Άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την ανεύρεση και αξιοποίηση των
ελληνικών υδρογονανθράκων. Η κυβέρνηση Παπαδήμου συντονίζει τη δράση της
σε διπλωματικό, οικονομικό και τεχνικό επίπεδο, μέσω των συναρμοδίων
Υπουργείων Εξωτερικών και Ενέργειας, που βρίσκονται σε διαρκείς
συνεννοήσεις για να αντιμετωπίσουν τριβές και προβλήματα. Ο πρωθυπουργός
ενημερώθηκε, για όλες τις πτυχές του θέματος, από τον αρμόδιο υφυπουργό
ΠΕΚΑ Γιάννη Μανιάτη, ο οποίος, στη συνέχεια, ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση
προγραμματίζει, πριν από το τέλος του 2012, να λειτουργήσει, έστω και
συμβολικά, το πρώτο γεωτρύπανο σε κάποια περιοχή της χώρας.
Το
ελληνικό δημόσιο αναμένει έσοδα άνω των 25 δισ. δολαρίων σε βάθος
εικοσαετίας, ενώ το έντονο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται μέχρι τώρα από
εξειδικευμένους οίκους στην έρευνα και την εκμετάλλευση κοιτασμάτων
πετρελαίου και φυσικού αερίου, δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες. Με βάση
την προετοιμασία που έχει γίνει, είναι σε εξέλιξη δύο ξεχωριστές
διεθνείς διαγνωστικές διαδικασίες για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες.
Δύο ημερομηνίες-κλειδιά, εντός του 2012 προσδιορίζουν τις εξελίξεις.
Συγκεκριμένα:
-Στις 2 Μαρτίου 2012 προβλέπεται να κατατεθούν οι
δεσμευτικές προσφορές ξένων εξειδικευμένων οίκων και πετρελαϊκών
κολοσσών, στο πλαίσιο του διαγωνισμού για σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο
και στα νότια της Κρήτης, σε μία έκταση περίπου 220.000 τετραγωνικών
μέτρων.
-Η 2 Ιουλίου 2012 (δηλαδή σε επτά μήνες) ορίστηκε
προθεσμία για να κατατεθούν προσφορές με στόχο την παραχώρηση
δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε περιοχές της
Δυτικής Ελλάδας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκήρυξε τα
προηγούμενα εικοσιτετράωρα τα τρία πρώτα «οικόπεδα» (blocks) για εξόρυξη
υδρογονανθράκων. Πρόκειται για τις θαλάσσιες περιοχές «Πατραϊκός Κόλπος
(Δυτικά)» και «Κατάκολο» και τη χερσαία περιοχή «Ιωάννινα».
Εντός
του 2012 προγραμματίζει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε νέους διεθνείς
γύρους παραχωρήσεων, για συνολικά 10 έως 15 «οικόπεδα». Η δημοσίευση της
πρόσκλησης ενδιαφέροντος συνοδεύεται από επίσημο χάρτη, ο οποίος
ορίζει, για την περιοχή έρευνας, τα όρια της Αποκλειστικής Οικονομικής
Ζώνης (ΑΟΖ), σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου.
Τα
πραγματικά κοιτάσματα των υδρογονανθράκων θα τα επιβεβαιώσουν οι έρευνες
και τα γεωτρύπανα. Ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης
ενημέρωσε τον πρωθυπουργό κ. Παπαδήμο για την πορεία των διαγωνισμών,
αλλά και τις εκτιμήσεις για την αξία των κοιτασμάτων και τα αναμενόμενα
κρατικά έσοδα. Για τα βεβαιωμένα κοιτάσματα πετρελαίου αναφέρθηκε ότι
αξιόπιστοι επιστήμονες εκτιμούν ως ρεαλιστικό, ένα σενάριο κάλυψης
ποσοστού 20%-30% των ενεργειακών αναγκών της χώρας, τα επόμενα 30
χρόνια. Αυτό συνεπάγεται μείωση δαπανών αγοράς αργού πετρελαίου, κρατικά
έσοδα, αύξηση θέσεων εργασίας και τεχνογνωσία. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα
δίνει κάθε χρόνο για εισαγωγές κάθε είδους πετρελαιοειδών γύρω στα 10
έως 12 δισ. ευρώ. Είναι, λοιπόν, προφανές το όφελος από την ανάπτυξη
εγχώριας παραγωγής, αλλά και από τις νέες πηγές εσόδων του κράτους.
