Η έκλυση πετρελαίου κοντά στις ακτές της Λουιζιάνας
έχει σχέση με «την τυραννία της απόστασης και την τυραννία του βάθους», όπως τόνισε
ο επικεφαλής της αμερικανικής ακτοφυλακής, Ναύαρχος Θαντ Άλεν, ο οποίος είναι η
επιλογή του προέδρου Ομπάμα για να αναλάβει τις προσπάθειες περιορισμού της καταστροφής
από τη ΒΡ.
Ο κ. Άλεν έχει επεκτείνει τις προσπάθειες
για αραίωση του πετρελαίου που εκλύεται στην πλατφόρμα
Deepwater
Horizon. Αλλά δήλωσε στα
ΜΜΕ πως προτεραιότητά του είναι το να εμποδίσει την έκλυση μεγαλύτερης ποσότητας
στη θάλασσα, μια περίπλοκη και επικίνδυνη διαδικασία, σε χιλιόμετρα βάθους, εκεί
όπου βρίσκεται η γεώτρηση.
Το ατύχημα φανέρωσε μια υπερβολική εξάρτηση
από ένα συγκεκριμένο σύστημα εξοπλισμού, την οποία έχουν εντοπίσει οι ειδικοί
εδώ και μια δεκαετία: Τα συστήματα αποφυγής έκλυσης (ΒΟΡ
s), που αποτελούν τη βασική γραμμή άμυνας της πετρελαϊκής
βιομηχανίας στην περίπτωση ανάγκης.
Οι ειδικοί τονίζουν πως τα ΒΟΡ
s θα βρεθούν στο επίκεντρο στα πλαίσια της έκθεσης που ζήτησε ο
πρόεδρος Ομπάμα για την υπεράκτια άντληση πετρελαίου, η οποία θα ολοκληρωθεί
αυτόν τον μήνα και θα κρίνει το μέλλον των εξορύξεων. «Πιθανότατα πλησιάζει μια
ενδελεχής μελέτη και μια τεχνολογική αλλαγή», θεωρεί ο Πολ Μπόμερ, καθηγητής
του Πανεπιστημίου του Τέξας.
Το σύστημα ΒΟΡ της πλατφόρμας
Deepwater
Horizon
έχει βάρος 450 τόνων και αποτελείται από υδραυλικά έμβολα που
κλείνουν την κεφαλή της γεώτρησης στο ύψος του πυθμένα. Όταν έγινε το ατύχημα,
κανονικά θα έπρεπε να είχε σταλεί σήμα αυτόματα στην επιφάνεια προκειμένου να
ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός και να κλείσει μηχανικά η ροή.
Η ΒΡ προσπαθεί εδώ και μερικές ημέρες να
ενεργοποιήσει το ΒΟΡ με τηλεκατευθυνόμενα οχήματα. Επιπλέον, προχωρά σε δεύτερη
γεώτρηση κατά μήκος της πρώτης, ώστε να μειώσει την πίεση, αλλά αυτή θα
χρειαστεί δύο με τρεις μήνες για να ολοκληρωθεί.
Η καθυστέρηση δεν οφείλεται στην ανάγκη για
υψηλή ακρίβεια. Το να πετύχει κανείς έναν σωλήνα επτά ιντσών από απόσταση μιλίων
είναι σχετικά εύκολο για την πετρελαϊκή βιομηχανία. Η δεύτερη γεώτρηση όμως θα
χρειαστεί μήνες λόγω του βάθους της: Η ΒΡ σκοπεύει να φτάσει σε βάθος 6χμ. στο
υπέδαφος.
Ο Άντι Ράντφορντ, μηχανικός πετρελαίου του
American
Petroleum
Institute, τονίζει πως η ΒΡ πρέπει να φτάσει βαθιά ώστε η δεύτερη εξόρυξη
να έχει αρκετή μάζα για να αντισταθμίσει τις δυνάμεις στην πρώτη. «Έχουμε πίεση
στη βασική γεώτρηση χιλιάδων κιλών ανά τετραγωνική ίνστα. Πρέπει να την ξεπεράσουμε
με τη χρήση ειδικών υγρών. Όσο πιο βαθιά γίνει η τομή, τόσο λιγότερη είναι η πίεση
που χρειαζόμαστε για να αντισταθμίσουμε την πίεση στη βασική γεώτρηση»,
υπογραμμίζει.
