Η λιανική αγορά ηλεκτρισμού υπήρξε εξαρχής ανοχύρωτη και
ανοργάνωτη. Αυτό, άλλωστε, ήταν το στοιχείο που διευκόλυνε εν πολλοίς την
είσοδο παικτών, που είδαν τη χρυσή ευκαιρία να αποσπάσουν από τη ΔΕΗ πελατειακή
βάση, προσφέροντας ως δέλεαρ υψηλές εκπτώσεις. Μπορούσαν, άλλωστε, να το κάνουν
χωρίς συνέπειες. Με μια Οριακή Τιμή στα χαμηλότερα επίπεδα, για την οποία
ευθύνη αποκλειστική είχε η δημόσια Επιχείρηση, οι νέοι παίκτες βρήκαν ένα πεδίο
ανοικτό για να αποκομίσουν σημαντικά έσοδα και κέρδη.
Για ένα μεγάλο διάστημα και μέχρι να αφυπνισθεί η κυρίαρχη
Επιχείρηση οι νεοεισερχόμενοι «αντίπαλοι» της κινήθηκαν με άνεση και
επιθετικότητα. Και καλά έπραξαν. Βρήκαν ανοχύρωτη πόλη και την κατέκτησαν.
Μέχρι που άρχισαν να μπαίνουν σταδιακά κανόνες και η Οριακή Τιμή να παίρνει την
ανιούσα.
Τότε άρχισαν και τα δύσκολα για τους λιανέμπορους του
ηλεκτρισμού. Έβλεπαν ότι οι μεγάλες εκπτώσεις δεν τους έβγαιναν, τα κέρδη
συρρικνώνονταν, τα αρχικά πλάνα ακυρώνονταν.
Έτσι, φθάσαμε στην πρώτη αποχώρηση. Ήταν της Verbund, που
επέλεξε να φύγει από την ελληνική αγορά, αφήνοντας τις μετοχές της στο Έλληνα
συνεταίρο της.
Και μετά ήρθε η οικονομική κρίση, η επιβολή φόρων,
συμπεριλαμβανομένου του ΕΦΚ, η δυσκολία των καταναλωτών να αποπληρώσουν τα
τιμολόγια ηλεκτρισμού, η συσσώρευση χρεών και υποχρεώσεων.
Η δεύτερη ηχηρή αποχώρηση ήταν αυτή της Aegean Oil που
αποχώρησε από το σχήμα της Aegean Power, η οποία μετονομάσθηκε σε Hellas Power.
Στο μεσοδιάστημα λίγοι ήταν οι τολμηροί παίκτες της ενεργειακής
αγοράς που τόλμησαν να εισέλθουν στο λιανεμπόριο του ηλεκτρισμού. Ακόμη κι αν
το έπραξαν, είχαν και έχουν εξαιρετικά περιορισμένη δραστηριότητα. Άλλοι, δε,
με μονάδες παραγωγής πίσω τους, ούτε καν το αποτόλμησαν. Λες και διέβλεπαν ότι
θα περπατούσαν σε ναρκοπέδιο. Και εν πολλοίς δικαιώθηκαν. Ακόμη και οι πιο
απαισιόδοξοι την εποχή της ευφορίας, που, προφανώς, έβλεπαν πολύ μπροστά τους.
Σήμερα ο ελληνικός τομέας της λιανικής ηλεκτρισμού διέρχεται
την πιο κρίσιμη φάση του. Κάποιοι παράγοντες της αγοράς, οι «γνωστοί
απαισιόδοξοι», προβλέπουν ότι σε λίγο καιρό δεν θα υπάρχει καμία ανάλογη
ιδιωτική εταιρία και όσοι καταναλωτές έφυγαν από τη ΔΕΗ θα γυρίσουν στις
αγκάλες της δημόσιας Επιχείρησης, ως τελευταίο καταφύγιο. Μένει να
επιβεβαιωθούν.
Αυτό, όμως, που είναι πλέον αδιαμφισβήτητο, είναι ότι η
εποχή των παχιών αγελάδων για το λιανεμπόριο ηλεκτρισμού ανήκει στο ένδοξο
παρελθόν. Με μια Οριακή Τιμή που κινείται σήμερα στα 80-100 ευρώ/MW την ημέρα
δεν μπορεί κανένας ιδιώτης λιανέμπορος να επιβιώσει. Γιατί απλά δεν έχει τη
δυνατότητα να προσφέρει δελεαστικές εκπτώσεις για να αποσπάσει πελατεία από τη
ΔΕΗ. Πόσο να συρρικνώσει τα ήδη συρρικνωμένα περιθώρια κέρδους του; Ακόμη κι αν
δεν υπήρχε ο ΕΦΚ και πάλι η Οριακή Τιμή δεν θα ήταν ελκυστική για τους ιδιώτες
λιανέμπορους ηλεκτρισμού. Πόσο να έπεφτε; Άντε να περιοριζόταν στα 70-80 ευρώ/MW.
Η τιμή αυτή απέχει παρασάγγας από τα 50 ευρώ που επέτρεπαν στις ιδιωτικές
εταιρίες να βγάζουν αξιοπρεπή κέρδη.
Και φθάσαμε στο σημείο μηδέν. Η Hellas Power αλλάζει χέρια,
θα ελέγχεται στο εξής από κεφάλαια όχι και τόσο διαφανή. Το ίδιο πρόκειται να
συμβεί και με την Energa. Η λιανική αγορά ηλεκτρισμού μέσα σε δύο μόλις χρόνια
πέτυχε το ακατόρθωτο. Από το ζενίθ να φτάσει με ιλιγγιώδη ρυθμό στο ναδίρ. Η
ιδιωτική πρωτοβουλία σε αυτόν τον τομέα κατάφερε να αυτοακυρωθεί, γιατί
αποδείχθηκε ότι είχε κοντόφθαλμη πρακτική. Σε λίγο καιρό φοβούμαστε ότι οι
ιδιώτες λιανέμποροι να είναι είδος εν ανεπαρκεία. Αυτό θα πει εξέλιξη προς τα
πίσω. Ζήτω, λοιπόν, ο κρατισμός!
ΥΓ. Αυτό που προκαλεί εύλογο εκνευρισμό είναι ότι
δικαιώνεται εν τέλει και ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ Νίκος Φωτόπουλος, που μίλαγε
τόσο καιρό για «λαμόγια» της αγοράς, αλλά κανείς δεν τον έπαιρνε στα σοβαρά.