Η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Λουκά Παπαδήμο δίνει
ασφαλώς ένα τέλος στην θλιβερή διελκυστίνδα
των τελευταίων ημερών και τον διεθνή διασυρμό της χώρας, ιδίως μετά το
φιάσκο του ανακοινωθέντος δημοψηφίσματος από έναν πρωθυπουργό που είχε χάσει
επαφή με την πραγματικότητα τόσο στην Ελλάδα αλλά ακόμα πιο επικίνδυνα, όπως
αποδείχθηκε, στο εξωτερικό. Η τραγική ανεπάρκεια του αποδείχθηκε μοιραία για τον ίδιο και λίγο έλειψε να
οδηγήσει την χώρα στην πλήρη οικονομική καταστροφή.
Η νέα μεταβατική κυβέρνηση δημιούργησε ως αναμένετο
προσδοκίες, με αποτέλεσμα να εκτονώσει προσωρινά τη φορτισμένη ατμόσφαιρα. Το
κλίμα αυτό, όμως, δεν πρόκειται να διαρκέσει πολύ. Η αποσπασμένη τις τελευταίες
ημέρες προσοχή της κοινής γνώμης θα επανέλθει άμεσα στην σκληρή πραγματικότητα
της κρίσης. Η εκτίναξη της ανεργίας και οι δυσοίωνες προβλέψεις για την ύφεση έρχονται να
επιβεβαιώσουν την εμπειρική διαπίστωση ότι τα οικονομικά και κατ’ επέκταση τα
κοινωνικά ερείπια πολλαπλασιάζονται.
Είναι προφανές ότι η οργή του κόσμου δεν θα εξαφανισθεί
αύριο το πρωί. Η ανεργία, οι φόροι και η υποβάθμιση του επιπέδου της μεσαίας
τάξης δικαιολογούν πόνο και αγανάκτηση. Ίσως, όμως, όλοι μας να υποχρεωθούμε
τελικά να κάνουμε ένα βήμα πίσω από το χείλος της αβύσσου. Ο κ. Παπαδήμος με
την ανάληψη των καθηκόντων του πρόβαλε μια αίσθηση ηρεμίας, αλλά και γνώση της
κατάστασης. Δεν είναι ταυτισμένος με ένα «καμένο» πολιτικό κατεστημένο, το
οποίο τις τελευταίες ημέρες έδωσε σκληρές μάχες επιβίωσης και ελέγχου του
συστήματος. Οι Έλληνες πολίτες θα διαπιστώσουν ίσως ότι πέραν των θαμώνων των
τηλεοπτικών παραθύρων υπάρχουν άνθρωποι
με γνώση και ήθος, που μπορούν να προσφέρουν στον τόπο όταν βρίσκεται σε
μεγάλη ανάγκη. Ίσως ακόμη η ήρεμη και ειλικρινής παρουσίαση της κατάστασης βοηθήσει
να διαλυθούν οι πολλοί μύθοι που ρίχνουν συνεχώς λάδι στη φωτιά της οργής, λ.χ.
ο μύθος για τον τρίτο δρόμο, πέραν δηλαδή της παραμονής στο ευρώ με αυστηρή
δημοσιονομική πειθαρχία, την επιστροφή στη δραχμή. Ο μύθος για μία μεγάλη
εθνική προδοσία που θα συντελεσθεί μέσω της παρουσίας ξένων τεχνοκρατών
εκπροσώπων του 4ου Ράιχ κλπ. Ίσως ν’ ακούγονται πολύ αισιόδοξα όλα αυτά αλλά
είναι απόλυτα βέβαιο ότι οι κομματικοί μηχανισμοί θα δώσουν τις δικές τους
μάχες για να μην πετύχει η κυβέρνηση Παπαδήμου.
Ο Λουκάς Παπαδήμος θα έρθει γρήγορα αντιμέτωπος με τις
προσδοκίες που τροφοδότησε η πρωθυπουργοποίηση του. Και μάλιστα από μειονεκτική
θέση, αφού δεν έχει ούτε την εντολή ούτε τον χρόνο να εφαρμόσει ένα ολικό και
μακροπρόθεσμο σχέδιο υπέρβασης της κρίσης. Εκτός από τη διεκπεραίωση των
διαδικασιών για την εφαρμογή της απόφασης της 27ης Οκτωβρίου, ο Παπαδήμος θα
πρέπει να διαπραγματευτεί και τον επώδυνο λογαριασμό που έχει ετοιμάσει για
εμάς, χωρίς εμάς, το ευρωπαϊκό ιερατείο. Ναι μεν ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης
βελτίωσε εντυπωσιακά τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό αλλά τα
ακανθώδη προβλήματα της οικονομίας, η έλλειψη ρευστότητας και το κράτος
δεινόσαυρος παραμένουν. Το κρίσιμο είναι εάν ο νέος πρωθυπουργός θα
εκμεταλλευτεί το κύρος του και το θετικό κλίμα που δημιούργησε η επιλογή του
στους κόλπους του ευρωπαϊκού κατεστημένου για να διαφοροποιήσει μια αδιέξοδη
πολιτική.
Η κυβέρνηση Παπαδήμου δεν έχει ούτε την εντολή ούτε τον
χρόνο να εφαρμόσει μια νέα και ριζοσπαστική, όπως απαιτείται, πολιτική. Μπορεί,
όμως, να άρει την κρίση εμπιστοσύνης ανάμεσα στην Αθήνα και στους Ευρωπαίους
εταίρους και να επιτύχει τροποποιήσεις του ήδη εφαρμοζόμενου προγράμματος. Η
τρόικα θέτει συνεχώς ποσοτικούς δημοσιονομικούς στόχους που παρά τα εξοντωτικά
μέτρα είναι αδύνατον να προσεγγιστούν. Αντί γι’ αυτό θα ήταν πολύ
αποτελεσματικότερο εάν έθετε ποιοτικούς στόχους για την καταπολέμηση της
φοροδιαφυγής, την από μηδενική βάση αναθεώρηση των δαπανών και την αξιοποίηση
των πολλών λιμναζουσών αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας. Η επίτευξη των
ποιοτικών στόχων θα έφερνε από μόνη της ποσοτικά αποτελέσματα. Κάτι τέτοιο
μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από μια ειλικρινή παρουσίαση της κατάστασης κάτι
το οποίο είμεθα απόλυτα βέβαιοι ότι θα πράξει ο νέος πρωθυπουργός.