Στην χειρότερη των περιπτώσεων, η δύναμη αυτή
δεν θα είναι αρκετή, απαιτώντας την διάνοιξη και δεύτερου πηγαδιού ανακούφισης.
Στο μεταξύ, η ΒΡ και οι εργολάβοι της προωθούν και μια σειρά εναλλακτικών
προσπαθειών, οι οποίες δεν έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν σε συνθήκες βάθους
1.500 μέτρων. Περιλαμβάνουν την τοποθέτηση μιας κατασκευής σαν φουγάρο πάνω από
τη διαρροή και την άντληση του πετρελαίου σε πλοίο στην επιφάνεια.
Ο κ. Άλεν θεωρεί υποσχόμενες αυτές τις ιδέες,
αν και η συγκεκριμένη έχει τους κινδύνους της. Σημειώνεται επίσης ότι η διαρροή
αγγίζει τα 5.000 βαρέλια ανά ημέρα αυτή τη στιγμή. Το ατύχημα έγινε σε πρωτοφανές
βάθος, αλλά δεν ήταν κάτι το αναπάντεχο για τη βιομηχανία. Σε αναφορά της
URS
Corp από το 2002 αναφέρεται:
«Οι τεχνολογίες που εφαρμόζονται στα ρηχά νερά δεν επαρκούν πλέον για τα βάθη άνω
των 1.000 μέτρων. Ως αποτέλεσμα, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ορισμένων από τις
νέες τεχνολογίες εξόρυξης δεν είναι πλήρως κατανοητές ακόμα».
Το 2005, ερευνητές μηχανικοί του Πανεπιστημίου
του Τέξας υποστήριξαν πως η εξόρυξη σε «επικίνδυνα και άγνωστα» βαθιά περιβάλλοντα
απαιτεί νέα μέτρα ελέγχου των διαρροών: «Ενώ η εξόρυξη εν γένει εξελίσσεται για
να συμβαδίσει με το περιβάλλον αυτό, ορισμένα μέρη της παραμένουν πίσω. Ένας από
αυτούς τους τομείς είναι ο έλεγχος των διαρροών». Όσον αφορά τον Κόλπο του
Μεξικού, τονίζουν ότι διαρροές έχουν σημειωθεί σταθερά από το 1960, παρά την χρήση
των ΒΟΡ
s. Οι ρυθμιστικές αρχές απαιτούν την επιθεώρησή
τους ανά 14 ημέρες και η ΒΡ δηλώνει ότι επιθεώρησε το συγκεκριμένο σύστημα 10
ημέρες πριν την διαρροή.
Ο κ. Μπόμερ πιστεύει ότι εξαιτίας της καταστροφής,
πρόκειται να εφαρμοστεί στη βιομηχανία και δεύτερο, ανεξάρτητο σύστημα ελέγχου,
το οποίο όμως πιθανότατα δεν θα ικανοποιήσει τους περισσότερους επικριτές της εξόρυξης.
Αυτοί ζητούν από τον πρόεδρο να αποσύρει τα σχέδιά του να επιτρέψει την εξόρυξη
σε περισσότερες θαλάσσιες περιοχές της χώρας.
«Το συμπέρασμα είναι ότι δεν υπάρχει ασφαλής
τρόπος εξόρυξης και ότι η τεχνολογία ασφαλείας και καθαρισμού δεν έχει συμβαδίσει
με την τεχνολογία εξόρυξης. Για αυτό ζητούμε την απαγόρευση των νέων εξορύξεων,
ακόμα και για ερευνητικούς σκοπούς», υπογραμμίζει η Ζακλίν Σάβιτς, επιστήμονας της
οργάνωσης
Oceana.
(από το
Technology Review του ΜΙΤ
)