Κοντά στην «Αυτόνομη Εξέλιξη» ο Άνθρωπος, Σύμφωνα με τον Στίβεν Χόκινγκ

Μιμείται η ανθρώπινη εξέλιξη την Μεγάλη Έκρηξη που δημιούργησε το σύμπαν μας, σύμφωνα με τους επιστήμονες; Ο διακεκριμένος φυσικός, Στίβεν Χόκινγκ συμφωνεί με την άποψη αυτή. 

Επί δισεκατομμύρια χρόνια, οι απλοί οργανισμοί όπως το πλαγκτόν, τα βακτήρια και η άλγη κυριαρχούσαν στη Γη. Ξαφνικά όμως, η ζωή έγινε πολύ περίπλοκη. Πρόσφατες ανακαλύψεις στον Καναδά, τη Γροιλανδία, την Κίνα, την Σιβηρία και τη Ναμίμπια φανερώνουν ότι κατά τη διάρκεια μιας γεωλογικής περιόδου, 500 εκατ. χρόνια πριν, έλαβε χώρα μια βιολογική «έκρηξη» σε ολόκληρη τη Γη, η οποία συνεχίζει να προβληματίζει τους επιστήμονες. Ονομάζεται η «Κάμβρια» έκρηξη και στη διάρκειά της αναπτύχθηκαν πολύπλοκοι οργανισμοί όπως τα αρθρόποδα και οι μέδουσες μέσα σε μόλις 5-10 εκατ. χρόνια εκ του μηδενός, δίχως προγόνους.

Οι πρόσφατες ανακαλύψεις συγκεκριμενοποίησαν το χρονικό διάστημα στα 5-10 εκατ. χρόνια. Χαρακτηριστικό είναι δε το γεγονός ότι οι οργανισμοί αυτοί παρέμειναν στη συνέχεια εν πολλοίς ίδιοι. Συνεπώς, στην περίοδο εκείνη συνέβησαν οι πιο έντονες και απότομες βιολογικές αλλαγές της ιστορίας του πλανήτη μας, σε ένα επίπεδο ανεπανάληπτο.

Ας πάμε τώρα μπροστά στον χρόνο και στην εποχή τη δική μας: Αν και ο άνθρωπος χρειάστηκε εκατομμύρια χρόνια για να εξελιχθεί από τον πίθηκο, η γενετική μας πληροφορία άλλαξε ελάχιστα, μόλις κατά μερικά εκατομμύρια bits. Άρα, ο ρυθμός της βιολογικής εξέλιξης για τον άνθρωπο είναι περίπου ένα bit ανά έτος, σημειώνει ο Στίβεν Χόκινγκ.

«Αντιθέτως, κυκλοφορούν περίπου 50.000 νέα βιβλία ετησίως στην αγγλική γλώσσα, τα οποία περιέχουν περίπου 100 εκατ. bits πληροφορίας. Φυσικά, στην πλειοψηφία της είναι άχρηστη, αλλά έστω και έτσι, ο ρυθμός αύξησης είναι εκατομμύρια φορές μεγαλύτερος από ότι στην περίπτωση του DNA», τονίζει.

Κατά τον ίδιο, αυτό σημαίνει πως εισερχόμαστε σε μια νέα εξελικτική φάση. «Αρχικά, η εξέλιξη οδηγήθηκε από τυχαίες μεταλλάξεις και την φυσική επιλογή. Αυτή η Δαρβίνεια φάση διήρκησε περίπου 3,5 δις χρόνια και παρήγαγε εμάς, τα όντα που ανέπτυξαν τη γλώσσα για να ανταλλάζουν πληροφορίες».

Αυτό που μας διαφοροποιεί σύμφωνα με τον Χόκινγκ από τους προγόνους μας είναι η συσσωρευμένη γνώση των τελευταίων δέκα χιλιάδων ετών και ιδίως των τελευταίων τριακοσίων.

«Νομίζω πως πρέπει να υιοθετήσουμε μια ευρύτερη οπτική και να υιοθετήσουμε αυτή τη μετάδοση πληροφορίες μαζί με το DNA στην εκτίμηση της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους», υπογραμμίζει.

Τα τελευταία 10.000 χρόνια ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια «φάση εξωτερικής μετάδοσης» όπου η εσωτερική καταγραφή πληροφοριών μέσα από τις γενιές μέσω του DNA δεν έχει προχωρήσει ιδιαίτερα. «Αλλά η εξωτερική καταγραφή, στα βιβλία και σε άλλες μορφές αποθήκευσης έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Κάποιοι χρησιμοποιούν τον όρο ‘εξέλιξη’ μόνο για το γενετικό υλικό και θα αντιδρούσαν στον συνυπολογισμό της εξωτερικής της πτυχής. Πιστεύω όμως ότι αυτή είναι μια στενή οπτική. Είμαστε κάτι παραπάνω από τα γονίδιά μας».

Με βάση την εξωτερική μετάδοση, το χρονικό πλαίσιο της εξέλιξης έχει μειωθεί κοντά στα 50 χρόνια ή και ακόμα λιγότερο. Ταυτόχρονα, ο Χόκινγκ παρατηρεί πως το μυαλό μας «με το οποίο επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες έχει εξελιχθεί μόνο με βάση τον Δαρβίνειο χρόνο. Αυτό αρχίζει να προκαλεί προβλήματα. Στον 18^ο αιώνα ίσως υπήρχε ένας άνθρωπος που να είχε διαβάσει όλα τα διαθέσιμα βιβλία. Σήμερα όμως, αν διαβάζει κανείς ένα κάθε ημέρα, θα χρειαζόταν 15.000 χρόνια για να διαβάσει όλα τα βιβλία στην εθνική βιβλιοθήκη. Μέχρι τότε, νέα βιβλία θα έχουν γραφεί».

Πλέον εισερχόμαστε σε μια νέα φάση, αυτή της «αυτόνομης εξέλιξης» κατά τον Χόκινγκ, στην οποία θα μπορέσουμε να αλλάξουμε και να βελτιώσουμε το DNA μας. «Αρχικά οι αλλαγές αυτές θα περιοριστούν στην επιδιόρθωση των γενετικών ανωμαλιών. Αυτές ελέγχονται από επιμέρους γονίδια, τα οποία μπορούν να εντοπιστούν και να αλλαχθούν σχετικά εύκολα. Άλλες ποιότητες όμως, όπως η νοημοσύνη ελέγχονται από πολλά γονίδια και θα είναι πιο δύσκολο να εντοπίσουμε τις σχέσεις μεταξύ τους. Παρόλα αυτά, είμαι βέβαιος ότι στον επόμενο αιώνα οι άνθρωποι θα ανακαλύψουν πώς να επηρεάσουν τη νοημοσύνη, αλλά και ένστικτα όπως η επιθετικότητα».

Αν το ανθρώπινο είδος καταφέρει να ανασχεδιάσει τον εαυτό του, να μειώσει ή να εξανεμίσει τον κίνδυνο της αυτοκαταστροφής, τότε πιθανότατα θα φτάσουμε μέχρι τα άστρα και θα αποικίσουμε άλλους πλανήτες. Αλλά αυτό, σύμφωνα με τον Χόκινγκ, θα πραγματοποιηθεί από μηχανές με νοημοσύνη, οι οποίες θα είναι βασισμένες σε μηχανικά και ηλεκτρονικά εξαρτήματα, παρά σε βιολογικά μόρια, οι οποίες τελικά θα αντικαταστήσουν τη ζωή του DNA, όπως εκείνο αντικατέστησε πιθανότατα προηγούμενες μορφές ζωής.