Ο
κ. Μανιάτης παρουσίασε στον κ. Παπαδήμο, όπως έκανε πρόσφατα και στην
αρμόδια επιτροπή της Βουλής, μια ρεαλιστική υπόθεση εργασίας, η οποία
είναι: Μόνο στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας και με βάση τα στοιχεία που
γνωρίζουμε σήμερα, χωρίς να συνυπολογίσουμε πιθανά νέα μεγέθη που θα
προκύψουν από τις σεισμικές έρευνες, αναμένονται 3 έως 4 Πρίνοι. Αυτό
σημαίνει 300-500 εκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο. Αν θεωρήσουμε μια μέση
τιμή βαρελιού 80-100 δολάρια ανά βαρέλι για τα επόμενα 20-25 χρόνια,
μπορούμε να αναμένουμε για το ελληνικό δημόσιο έσοδα της τάξης των 15-20
δισ. δολ.
Από το Ιόνιο Πέλαγος», συνέχισε ο υφυπουργός, «με
βάση τουλάχιστον τα μέχρι σήμερα γνωστά κοιτάσματα, περιλαμβανομένων του
‘Αχιλλέα’ και του ‘Πύρρου’, κοιτασμάτων που βρίσκονται ανοιχτά της
Κέρκυρας, μπορούμε να περιμένουμε έσοδα για το Δημόσιο έως και 1,5 δισ.
δολ. κάθε χρόνο και για τα επόμενα 20-25 χρόνια».
Το Υπουργείο
Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά την αξιολόγηση των προσφορών, που θα
κατατεθούν μέχρι τον ερχόμενο Ιούλιο για την έρευνα και εκμετάλλευση
υδρογονανθράκων στα τρία «οικόπεδα» της Δυτικής Ελλάδας, θα προχωρήσει,
με τους οίκους που θα προκριθούν, σε απευθείας διαπραγματεύσεις. Οι
διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν επί τη βάσει του σχεδίου σύμβασης
μίσθωσης (Draft Model Agreement) σε ανταγωνιστική βάση μεταξύ των
υποψηφίων, προς αναζήτηση των καλύτερων αποτελεσμάτων για το ελληνικό
δημόσιο. Βασική προϋπόθεση, για να περάσουν οι υποψήφιοι «μνηστήρες» την
πρώτη φάση της αξιολόγησης, είναι να συγκεντρώνουν όλες τις απαιτήσεις
της πρόσκλησης, και, ιδιαίτερα, τα οικονομικά και τεχνικά κριτήρια.
Στους όρους της προκήρυξης του διαγωνισμού σημειώνεται ότι «το Δημόσιο
διατηρεί το δικαίωμα, οποιαδήποτε χρονική στιγμή και κατά την απόλυτη
διακριτική του ευχέρεια, να απορρίψει οποιαδήποτε προσφορά ή να κηρύξει
τη διαδικασία άγονη ή να αποκλείσει υποψήφιο που πληροί τους
υποχρεωτικούς όρους».
Τα μισθώματα θα κυμαίνονται μεταξύ ενός
κατώτατου ορίου 2% και ενός μεγίστου 20% επί της ποσότητας των
υδρογονανθράκων, που θα παραχθούν και θα αποδίδονται σε χρήμα ή σε
είδος. To μίσθωμα θα εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα. Ο ανάδοχος θα
υπόκειται σε ειδικό φόρο εισοδήματος 20%, καθώς και σε περιφερειακό
φόρο με συντελεστή 5%, χωρίς καμιά πρόσθετη τακτική ή έκτακτη εισφορά,
τέλος ή άλλη επιβάρυνση οποιασδήποτε φύσεως υπέρ του Δημοσίου ή
οποιουδήποτε τρίτου.
Οι τρεις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, που
προκηρύχθηκαν από το ΥΠΕ- ΚΑ, συγκεντρώνουν έντονο πετρελαϊκό
ενδιαφέρον. Είχαν ερευνηθεί και στο παρελθόν, αλλά για επιχειρηματικούς
και άλλους λόγους δεν προχώρησε το θέμα.
