσει την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας, αλλά φέρνει και τις δικές της προκλήσεις. Κάθε εθνικό δίκτυο στον κόσμο θα χρειαστεί να δαπανήσει σημαντικά για την αναβάθμιση των συστημάτων διανομής ώστε να συνδεθεί η διάσπαρτη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να διασφαλιστεί η ισορροπία της.
Διακοπές ρεύματος σε αυτή την έκταση σπανίζουν στην Ευρώπη. Το 2003 μια βλάβη σε υδροηλεκτρική γραμμή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε μπλακ άουτ που διήρκεσε 12 ώρες στην πρώτη.
Το 2006, η υπερφόρτωση του ηλεκτρικού δικτύου στην Γερμανία, προκάλεσε διακοπές ρεύματος σε τμήματα της Ευρώπης, που απλώθηκαν μέχρι το Μαρόκο!
(Ισπανία- Spot τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (EUR/MWh) 2021-2025. Πηγή: tradingeconomics.com)
Η «εξαίρεση της Ιβηρικής»
Η Ισπανία και η Πορτογαλία πρωταγωνιστούν στην ενεργειακή επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια και δεν είναι η πρώτη φορά που η Ευρώπη στρέφει την προσοχή της στην Ιβηρική χερσόνησο.
Στο τέλος Απριλίου 2022, δύο μήνες μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που πυροδότησε το πρωτοφανές άλμα των τιμών στην ενέργεια και την εκρηκτική ακρίβεια που έπληξε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, Μαδρίτη και Λισαβόνα προχώρησαν σε από κοινού μείωση της μέσης τιμής του φυσικού αερίου και του άνθρακα, με αποτέλεσμα να ελέγξουν σε μεγάλο βαθμό το υψηλό κόστος του ηλεκτρισμού για τους πολίτες τους.
Η συμφωνία που έγινε γνωστή ως «Εξαίρεση της Ιβηρικής», επετεύχθη σε συνεννόηση με την Κομισιόν και αφορούσε στη δημιουργία ενός νέου μηχανισμού μείωσης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας σε χρονικό ορίζοντα 12 μηνών, που εδράστηκε στον καθορισμό της μέσης τιμής του φυσικού αερίου και του άνθρακα στα 50 ευρώ/MWh.
Με αυτό το σύστημα διασφαλίστηκε ότι η τιμή του ρεύματος δεν θα αυξανόταν εξαιτίας των (ακραίων, τότε) διακυμάνσεων της τιμής του φυσικού αερίου (εκείνη την περίοδο η τιμή των futures, στο TTF, κυμαινόταν εγγύς των 90 ευρώ/MWh) κάτι που θα προστάτευε την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανικών καταναλωτών στο μέλλον.
Αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας που ανέλαβαν οι δύο χώρες ήταν να μειωθούν οι λογαριασμοί του ηλεκτρισμού κατά περισσότερο από 40% για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Σημειώνουμε ότι σήμερα Τρίτη, 29 Απρίλιου, η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς της Αγοράς Επόμενης Ημέρας στις δύο χώρες της Ιβηρικής έχει διαμορφωθεί στα 6,5 ευρώ/MWh, όταν στην Ελλάδα, η χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος είναι 64,07 ευρω/MWh.