Κινητικότητα, ανησυχία, αλλά και πεδίο ανάπτυξης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών μεγάλου βεληνεκούς δημιουργεί η απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου, που αναμένεται να θεσμοθετηθεί οσονούπω, μετά τη δημοσιοποίηση των σχετικών προτάσεων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Η πρώτη «αψιμαχία», που αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού θα δώσει το στίγμα της αγοράς, αφορά την προμήθεια φυσικού αερίου εκ μέρους των ΕΛΠΕ για τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής που ετοιμάζουν στη Θεσσαλονίκη. Η ΔΕΠΑ, η οποία είχε μέχρι σήμερα το μονοπώλιο στην τροφοδοσία φυσικού αερίου, θα κληθεί να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό ενός τουλάχιστον ακόμα προμηθευτή, που δεν είναι άλλος από την ελληνορωσικών συμφερόντων εταιρεία Προμηθέας Gas, στην οποία συμμετέχει κατά 50% ο όμιλος Κοπελούζου και κατά 50% η Gazprom.
Με βάση το προτεινόμενο από τη ΡΑΕ νομοσχέδιο, την 1η Ιουλίου η αγορά απελευθερώνεται για τις επιχειρήσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, ανεξάρτητα από το επίπεδο της ετήσιας κατανάλωσής τους. Μάλιστα, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης έχει δεσμευτεί ότι θα καταθέσει μέχρι τότε και τους κώδικες που θα ρυθμίζουν την αγορά φυσικού αερίου, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανένα πρόσκομμα.
Παρά το γεγονός ότι η ΔΕΠΑ ανήκει κατά 35% στα ΕΛΠΕ, η διοίκηση του πετρελαϊκού ομίλου εμφανίζεται αποφασισμένη να αναζητήσει από την αγορά την πιο συμφέρουσα λύση. Όπως τονίζει χαρακτηριστικά, μιλώντας στον «ΚτΕ», ο πρόεδρος του ομίλου κ. Τίμος Χριστοδούλου, τα Ελληνικά Πετρέλαια έχουν «φορτωθεί» πολλές αντιπαραγωγικές επενδύσεις και δεν έχουν την πολυτέλεια να προχωρήσουν σε κινήσεις αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Έτσι, με πλήρη ελευθερία κινήσεων, θα συζητήσουν όλες τις σχετικές προσφορές και θα προμηθευτούν φυσικό αέριο από εκείνον που θα έχει την πλέον συμφέρουσα πρόταση, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα πρόκειται για φερέγγυο προμηθευτή.
Από την άλλη, από τις 15 Νοεμβρίου του 2006 το δικαίωμα επιλογής προμηθευτή θα έχουν και οι υπόλοιποι μεγάλοι πελάτες, καθώς και οι Εταιρείες Παροχής Αερίου (ΕΠΑ), δηλαδή οι τρεις μέχρι σήμερα επιχειρήσεις που έχουν την ευθύνη προώθησης αερίου στην αστική κατανάλωση στις περιοχές της Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας. Οι εταιρείες αυτές είναι μεν θυγατρικές της ΔΕΠΑ κατά 51%, αλλά το management τους είναι ελεγχόμενο από τους ξένους εταίρους, δηλαδή την αμερικανική Synergy και την ιταλική Italgaz.
Κατά συνέπεια, ακόμα και οι θυγατρικές της ΔΕΠΑ θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την πιο συμφέρουσα λύση, όσον αφορά την προμήθεια αερίου. Μια τέτοια εξέλιξη δεν αποτελεί απλώς θεωρητικό ενδεχόμενο, καθώς, αφενός μεν οι ξένοι managers είναι υποχρεωμένοι να επιλέξουν με όρους ελεύθερης αγοράς, αφετέρου δε, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις, οι σχέσεις της ΔΕΠΑ με τις διοικήσεις των θυγατρικών της δεν χαρακτηρίζονται ως ανέφελες.
Η ΔΕΠΑ έχει βεβαίως πλήρη επίγνωση των νέων δεδομένων. Γνωρίζει δηλαδή ότι για να συνεχίσει να έχει τον ηγετικό ρόλο στην αγορά, πρέπει να αποδειχθεί ανταγωνιστική τόσο στην τιμή πώλησης του φυσικού αερίου όσο και στο επίπεδο του παρεχόμενου εταιρικού service, πεδία στα οποία θα «αναμετρηθεί» με την αγορά. Επιδίωξη μάλιστα της διοίκησης είναι να προετοιμαστεί έγκαιρα και να εκμεταλλευτεί την εμπειρία, τεχνογνωσία και ηγετική θέση που κατέχει, ώστε να μην αντιμετωπίσει προβλήματα.
Από την άλλη, ως τεράστια ευκαιρία δυναμικής δραστηριοποίησης στον τομέα του φυσικού αερίου, έναν χώρο στον οποίο «έχει βάλει το πόδι του από πολύ νωρίς», βλέπει την απελευθέρωση της αγοράς ο όμιλος του κ. Κοπελούζου. Τα στελέχη της Προμηθέας Gas προετοιμάζονται πυρετωδώς για να «χτυπήσουν» καταρχήν την προμήθεια της μονάδας των ΕΛΠΕ και να εκμεταλλευτούν εν γένει την προνομιακή σχέση που έχει η εταιρεία τους με την Gazprom, τον μοναδικό μέχρι σήμερα προμηθευτή αερίου της χώρας μας.
Παράγοντες της αγοράς μάλιστα υπογραμμίζουν, ότι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Προμηθέας Gas από τη σχέση της με τους Ρώσους είναι τέτοια, ώστε δύσκολα θα μπορέσει κάποιος να την ανταγωνιστεί, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την τιμή πώλησης. Πρέπει να σημειωθεί, τέλος, ότι, πέραν της ΔΕΠΑ και του ομίλου Κοπελούζου που έχουν συμβολαιοποιημένες ποσότητες αερίου, το δικαίωμα να εισάγει κάποιος επιχειρηματίας φυσικό αέριο και να το προωθήσει στην ελληνική αγορά είναι ανοικτό. Ωστόσο, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν έχει υπάρξει εκδήλωση ενδιαφέροντος, πράγμα αναμενόμενο άλλωστε, αφού δεν έχουν ακόμη καταρτιστεί οι κώδικες λειτουργίας της αγοράς, δεν έχουν καθοριστεί τα τέλη χρήσης του συστήματος μεταφοράς κ.λ.π.
Πολύ νωρίς είναι επίσης για να διαγνωσθεί ενδιαφέρον για την κατασκευή νέων αγωγών επέκτασης του δικτύου, δραστηριότητα που επιτρέπεται από το νομοσχέδιο που έχει προτείνει η ΡΑΕ.
(Από την εφημερίδα «Ο Κόσμος του Επενδυτή», 23/4/05)