To 1996 παραχωρήθηκαν
δύο περιοχές της βορειοδυτικής Πελοποννήσου και της Αιτωλοακαρνανίας
στην εταιρεία Triton, και άλλες δύο περιοχές, στα Ιωάννινα και στον
δυτικό Πατραϊκό Κόλπο, στην εταιρεία Enterprise Oil. Επενδύθηκαν 85
εκατ. ευρώ σε σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις. Οι έρευνες δεν απέδωσαν,
αλλά και οι γεωτρήσεις δεν έφτασαν στο βάθος που προέβλεπαν οι αρχικές
συμφωνίες. Δεν διερευνήθηκαν δύο σημαντικοί στόχοι: Στα Ιωάννινα με την
εγκατάλειψη της βαθιάς γεώτρησης (4.000 μ.) λόγω σοβαρών τεχνικών
προβλημάτων από την εταιρεία Enterprise Oil, και στον Δ. Πατραϊκό Κόλπο
όπου δεν εκτελέστηκε η προγραμματισμένη γεώτρηση λόγω αποχώρησης της
εταιρείας Triton (εξαγορά από Amerada Hess). Οι εταιρείες αποχώρησαν το
2000-2001. Σύμφωνα με το επίσημο αρχείο του ΥΠΕΚΑ:
* Στον
Πατραϊκό Κόλπο, οι σχετικά πρόσφατες σεισμικές έρευνες έχουν εντοπίσει
ενδιαφέρουσες πετρελαιοπιθανές γεωλογικές δομές. Τα εκτιμώμενα απολήψιμα
αποθέματα είναι της τάξης των 200 εκατομμυρίων βαρελιών. Η πλέον
υποσχόμενη δομή δεν διατρήθηκε από την κοινοπραξία που είχε τα
δικαιώματα (1ος Γύρος Παραχωρήσεων), διότι ο ανάδοχος (Triton) επέστρεψε
την περιοχή το 2001 για λόγους εσωτερικών επιχειρηματικών επιλογών. Η
περιοχή θεωρείται δύσκολη, δεδομένου ότι παρόμοιοι γεωλογικοί στόχοι δεν
έχουν διατρηθεί μέχρι σήμερα στον ελλαδικό χώρο.
* Στο δυτικό
Κατάκολο κοίτασμα πετρελαίου ανακαλύφθηκε το 1982 από τη ΔΕΠ, με
εκτιμώμενα απολήψιμα αποθέματα 3 εκατ. βαρέλια σε βάθος 2.400- 2.600 μ.
Απέχει περίπου 3,5 χιλ. από το ακρωτήρι Κατάκολο. Την εποχή της
ανακάλυψής του θεωρήθηκε οικονομικά οριακό λόγω του μεγάλου βάθους
θαλάσσης 250 μ., των τότε τιμών του πετρελαίου, αλλά και της παρουσίας
H2S και CO2.
* Η Ήπειρος, βόρεια των Ιωαννίνων, είναι
ενδιαφέρουσα περιοχή για βυθείς στόχους σε έντονα ορεινό ανάγλυφο.
Εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί υψηλού κόστους σεισμική και γεωτρητική έρευνα
για τον εντοπισμό πετρελαιοπιθανών γεωλογικών στόχων σε μεγάλα βάθη άνω
των 4.000 μέτρων. Η περιοχή αξιολογείται θετικά και εκτιμάται ότι θα
προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον, λόγω και της γειτονίας της με την
Αλβανία, n οποία διαθέτει ανάλογα πετρελαϊκά συστήματα.
Το
πραγματικό ενδιαφέρον θα αποτυπωθεί στις τελικές δεσμευτικές προσφορές,
οι οποίες θα κατατεθούν στις αρχές Μαρτίου. Στη φάση της διαβούλευσης,
που προηγήθηκε, έδειξαν ενδιαφέρον για το ελληνικό πετρέλαιο και το
φυσικό αέριο κρατικοί και ιδιωτικοί φορείς και επιχειρήσεις από 11
χώρες. Συγκεκριμένα, από ΗΠΑ, Καναδά, Νορβηγία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία,
M. Βρετανία, Δανία, Ισραήλ, Κύπρο και Ινδία.
Για τις σεισμικές
έρευνες, η διαδικασία, που έχει ορίσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και
Ενέργειας, αφορά στην απόκτηση δεδομένων μη αποκλειστικού χαρακτήρα
(Non-exclusive sismic surveys), από εξειδικευμένες γεωφυσικές εταιρείες
του κλάδου, που θα αναλάβουν το κόστος των ερευνών. Το σύνολο των
τεχνικών και επιστημονικών αποτελεσμάτων, που θα προκύψουν, θα δοθεί στο
ελληνικό δημόσιο, ενώ οι εταιρείες θα διατηρήσουν, για συγκεκριμένο
χρονικό διάστημα, το δικαίωμα διάθεσης των δεδομένων αυτών στις διεθνείς
πετρελαϊκές εταιρείες, οι οποίες θα σχεδιάσουν να επενδύσουν για
παραγωγή υδρογονανθράκων στη χώρα μας. Έτσι, η δαπάνη θα επιμεριστεί σε
περισσότερους ενδιαφερόμενους.
Κριτήρια επιλογής των
«μνηστήρων»
1. H οικονομική ικανότητα για τη
διεκπεραίωση των ερευνητικών και, εφόσον προκύψει, των παραγωγικών
δραστηριοτήτων στις εν λόγω περιοχές,
2. η αποδεδειγμένη τεχνική
εμπειρία και ικανότητα, όχι μόνο στο στάδιο της έρευνας, αλλά και στα
στάδια ανάπτυξης και παραγωγής (εκμετάλλευσης),
3. οι τεχνικές και
οικονομικές παράμετροι με βάση τις οποίες θα υποβληθούν προσφορές,
4.
