Αθήνα - Νέα Υόρκη Μέσω... Διαστήματος

Κάθε πρόβλεψη για το μέλλον των εναέριων μεταφορών είναι τουλάχιστον παρακινδυνευμένη, αναφέρει δημοσίευμα του βρετανικού ειδησεογραφικού δικτύου BBC που εξετάζει πώς θα διαμορφωθούν τα αεροπορικά ταξίδια στο μέλλον. Αλλωστε, πολλοί λίγοι θα μπορούσαν να προβλέψουν πόσο φτηνά θα ήταν τα αεροπορικά εισιτήρια. Το 1939, παραδείγματος χάρη, ένα εισιτήριο για υπερατλαντικό ταξίδι κόστιζε 66.405 ευρώ (σε σημερινές αξίες). Φυσικά κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι τα υπερωκεάνια που συνέδεαν τον Νέο Κόσμο με τη Γηραιά Ηπειρο κάποτε θα έδιναν τη θέση τους στα αεροσκάφη. Αλλωστε, τα αερόπλοια θεωρούντο -εκείνη την εποχή- το μέλλον των εναέριων μεταφορών, όχι τα αεροσκάφη. 

Πολλοί ειδικοί προέβλεπαν ότι οι αερομεταφορές θα πέθαιναν εξαιτίας της ανησυχίας για την οικολογική καταστροφή που προκαλούν αλλά και της μείωσης των επιβατών. Παρά τους φόβους που διατυπώθηκαν κατά καιρούς αυτό δεν συνέβη. Σε κάποιους τομείς μάλιστα, όπως τα ταξίδια αναψυχής, η αεροπορική βιομηχανία γνωρίζει πρωτοφανή άνθηση.

Η κίνηση στα αεροδρόμια αυξάνεται ακόμα και σήμερα που η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι αντιμέτωπη με την ύφεση και τη λιτότητα. Για πρώτη φορά καταγράφεται σημαντική ανάπτυξη του τομέα ακόμα και στην Αφρική όπου κάνουν την εμφάνισή τους νέοι αερομεταφορείς, αλλά και νέες γενιές αεροσκαφών όπως το Βoeing 787 και το  Airbus Α380 που έχουν πολύ καλύτερες επιδόσεις από τα παλαιότερα μοντέλα.

Το 2050 ο πληθυσμός της Γης θα έχει φτάσει τα δέκα δισεκατομμύρια και το 75% των κατοίκων του πλανήτη θα ζει σε πόλεις, οι οποίες θα συνδέονται όλο και περισσότερο μέσω αεροσκαφών. Είναι προφανώς πολύ αργά να γυρίσουμε την πλάτη στις αερομεταφορές. Το ερώτημα, όμως, που γεννάται είναι τι μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να γλιτώσουμε από την κυκλοφοριακή συμφόρηση στους αιθέρες;

Νέα υλικά και καινοτόμος τεχνολογία κινητήρων κάνουν πιο αποτελεσματικές και αξιόπιστες τις αερομεταφορές. Οι ανθρακικές ίνες θα χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στην αεροναυπηγική και μελλοντικά θα αντικατασταθούν από ανθρακικές νανο-ίνες. Ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας και η διαχείριση των αεροδρομίων θα βιώσουν μία πραγματική επανάσταση χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία που θα διευκολύνει τη διαχείριση των αεροσκαφών. Τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων θα γίνουν πολύ πιο εύκολα, καθώς τα πιο ελαφρά αεροσκάφη θα είναι μεγαλύτερα και θα μεταφέρουν περισσότερους επιβάτες και φορτίο.

Μελλοντικά τα μεταγωγικά αεροσκάφη θα μπορούν να πετούν με τηλεχειρισμό. Στα επιβατικά η παρουσία πληρώματος θα εξακολουθήσει να υπάρχει, αφού κάνει τους επιβάτες να νιώθουν πιο ασφαλείς, αλλά τα αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας θα διπλασιάσουν τη χωρητικότητα των αεροδιαδρόμων σε όλο τον κόσμο και το μόνο δεσμευτικό στοιχείο για τη «νέα εποχή της αεροπορίας» θα είναι η χωρητικότητα των αεροδρομίων. Αραγε αυτό είναι επιστημονική φαντασία; Οχι. Ηδη η British Aerospace επέβλεψε την πτήση ενός αεροσκάφους με τηλεχειρισμό στο Ινβερνές της Σκωτίας, η οποία πραγματοποιήθηκε με άδεια της βρετανικής Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας. Επίσης, έχουν χορηγηθεί άδειες για την πτήση τέτοιων μη επανδρωμένων ψεκαστικών αεροσκαφών σε Βόρεια και Νότια Αμερική.

Στην αεροπορία του μέλλοντος θα αλλάξουν και τα καύσιμα. Το καλύτερο βιοκαύσιμο είναι, κατά πάσα πιθανότητα, η βουτανόλη που έχει μεγάλες ομοιότητες με την κηροζίνη που χρησιμοποιείται σήμερα. Η απόδοση των κινητήρων των αεροσκαφών βελτιώνεται αλματωδώς, αλλά όπως και να έχει, τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα. Η βουτανόλη μπορεί να παραχθεί από βακτήρια στη βιόμαζα και είναι οικονομικά βιώσιμη μέθοδος. Εάν βρεθεί τρόπος να παραχθεί βιομηχανικά τότε τα αεροπλάνα μας θα πετούν με οινόπνευμα και θα είναι πραγματικά φιλικά προς το περιβάλλον.

