Από το 1945 η Αμερική θεωρεί εαυτήν την ηγέτιδα του "ελεύθερου κόσμου".
Όμως, η κυβέρνηση Obama αντιμετωπίζει μια αναπάντεχη και ανεπιθύμητη εξέλιξη στη διεθνή πολιτική σκηνή. Τέσσερις από τις μεγαλύτερες και στρατηγικά σπουδαιότερες δημοκρατίες του αναπτυσσόμενου κόσμου -η Βραζιλία, η Ινδία, η Νότιος Αφρική και η Τουρκία- έρχονται σε όλο και μεγαλύτερη αντίθεση με την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Αντί να συνταχθούν με τις ΗΠΑ στα μεγάλα διεθνή ζητήματα, είναι εξίσου πιθανόν να συνταχθούν με απολυταρχικές εξουσίες, όπως της Κίνας και του Ιράν.
Η Αμερική έχει καθυστερήσει να αντιληφθεί αυτήν την εξέλιξη,
ίσως επειδή είναι τόσο αναπάντεχη και αφύσικη. Όμως το δεδομένο ότι οι δημοκρατίες του πλανήτη είναι φυσικό να μένουν ενωμένες αποδεικνύεται ότι δεν είναι δεδομένο.
Και το πιο πρόσφατο παράδειγμα γι' αυτό δόθηκε στη διεθνή Σύνοδο της Κοπεγχάγης για το κλίμα.
Στην τελευταία ημέρα των συνομιλιών, οι Αμερικανοί προσπάθησαν να κλείσουν μεμονωμένες διμερείς συναντήσεις του κ. Obama με τους ηγέτες της Ν. Αφρικής, της Βραζιλίας και της Ινδίας αλλά δεν τακατάφεραν ούτε γιαμία. Μάλιστα, οι Ινδοί δήλωσαν ότι ο πρωθυπουργός τους, κ. Manmohan Singh, είχε ήδη φύγει από το αεροδρόμιο.
Οπότε ο κ. Obama θα πρέπει να βρέθηκε προ εκπλήξεως
όταν κατέφθασε για συνάντηση της τελευταίας στιγμής με τον πρωθυπουργό της Κίνας κ. Wen Jiabao και τον βρήκε να συνομιλεί με τους ηγέτες της Βραζιλίας, της Ν. Αφρικής και της Ινδίας! Συμβολικά μάλιστα, οι ηγέτες χρειάστηκε να στριμωχτούν για να κάνουν χώρο για τον Αμερικανό Πρόεδρο στο τραπεζι.
Επιπλέον, τόσο οι Βραζιλιάνοι όσο και οι Κινέζοι ηγέτες έκαναν το ίδιο αστείο στη σύνοδο: Παρομοίασαν την Αμερική με έναν πλούσιο άνθρωπο
που, αφού "τρώει τον αγλέουρα" για δείπνο, στη συνέχεια καλεί γείτονες για καφέ και τους ζητά να μοιραστούν μαζί του τον λογαριασμό.
Θα μπορούσε η σύνοδος για το κλίμανα είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Από όλες όμως τις απόψεις, η Βραζιλία, η Ν. Αφρική, η Ινδία και η Τουρκία -οι τέσσερις σπουδαιότερες δημοκρατίες της Λ. Αμερικής, της Αφρικής, της Ασίας και της Μ. Ανατολής- είναι σαφές ότι δεν μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστοι σύμμαχοι
των Ηνωμένων Πολιτειών.
Πέρυσι, ο Βραζιλιάνος
Πρόεδρος κ. Luiz Inácio Lula da Silva έκλεισε μεγάλη πετρελαϊκή συμφωνία με την Κίνα, μίλησε με θερμά λόγια για τον κ.Hugo Chávez της Βενεζουέλας και συνεχάρη τον κ.Mahmoud Ahmadi-Nejad για τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του Ιράν. Η Ν. Αφρική
κατά κανόνα συντάσσεται με την Κίνα και τη Ρωσία στις συναντήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Η Τουρκία, που κάποτε θεωρούνταν καίριος σύμμαχος της Αμερικής, έχει σταματήσει να θεωρείται αξιόπιστος εταίρος της Δύσης. Από την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ και μετά, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν υψηλά επίπεδα αντιαμερικανισμού. Η κυβέρνηση έχει συνταχθεί με τους εχθρούς των ΗΠΑ στην περιφέρεια (Χαμάς, Χιζμπολάχ και Ιράν) και έχει αναστατώσει τους Αμερικανούς με την όλο και πιο εχθρική στάση της έναντι του Ισραήλ. Ακόμα και οι Ινδοί
τακτικά τάσσονται κατά των Αμερικανών σε μια σειρά διεθνή ζητήματα.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Η απάντηση είναι πως η Βραζιλία, η Ν. Αφρική, η Τουρκία και η Ινδία, είναι όλες χώρες των οποίων η δημοκρατική ταυτότητα επαναπροσδιορίζεται, με βασική συνιστώσα ότι πρόκειται για αναπτυσσόμενα κράτη που δεν αποτελούν τμήμα του λευκού, πλούσιου, δυτικού κόσμου.
Οι ηγεσίες και στις τέσσερις θεωρούνται πρωταθλητές στην εγχώρια κοινωνική δικαιοσύνη και στη διεθνή ισότητα, αλλά σε όλες υπάρχουν ίχνη της παλιάς καχυποψίας για τον διεθνή καπιταλισμό και τις ΗΠΑ.
Ο κ. Obama είναι οπωσδήποτε καλύτερη περίπτωση από τον κ. George W. Bush
-όμως παραμένει Αμερικανός Πρόεδρος. Ως αναδυόμενες διεθνείς δυνάμεις, η Βραζιλία, η Ινδία, η Ν. Αφρική και η Τουρκία συχνά νιώθουν ότι έχουν περισσότερα κοινά με την ανερχόμενη Κίνα παρά με τη δημοκρατική Αμερική.
(από www.euro2day.gr, 7/1/2010)