Ευθείες απειλές από Λονδίνο και Αμστερνταμ ότι κινδυνεύει με
διεθνή απομόνωση αλλά και υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας
στο επίπεδο «junk» (σκουπίδι) από την Fitch δέχθηκε η Ισλανδία μετά την
απόφαση του προέδρου της χώρας να «μπλοκάρει» νόμο -ψηφισμένο από το
κοινοβούλιο- για την αποπληρωμή χρεών 4 δισ. ευρώ σε Βρετανία και
Ολλανδία.
Ο επίμαχος νόμος «Icesave» προέβλεπε την καταβολή του εν λόγω ποσού
στις δύο κυβερνήσεις που είχαν ήδη αποζημιώσει τους Βρετανούς και
Ολλανδούς καταθέτες που είχαν χάσει τα χρήματά τους όταν η ιντερνετική
τράπεζα Icesave (βραχίονας του ισλανδικού ομίλου Landsbanki που
δραστηριοποιούνταν μόνο σε Βρετανία και Ολλανδία) κατέρρευσε στο τέλος
του 2008. Παρ' ότι εγκρίθηκε -με οριακή πλειοψηφία- από το κοινοβούλιο
την περασμένη εβδομάδα, προσέκρουσε στη σφοδρή αντίδραση των Ισλανδών
που αρνούνται να «πληρώσουν τα σπασμένα» των τραπεζών και να φορτωθούν
με νέα χρέη.
Πράγματι, το βέτο του προέδρου Ολαφουρ Μάγκνουσον -που αποτελεί
ράπισμα για τον κεντροαριστερό συνασπισμό της Γιοχάνα Σιγκουροαρντοτίρ-
ήρθε αφότου ο ίδιος έλαβε κείμενο διαμαρτυρίας κατά του νόμου, που είχε
υπογραφεί από περισσότερους από 60.000 Ισλανδούς (πάνω από το 25% των
ψηφοφόρων της χώρας που έχει συνολικά 320.000 κατοίκους).
Ο κ. Μάγκνουσον δήλωσε ότι θα παραπέμψει το θέμα σε δημοψήφισμα -που
αναμένεται να διεξαχθεί σε 4-8 εβδομάδες-, με τις δημοσκοπήσεις να
δείχνουν ότι το 70% των Ισλανδών αντιτίθεται στην εφαρμογή του νόμου.
Να σημειωθεί ότι πρόκειται για τη δεύτερη φορά στην 65χρονη ιστορία της
χώρας (κατέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Δανία το 1944), που ο
πρόεδρος, ο οποίος έχει εν πολλοίς διακοσμητικό χαρακτήρα, «ορθώνει το
ανάστημά του» εναντίον της κυβέρνησης, αρνούμενος να υπογράψει νόμο.
Αντιδράσεις
Οι αντιδράσεις από το εξωτερικό ήταν
άμεσες, με Βρετανία και Ολλανδία να καταδικάζουν την απόφαση του
προέδρου και να απειλούν εμμέσως πλην σαφώς ότι θα μπλοκάρουν όχι μόνο
την ενταξιακή πορεία της Ισλανδίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και την
περαιτέρω εκταμίευση της διεθνούς οικονομικής βοήθειας.
Η Ισλανδία της οποίας το τραπεζικό σύστημα κατέρρευσε τον Οκτώβριο
του 2008 οδηγώντας ουσιαστικά τη χώρα σε χρεοκοπία, βασίζεται σε δάνεια
από το ΔΝΤ και τις σκανδιναβικές χώρες για να ανατάξει την οικονομία
της. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές των
τραπεζών που επιδιώκουν να αποζημιωθούν για χρέη συνολικού ύψους 80
δισ. δολ. Η Landsbanki -που προσέφερε τους λογαριασμούς Icesave με
ελκυστικά επιτόκια εκτός Ισλανδίας- χρωστά περί τα 28 δισ. δολ. από το
ποσό αυτό.
Οίκοι αξιολόγησης
Εκτός από το Λονδίνο και το
Αμστερνταμ, τη δυσαρέσκειά τους εξέφρασαν και οι διεθνείς οίκοι
αξιολόγησης: Η Fitch ήδη υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της
Ισλανδίας προειδοποιώντας για ένα «νέο κύμα πολιτικής και οικονομικής
αβεβαιότητας, ενώ η Standard & Poor’s την έθεσε υπό παρακολούθηση
για πιθανή υποβάθμιση.
Πιο ψύχραιμη στάση φαίνεται να υιοθετεί η Moody’s, που δήλωσε χθες
ότι η κυβέρνηση μπορεί μεν να αντιμετωπίσει μια προσωρινή περίοδο
αβεβαιότητας χωρίς να απειλείται η τρέχουσα βαθμολογία της Ισλανδίας
(Baa3), πλην όμως «οποιαδήποτε ένδειξη πολιτικής αποσταθεροποίησης
ή/και σοβαρών διεθνών πιέσεων θα σηματοδοτούσαν πραγματικές πιστωτικές
ανησυχίες και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση στο εγγύς
μέλλον...».
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 07/01.2010)