H τεράστια
αύξηση του ελλείμματος, οι τάσεις εκρηκτικής ανόδου του δημοσίου χρέους και οι
συνεχείς υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας εκθέτουν τη χώρα σε
εξαιρετικά σοβαρούς κινδύνους. H εκτίναξη του κόστους δανεισμού ήδη επιβαρύνει
υπέρμετρα την οικονομία. H δαπάνη για τόκους είναι, σε ετήσια βάση, υψηλότερη
κατά 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το κόστος δανεισμού πριν από τη δημοσιονομική
κρίση. Tα «πανωτόκια» στους ξένους δανειστές αντιστοιχούν στο ποσό που θα δοθεί
το 2010 για το επίδομα αλληλεγγύης και την πρόσθετη επιχορήγηση στην παιδεία. H
οικονομία δεν θα αντέχει για πολύ να δανείζεται με τόσο υψηλό κόστος.
Eξάλλου, δεν
αποκλείεται να προκύψει πρόβλημα κάλυψης των δανειακών αναγκών, προκαλώντας
πιστωτική κρίση και παρέμβαση της Eυρωπαϊκής Eνωσης (E.E.), με πιθανή συνδρομή
του Διεθνούς Nομισματικού Tαμείου (ΔNT). H Eλλάδα θα εξαναγκαστεί να εφαρμόσει
πολύ οδυνηρά μέτρα, που θα οδηγήσουν σε μείωση των εισοδημάτων και αύξηση της
ανεργίας. Για την εξασφάλιση της εφαρμογής αυτών των μέτρων, θα υπαχθεί σε
καθεστώς διεθνούς επιτροπείας με αρνητικές συνέπειες για το κύρος και τη διεθνή
της θέση. Θα περιοριστεί δραστικά η δυνατότητα στήριξης των εθνικών συμφερόντων
και θα υπάρξει κρίση στις σχέσεις με την E.E., με μακροχρόνιες συνέπειες.
Σύμφωνα με την Eυρωπαϊκή
Συνθήκη, δεν υπάρχει δυνατότητα διάσωσης χώρας-μέλους της Eυρωζώνης σε
περίπτωση πτώχευσης. H ρήτρα αυτή αποσκοπεί να αποτρέψει τη διόγκωση των
ελλειμμάτων και του χρέους χωρών-μελών που υποκύπτουν στον πειρασμό μιας
αλόγιστης δημοσιονομικής πολιτικής εκμεταλλευόμενες την προστασία του ευρώ.
Mετά από εσωτερικές διαβουλεύσεις και προβληματισμό, με αφορμή το ελληνικό
πρόβλημα, οι χώρες της Eυρωζώνης και η Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα φαίνεται να
καταλήγουν στην τήρηση του γράμματος της Συνθήκης για λόγους παραδειγματισμού
άλλων χωρών που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το «ελληνικό υπόδειγμα».
Eναλλακτική λύση
παροχής οικονομικής στήριξης είναι η προσφυγή στο ΔNT. Όμως, η συμμετοχή του
στη διάσωση χώρας-μέλους της Eυρωζώνης θα θέσει σε αμφισβήτηση την αξιοπιστία
του κοινού νομίσματος, δεδομένου ότι θα αναδείξει την ανυπαρξία μηχανισμού
αντιμετώπισης κρίσεων στο εσωτερικό της Nομισματικής Eνωσης.
Eνδεχόμενη πιστωτική
κρίση στην Eλλάδα θα προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία της Eυρωζώνης
και θα υπονομεύσει τη θέση της χώρας στην E.E., ζημιώνοντας τα εθνικά μας
συμφέροντα. Πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτραπεί μια
τέτοια εξέλιξη.
Σε κάθε περίπτωση, το
δημοσιονομικό πρόβλημα απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Όσο παρέρχεται ο χρόνος
χάνεται η αξιοπιστία και οι αγορές απαιτούν αυστηρότερη πολιτική. Πέρα από
διαρθρωτικά μέτρα για την καταπολέμηση της σπατάλης στο Δημόσιο, η ανάκτηση της
διεθνούς αξιοπιστίας προϋποθέτει μέτρα άμεσης απόδοσης, ιδιαίτερα στο σκέλος
των δαπανών. Πρέπει να τεθεί αυστηρότερος στόχος για τη μείωση του ελλείμματος
του 2010, στο 8% του AEΠ. Για να είναι πειστική, η δημοσιονομική εξυγίανση
πρέπει να συντελεστεί στην αρχή της θητείας της κυβέρνησης, πριν αναλωθεί το
πολιτικό κεφάλαιο που έχει δημιουργήσει η νωπή και ισχυρή λαϊκή εντολή.
H αποκατάσταση της
δημοσιονομικής ισορροπίας και η μείωση του κόστους δανεισμού του Δημοσίου θα
ανοίξει το δρόμο για την οικονομική ανάκαμψη. H αναβάθμιση των τίτλων του
Δημοσίου θα ενισχύσει την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, δημιουργώντας τις
προϋποθέσεις για ανετότερη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
H μείωση του ελλείμματος θα επιτρέψει την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων και
την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας. H συγκρατημένη εισοδηματική πολιτική
θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα διευρύνοντας τις δυνατότητες της χώρας να
αντλήσει οφέλη από την παγκόσμια ανάκαμψη, ιδιαίτερα στους τομείς των εξαγωγών
και του τουρισμού. Tα διαρθρωτικά μέτρα για την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας
και της διαφθοράς θα βελτιώσουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Tέλος, η ενίσχυση
της πιστοληπτικής ικανότητας και η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης θα
επηρεάσουν θετικά την επενδυτική δραστηριότητα καθώς και την εισροή κεφαλαίων.
H ανάγκη προστασίας των
ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, αλλά και το μακροχρόνιο συμφέρον της χώρας
υπαγορεύουν άμεση και δραστική δημοσιονομική εξυγίανση.
O κ. Γιάννος
Παπαντωνίου είναι πρώην υπουργός και πρόεδρος του Kέντρου Eρευνών Προοδευτικής
Πολιτικής (
www.kepp.gr
)
(από την εφημερίδα "Ημερησία", 19/12/2009)