Συνηθίζουμε πολλές φορές να
συγκρίνουμε τα δεδομένα της εγχώριας ενεργειακής αγοράς με άλλων, ευρωπαϊκών.
Σε πρώτη ανάγνωση, αυτό είναι φυσικό. Ανήκουμε στην ίδια ενιαία ευρωπαϊκή
αγορά. Συνεπώς, ό,τι ισχύει σε αυτήν θα πρέπει να ισχύει και σε εμάς.
Όμως, η σύγκριση αυτή δεν είναι
σωστή για πολλούς λόγους. Πρώτα-πρώτα, γιατί η δική μας αγορά είναι εξαιρετικά
ρηχή, η πίτα προς διανομή είναι πολλή μικρή. Από την άλλη πλευρά, η σύγκριση
είναι ετεροβαρής και για έναν ακόμη λόγο. Επιμένουμε να λειτουργούμε με
ελληνικούς κανόνες σε μια ευρωπαϊκή αγορά. Έχουμε, δηλαδή, τη δική μας άποψη
για τα τεκταινόμενα. Και από εδώ, βέβαια, αρχίζουν τα δύσκολα.
Στη Γερμανία, για παράδειγμα, ο
υπουργός Περιβάλλοντος Πίτερ Αλτμάιερ έκανε μια δήλωση που για τα ελληνικά
δεδομένα θα ήταν εξωφρενική. Τι είπε; Ότι η γενναία μείωση στις ταρίφες για τα
φωτοβολταϊκά που επιβλήθηκε πέρυσι οδήγησε στον περιορισμό των νέων
εγκαταστάσεων, με συνέπεια η διείσδυση τους να αποκτά βιώσιμο χαρακτήρα στο
εξής. Ας κρατήσουμε και ένα ακόμη στοιχείο. Η κυβέρνηση Μέρκελ έχει
προειδοποιήσει ότι θα υπάρξουν και νέες μειώσεις στις ταρίφες, αν η
εγκατεστημένη ισχύς αυξάνεται με ρυθμούς ταχύτερους των 3
GW
ετησίως.
Δεύτερο παράδειγμα. Με αφορμή
τη σχεδιαζόμενη αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, που χρηματοδοτεί την παραγωγή ΑΠΕ, συνηθίζουμε
να συγκρίνουμε τα ποσά που πληρώνουν οι καταναλωτές σε άλλες χώρες,
συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας, που είναι όντως πολύ υψηλά για τα δικά
μας δεδομένα. Ξεχνάμε, όμως, την ίδια στιγμή ότι οι αποδόσεις των επενδύσεων
στα φωτοβολταϊκά στις συγκρινόμενες χώρες κινούνται σε ποσοστά 7-8%, ενώ εδώ
ξεπερνούν κατά πολύ το 100%, φθάνοντας ακόμη και στο 180% σε ορισμένες
περιπτώσεις.
Ενόψει, λοιπόν, της
προωθούμενης αύξησης του ΕΤΜΕΑΡ -σχετική γνωμοδότηση αναμένεται αύριο από την
Ολομέλεια της ΡΑΕ- χρήσιμο είναι να πούμε μερικές αλήθειες και να πάψουμε να
στρουθοκαμηλίζουμε.
Σε μια περίοδο που συνεχίζεται
η πιο άγρια οικονομική ύφεση, που εργαζόμενοι και συνταξιούχοι έχουν υποστεί
απίστευτες περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις τους, που επιχειρήσεις
κλείνουν η μία μετά την άλλη ή οδηγούνται σε πτώχευση, που είναι αμφίβολος ο
εναπομείναν βιομηχανικός ιστός της χώρας, που τα ταμεία του κράτους έχουν
στερέψει, δεν μπορεί να υπάρχει μια κατηγορία επενδυτών, οι οποίοι να επιμένουν
να διατηρήσουν τα προνόμια τους. Αντιλαμβανόμαστε ότι έχουν στα χέρια τους
υπογεγραμμένες συμβάσεις, που είναι καθ’ όλα σεβαστά νομικά κείμενα. Όμως, όταν
μια ολόκληρη χώρα βουλιάζει καθημερινώς στην ύφεση δεν μπορεί κάποιοι να
επιμένουν σε αποδόσεις εξωπραγματικές. Δεν μπορεί να γυρίζουν την πλάτη στα
συνολικά προβλήματα. Κάτι πρέπει να χάσουν κι αυτοί. Όπως το έπραξαν και πολλοί
άλλοι. Δεν μπορεί να καλείται για άλλη μία φορά ο πολίτης-καταναλωτής να
επωμισθεί οικονομικά βάρη. Δεν αντέχει. Έχει γονατίσει ήδη αρκετά.
Βέβαια, τα μηνύματα που
έρχονται από τον κλάδο είναι ενθαρρυντικά. Υπάρχει μια μερίδα επενδυτών
φωτοβολταϊκών που αρχικά σε ιδιωτικές συζητήσεις και σιγά-σιγά και δημόσια
αναγνωρίζουν την ανάγκη αυτή και συνηγορούν στο να μπει πάνω στο τραπέζι των
συζητήσεων. Είναι μια αρχή. Που εξυπηρετεί και υπηρετεί την έννοια της
δικαιοσύνης. Μένει ωστόσο να αποκτήσει και σάρκα και οστά. Όποιος κάνει την
αρχή, θαρραλέα και ρεαλιστικά, να τοποθετηθεί δημόσια υπέρ του «κουρέματος» των
δικών του ταριφών θα κερδίσει σεβασμό και θα οδηγήσει την κούρσα αυτή σε
εξορθολογιστικά μονοπάτια.
Άλλωστε, δεν υπάρχουν και πολλά
περιθώρια πια. Καλή η πρόταση της ΡΑΕ και του ΛΑΓΗΕ για κεφαλαιοποίηση του
ελλείμματος του τελευταίου, αλλά ανέφικτη επί της ουσίας. Γιατί δεν υπάρχει
«ούτε σάλιο». Πόσο, συνεπώς, να αυξηθεί αυτό το έρμο το ΕΤΜΕΑΡ για να
πληρώνονται οι παραγωγοί των ΑΠΕ; Θα σηκωθούν και οι πέτρες.
Άρα, σχεδόν, είναι μονόδρομος
το «κούρεμα» στις ταρίφες. Τι θέλουμε; Να φτάσει κάποια στιγμή ο ΛΑΓΗΕ να
κηρύξει παύση πληρωμών; Ήδη, πληρώνει με εξάμηνη καθυστέρηση. Ας το σκεφθούν
αυτό οι φωτοβολταϊκοί. Έτσι κι αλλιώς βλέπουν τα κεφάλαια τους να απαξιώνονται από
τις καθυστερήσεις των ταριφών. Δεν θα ήταν προτιμότερο να παίρνουν λιγότερα,
αλλά τουλάχιστον στην ώρα τους;
Θαρραλέες αποφάσεις χρειάζονται
λοιπόν. Είτε εθελοντικά, είτε με πολιτική απόφαση. Άλλη λύση δεν υπάρχει. Δεν
μπορεί να ζητάμε και άρση της απαγόρευσης για νέα έργα και ταυτόχρονα να
θέλουμε απείραχτες τις ταρίφες. Και το σκύλο χορτάτο και την πίτα ολόκληρη; Είναι
από τις φορές που λέμε, ε, ρε Μέρκελ που μας χρειάζεται!