η ποιότητα του προγράμματος εργασιών και το χρονοδιάγραμμα που θα
υποβληθεί για την αξιολόγηση του δυναμικού κάθε περιοχής,
5. η
γεωλογική γνώση για την ευρύτερη γεωγραφικά περιοχή ενδιαφέροντος και ο
τρόπος με τον οποίο προτείνεται η διεξαγωγή της έρευνας υδρογονανθράκων,
ώστε να παρέχει ασφάλεια και αποτελεσματικότητα,
6. η εμπειρία στην
όρυξη γεωτρήσεων μεγάλου βάθους, σε ιδιαίτερα γεωλογικά περιβάλλοντα
(π.χ. γεωτρητικές εργασίες διαμέσου ζωνών υψηλών πιέσεων και
διαπυρισμού, διενέργεια γεωτρητικών εργασιών κ.ά.),
7. η εμπειρία
στη διαχείριση έργων σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, καθώς και σε
περιοχές όπου ο τουρισμός αποτελεί σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης,
8.
ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί σε κάθε έλλειψη αποτελεσματικότητας ή
ευθύνης και επιδόσεων, που, τυχόν, επέδειξε ο ενδιαφερόμενος, σχετικά με
υποχρεώσεις που απορρέουν από προηγούμενες παραχωρήσεις σε αυτόν, και
9.
εάν ο ενδιαφερόμενος αποτελεί μέλος κοινοπραξίας, τότε η σύνθεση της
κοινοπραξίας, ο εντολοδόχος που θα προτείνεται καθώς και η συλλογική
ικανότητα της κοινοπραξίας θα ληφθούν σο- βαρά υπόψη.
«Το
δικαίωμα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης δεν εξαρτάται από την κήρυξη
ΑΟΖ»
ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ του ενδιαφέροντος, ενόψει της
προόδου των διαγωνισμών για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, έρχονται
θέματα που αφορούν στην κήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Ο
υφυπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, ενημερώνοντας πρόσφατα τις επιτροπές
Εξωτερικών και Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, για τα θέματα των
υδρογονανθράκων,μ αναφέρθηκε σε θέματα κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Ο
αρμόδιος υφυπουργός τονίζει ότι το δικαίωμα εξερεύνησης και
εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πόρων της υφαλοκρηπίδας, δεν
εξαρτάται ούτε επηρεάζεται από την κήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής
Ζώνης (ΑΟΖ). Σημειώνει ότι η ΑΟΖ αλληλοεπικαλύπτεται με την υφαλοκρηπίδα
μέχρι το όριο των 200 ναυτικών μιλίων. Επίσης, ότι «όταν αποφασιστεί η
κήρυξη ΑΟΖ στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, τα εξωτερικά της όρια θα είναι
τα ίδια με τα όρια της υφαλοκρηπίδας», και ότι βάσει του Διεθνούς
Δικαίου, δεν απαιτείται η κήρυξη ΑΟΖ για την εκμετάλλευση των
υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Ο υφυπουργός σημειώνει ακόμη
ότι οι ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο ν. 4011/2011, «διασφαλίζουν με
τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα της χώρας και μας επέτρεψαν ήδη
να προχωρήσουμε στη δημοσίευση της Διεθνούς Δημόσιας Πρόσκλησης για
συμμετοχή στη διενέργεια Σεισμικών Ερευνών μη αποκλειστικής χρήσης στον
ελληνικό θαλάσσιο χώρο, έχοντας πλέον σαφώς προσδιορίσει τα όρια της
ελληνικής υφαλοκρηπίδας και μελλοντικής ΑΟΖ». Ο κ Μανιάτης επισημαίνει
ακόμη ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της χώρας μας, με όλα τα
γειτονικά κράτη αποτελεί στρατηγική εθνική πολιτική επιλογή. Στο πλαίσιο
αυτό, πέραν των συμφωνιών οριοθέτησης με την Ιταλία (1977) και την
Αλβανία (2009), έχουν αρχίσει διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη και την
Αίγυπτο.
«Το ενδεχόμενο θέσπισης ΑΟΖ έχει ληφθεί υπόψη κατά τις
διμερείς διαπραγματεύσεις οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο και
τη Λιβύη, οι οποίες δεν αφορούν αποκλειστικά την υφαλοκρηπίδα αλλά και
την (μελλοντική) ΑΟΖ. Όσον αφορά στην Κύπρο, η σχέση μας είναι τέτοια
που μόλις κρίνουμε ότι εξυπηρετείται το αμοιβαίο συμφέρον, θα
προχωρήσουμε με ταχύτητα στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας»,
επισημαίνει ο υφυπουργός.
(από την εφημερίδα "Ισοτιμία", 7/1/2012)