Ο αριθμός των αεροσκαφών που σκίζουν τους αιθέρες εξαρτάται και από την υποδομή που διαθέτουμε για την ασφαλή διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας. Nέα μέσα διαχείρισης με τη βοήθεια των σημάτων της ψηφιακής τηλεόρασης και κινητής τηλεφωνίας που αντανακλώνται στα αεροσκάφη θα αντικαταστήσουν το απηρχαιωμένο σύστημα ραντάρ που χρησιμοποιείται σήμερα και χρονολογείται από τη δεκαετία του 1940. Ετσι, θα καταστεί δυνατή η ταυτόχρονη, ασφαλής προσγείωση περισσότερων αεροσκαφών και θα περιοριστεί η κατανάλωση καυσίμων. Επί του παρόντος, κανένα σύστημα πλοήγησης αεροσκαφών δεν χρησιμοποιεί τέτοια σήματα, αλλά ήδη η βρετανική κυβερνήση έχει δώσει την έγκρισή της για το πρώτο πείραμα με τη χρήση του Freeview (free to air digital TV signal) του BBC.

Ενας ακόμα τρόπος που θα επιτρέψει την περικοπή των ρυπογόνων καυσίμων είναι η χρήση αιολικής ενέργειας. Ομως η αύξηση των τουρμπίνων που επιβάλλει η παραγωγή αιολικής ενέργειας έχει τις δικές της «οδυνηρές» συνέπειες στη θάλασσα και τη στεριά. Η κίνηση των πτερυγίων της τουρμπίνας δημιουργεί ένα δικό της σήμα που ακόμα και τα σύγχρονα σημερινά ραντάρ δυσκολεύονται να διακρίνουν από αυτό του κινούμενου αεροσκάφους. Σε τόπους όπως η Σκωτία όπου οι φάρμες αιολικής ενέργειας είναι από τις μεγαλύτερες του κόσμου, αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στους υπάρχοντες αεροδιαδρόμους. Ωστόσο, καθώς αυξάνεται η ανάγκη για αιολική ενέγεια θα πρέπει να βρεθεί μια λύση.

Τελικά ίσως η ανθρωπότητα πρέπει να δεχθεί ότι τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων, όπως από το Λονδίνο στο Σίδνεϊ, θα λαμβάνουν χώρα εκτός γήινης ατμόσφαιρας. Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν τα σημερινά δεδομένα, το κόστος ενός τέτοιου ταξιδιού δεν θα είναι και τόσο υψηλό. Ηδη, η Virgin Galactic αναπτύσσει ένα τέτοιο διαστημικό σκάφος, που μια ημέρα θα μπορεί να πετάει ανάμεσα στις παγκόσμιες μητροπόλεις.

Σε χώρες όπως η Βρετανία και η Ιαπωνία πραγματοποιείται έρευνα σε κινητήρες και σκάφη που θα κάνουν αυτά τα διαστημικά ταξίδια πραγματικότητα. Στη Βρετανία η Skylon έχει ήδη συγκεντρώσει κυβερνητική χρηματοδότηση 110 εκατομμυρίων δολαρίων για να φτιάξει έναν τύπο κινητήρα που ονομάζεται «κινητήρας αντίδρασης» και ο οποίος θα συμπεριφέρεται σαν πολύ αποδοτικός κινητήρας τζετ εντός ατμόσφαιρας και ως πύραυλος έξω από αυτήν. Αν τελικά η προσπάθεια πετύχει, τα αεροσκάφη της επόμενης γενιάς θα μπορούν να κάνουν τον γύρο της Γης μέσα σε λίγες ώρες.

Ωστόσο, τέτοιου είδους πτήσεις θα πρέπει να απογειώνονται από εξειδικευμένα αεροδρόμια και θα χρειαστεί πολύ καιρός μέχρι να κατασκευαστούν υποδομές που θα μπορούν να φιλοξενούν τα συμβατικά αεροσκάφη και τα μελλοντικά αυτά αεροδιαστημόπλοια. Σε κάθε περίπτωση, τέτοιου είδους πτητικά μέσα θα πρέπει να επιστρέφουν στη Γη σαν ανεμοπλάνα, γεγονός που σημαίνει ότι τα σημερινά αεροδρόμια θα πρέπει να επανασχεδιαστούν και ανακατασκευαστούν εξαρχής.

Μπορεί το 1950 και 1960 όσοι ασχολούνταν με την αεροπορία του μέλλοντος να έβλεπαν τα ιπτάμενα αυτοκίνητα να δίνουν τέλος στα αεροπορικά ταξίδια και κάθε αυλή να γίνεται έναν μίνι αεροδρόμιο, αλλά, όπως φαίνεται, αυτά τα υβριδικά αεροπορικά / διαστημικά ταξίδια είναι πολύ πιθανότερο να υλοποιηθούν. Η σκληρή πραγματικότητα της οικονομίας σε έναν κόσμο με τεράστιες απαιτήσεις σε καύσιμα σημαίνει ότι είναι εξαιρετικά δαπανηρό να καταπολεμηθεί η βαρύτητα μόνο και μόνο για να διανύσουμε την απόσταση από το σπίτι στο γραφείο. Αεροσκάφη, καμωμένα από ελαφρά υλικά, θα μας μεταφέρουν στα όρια του Διαστήματος και στη συνέχεια θα μας επιτρέπουν να ακολουθούμε τους ανέμους μέχρι τον προορισμό μας σε κάποια άλλη ήπειρο.

(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 02/11/2013)