Οι σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου για πολλά χρόνια, μετά την Μεταπολίτευση,
στηρίχθηκαν στο δόγμα «Η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα στηρίζει».
Λογικό και αναμενόμενο, μετά τα τραυματικά γεγονότα προ 1974. Όμως, τα
τελευταία χρόνια και δη μετά τις εξελίξεις στην Κύπρο με τα κοιτάσματα
φυσικού αερίου και την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, συν τη σχετικά
νεόκοπη βούληση του ελληνικού δημοσίου να αξιοποιήσει και να
εκμεταλλευθεί δυνητικά κοιτάσματα στην επικράτεια του, τα δεδομένα
άλλαξαν. Όχι ως προς το δόγμα. Αυτό παρέμενε αμετακίνητο. Αλλά, ως προς
την ανάγκη σύμπλευσης ουσιαστικής σε κρίσιμα οικονομικά ζητήματα, με
έμφαση στην ενέργεια.
Σε επίπεδο λεκτικό εκφράσθηκε αρκετές
φορές η επιθυμία οι δύο χώρες να έρθουν πιο κοντά σε ζητήματα
ενεργειακά. Επί της ουσίας, όμως, η κάθε μία ξεχωριστά ασκούσε
διαφορετική πολιτική. Μπορεί και να μην ήταν εφικτό κάτι τέτοιο. Η
Ελλάδα είχε άλλα κάστανα να βγάλει από τη φωτιά και η Κύπρος, με την
έπαρση των ανακαλύψεων, προφανώς θεωρούσε ότι είχε εξασφαλισμένα όλα τα
νώτα της. Αμ, δε. Τώρα που και οι δύο χώρες έχουν αναδειχθεί
πειραματόζωα για καινοφανείς πολιτικές της Ευρωζώνης, με εξαιρετικά
δυσάρεστα αποτελέσματα τόσο στο εσωτερικό τους, όσο και στις
γεωπολιτικές συμμαχίες τους, το θέμα της υιοθέτησης ενός κοινού
οικονομικού δόγματος, με αιχμή του δόρατος την ενέργεια, αναφύεται μετ’
επιτάσεως.
Και για έναν ακόμη λόγο. Γιατί τα αποτελέσματα αυτής
της μη συμπόρευσης ως τώρα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε δυσμενή
αποτελέσματα. Για παράδειγμα, μόνη της η Κύπρος διεκδικεί την κατασκευή
πλωτού σταθμού LNG, ένα project που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί Έργο
Κοινού Ενδιαφέροντος, δηλαδή, κοινή ενεργειακή υποδομή, γιατί δεν
ενδιαφέρει μόνον τη Μεγαλόνησο, αλλά και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής
Ένωσης. Η Κύπρος, επίσης, μόνη της υπέβαλε πρόταση για υποθαλάσσιο
αγωγό, που θα μπορούσε να μεταφέρει το φυσικό αέριο μέσω Ελλάδας στις
αγορές της Ευρώπης. Αντίστοιχα, η Ελλάδα μόνη της υπέβαλε πρόταση για
ανάλογο αγωγό.
Πρόσφατα, η ευρωβουλευτής Νίκη Τζαβέλα αποκάλυψε
ότι και οι τρεις προτάσεις απορρίφθηκαν από την Κομισιόν, ενώ, αντίθετα,
πληροφορίες από την Ελλάδα υποστηρίζουν ότι τα έργα εξακολουθούν να
υπάρχουν στην προσωρινή λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος και μάλιστα
επίκεινται δύο working groups, στις 29 και 30 Απριλίου, στις Βρυξέλλες,
όπου θα συζητηθούν τα έργα αυτά.
Δεν έχουμε αντίρρηση να
υιοθετήσουμε τις πληροφορίες από την Ελλάδα. Αλλά φοβούμαστε ότι το
πρόβλημα έγκειται όχι μόνον στην έλλειψη συντονισμού μεταξύ Ελλάδος και
Κύπρου σε κρίσιμα ενεργειακά ζητήματα, αλλά, επιπλέον, δημιουργείται και
από την ολιγωρία της δικής μας πλευράς στην απουσία εκπροσώπησης μας
στα working groups που γίνονται στις Βρυξέλλες, με αντικείμενο τα
ενεργειακά ζητήματα. Πληροφορίες που περιήλθαν στην αντίληψη μας
αναφέρουν ότι από τον περασμένο Οκτώβριο η Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία
στη βελγική πρωτεύουσα δεν διαθέτει εκπρόσωπο γι αυτές τις ομάδες.
Ωστόσο, το υπουργείο Εξωτερικών το διαψεύδει, αναφέροντας μάλιστα
συγκεκριμένη εμπειρογνώμων που έχει επιφορτισθεί με το έργο αυτό.
Θεσμικοί
ενεργειακοί φορείς στην Ελλάδα παραπονούνται ότι δεν έχουν ενημέρωση
για τα τεκταινόμενα στις Βρυξέλλες και μαθαίνουν εκ των υστέρων
αποφάσεις, συνήθως δυσμενείς για μας.
Σε κάθε περίπτωση αυτό που
έχουμε να σημειώσουμε εμείς είναι ότι καπνός χωρίς φωτιά δεν υπάρχει.
Και καθώς οι μέρες είναι πονηρές, ενόψει και της Συνόδου Κορυφής, το
Μάιο, οπότε θα αναδειχθεί ως πρώτη προτεραιότητα το θέμα της ενέργειας,
συν την επικείμενη ανάληψη της προεδρίας της Ε.Ε. από τη χώρα μας, το
2014, καλό θα ήταν Ελλάδα και Κύπρος, παρά τις πιεστικές ανάγκες που
αντιμετωπίζουν αυτόν τον καιρό, να βρουν το χρόνο και τη βούληση και να
συμφωνήσουν σε ένα κοινό οικονομικό δόγμα, που θα προτάσσει τα
ενεργειακά θέματα, για να μπορέσουν να συμπορευθούν και να οχυρωθούν όχι
μόνον απέναντι στην Ε.Ε. αλλά και στην τουρκική αλαζονεία, που βρήκε
πρόσφορο έδαφος τον τελευταίο καιρό, για να προβληθεί και να
υπερτονισθεί.
Για να μην βρεθούμε, συνεπώς, προ τετελεσμένων
γεγονότων, με την Τουρκία να έχει «πείσει» ότι συνιστά τον καλύτερο και
συμφερότερο διάδρομο για το φυσικό αέριο της Νοτιοανατολικής
Μεσογείου, χρειάζεται να συναποφασίσουμε Ελλάδα και Κύπρος ποια έργα
είναι εφικτό να γίνουν, για να τα προτείνουμε και να έχουμε ελπίδα ότι
θα στηριχθούν και θα ενισχυθούν από τα διάφορα προγράμματα της Ε.Ε. Ο
χρόνος έχει τελειώσει. Τώρα πρέπει να αποφασίσουμε.