Με την μέση τιμή του
Brent στα επίπεδα των $125 το βαρέλι και το καλάθι
αργού του
OPEC στα $ 120 το
βαρέλι για το Α’ τρίμηνο του 2012
, το κόστος για τις εισαγωγές αργού και προϊόντων στην Ευρώπη έχει ξεπεράσει
κάθε πρόβλεψη. Μόλις τώρα άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι οι τιμές που επικράτησαν
το 2011 όπου η μέση τιμή του
Brent διαμορφώθηκε στα $
111.26 το βαρέλι και του καλαθίου αργών του Ο
PEC στα $10
7.46 ήσαν κατά πολύ υψηλότερες από αυτές του 2008 όταν η τιμή εκτοξεύθηκε στιγμιαία στα $147.
Έτσι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΙΕΑ ο
πετρελαϊκός λογαριασμός της ΕΕ 27 για το
2012 εκτιμάται ότι θα φθάσει τα $502 δις σε σύγκριση με $472.0 δις το 2011, και με την προϋπόθεση ότι οι μέσες τιμές δεν θα
ξεπεράσουν κατά πολύ τα σημερινά υψηλά επίπεδα. Όπως δήλωσε ο
Dr.
Fatih Birol, ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΙΕΑ, «τα σημερινά υψηλά επίπεδα τιμών έχουν
την δυνατότητα να παρασύρουν την παγκόσμια οικονομία προς μια υφεσιακή
κατεύθυνση», για να συμπληρώσει ότι, «σε όλες τις παγκόσμιες υφέσεις στις
ανεπτυγμένες οικονομίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προηγήθηκαν περίοδοι
υψηλών τιμών πετρελαίου».
Επιπλέον, εκτιμήσεις του ΙΕΑ αναφέρουν ότι εφέτος οι
χώρες του ΟΟΣΑ θα πληρώσουν το ποσό ρεκόρ των $1.5 τρις για εισαγωγές πετρελαίου, υψηλότερο από κάθε
άλλη φορά, συμβάλλοντας έτσι στην επιδείνωση των εμπορικών ανισοτήτων (
trade imbalances) σε παγκόσμιο επίπεδο
και αυξάνοντας τις πιθανότητες για ύφεση. Με το καρτέλ του
OPEC να αναμένει έσοδα γύρω στα $1.2
τρις και την καταναλωτική δύναμη των χωρών μελών του να παραμένει σχεδόν στα
ίδια με πέρυσι επίπεδα
, η ογκώδης μεταφορά κεφαλαίων από την Δύση προς την Μ. Ανατολή σηματοδοτεί
για μια ακόμη φορά περίοδο υψηλού κινδύνου για την παγκόσμια οικονομία.
Ο συνδυασμός των υψηλών τιμών και των οικονομικών
και εμπορικών ανισοτήτων που αυτά δημιουργούν έχουν σοβαρές επιπτώσεις στις δύο
μεγάλες οικονομίες του πλανήτη, πέρα της ΕΕ27, δηλ. των ΗΠΑ και της Κίνας όπου
οι εισαγωγές στην πρώτη θα ξεπεράσουν τα $426 δις το 2011. Το ίδιο ισχύει και
για τον πετρελαϊκό λογαριασμό της Κίνας που θα εκτιναχθεί στα $251 δις το 2012
από $215.0 δις πέρυσι.
Επακόλουθο των
υψηλών πετρελαϊκών τιμών είναι ο αρνητικός
αντίκτυπος στην οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με υπολογισμούς της
Goldman Sachs για κάθε 10% σταθερή
αύξηση της τιμής του αργού
– δηλαδή για περίοδο 12 μηνών – και αντίστοιχες αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων στην αντλία, η
οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ επηρεάζεται αρνητικά κατά 0.2 – 2.5%. Με
εκτιμώμενη ανάπτυξη της Αμερικανικής οικονομίας κατά 2.0 – 2.5% για το 2012 οι
επιπτώσεις από την αύξηση των τιμών του πετρελαίου θεωρούνται ανησυχητικές αλλά όχι καταστροφικές και αυτό γιατί η
οικονομία των ΗΠΑ βασίζεται πλέον όλο και λιγότερο σε εισαγόμενο πετρέλαιο.
Αντίθετα οι επιπτώσεις αναμένεται να είναι πολύ πιο οξείες στην περίπτωση της
Ευρωζώνης όπου ο αντίκτυπος θα είναι
ιδιαίτερα αρνητικός αφού οι υψηλές τιμές εκτιμάται ότι μπορεί να επηρεάσουν το
ΑΕΠ ακόμη και έως 1.5% αναδεικνύοντας έτσι το πετρέλαιο ως καθοριστικό
παράγοντα των οικονομικών εξελίξεων.
Για την
Ελλάδα η οποία εισάγει το 99.5% του
πετρελαίου που καταναλώνει και παρά την μεγάλη μείωση της κατανάλωσης τα
τελευταία 4 χρόνια, η εικόνα είναι καθ’ όλα αρνητική. Με το πετρέλαιο να
αντιστοιχεί στο 88% των ενεργειακών της εισαγωγών και την χώρα να ξοδεύει
σχεδόν € 10.0 δις το χρόνο ή το 4.6%
του ΑΕΠ σε αγορές πετρελαίου, η περαιτέρω αύξηση της τιμής του αργού θα έχει ως
αποτέλεσμα να επιτείνει ακόμη περισσότερο την ύφεση και να υποσκάψει οιαδήποτε
ελπίδες για ανάκαμψη.
Σε κάθε περίπτωση το πετρελαϊκό κονδύλι της Ελλάδος είναι
ανησυχητικά υψηλό σε σύγκριση με άλλες χώρες καθώς αντιστοιχεί πλέον στο 50%
του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Για αυτό η προσπάθεια για αύξηση της
παραγωγής από τις εγχώριες πηγές ενέργειας, συμβατικές και μη, πρέπει να
αποτελέσει απόλυτη προτεραιότητα. Ακόμη πιο σημαντική αναδεικνύεται η ανάγκη
για περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης του πετρελαίου και εξορθολογισμού των
μεταφορών, με παράλληλη προσπάθεια αύξησης της παραγωγής τόσο από το μοναδικό
κοίτασμα της χώρας στον Πρίνο αλλά και από αυτά που θα προκύψουν από τις
έρευνες για νέα κοιτάσματα που, επιτέλους μετά από 15 χρόνια αφασίας, σύντομα
αναμένεται να ξεκινήσουν.