Η μη κυβερνητική οργάνωση Διεθνής Αμνηστία αμφισβήτησε
σήμερα το κατά πόσον η Royal Dutch Shell δίνει στη δημοσιότητα αληθή και ακριβή
στοιχεία σχετικά με τις διαρροές πετρελαίου από το δίκτυο των αγωγών της και
τις αιτίες τους στη Νιγηρία, τονίζοντας ότι η διοίκηση της επιχείρησης
επιδιώκει συστηματικά να αποφεύγει τόσο την καταβολή αποζημιώσεων, όσο και κάθε
πλήγμα στη φήμη της.
Η αγγλοολλανδική κολοσσιαία πετρελαϊκή επιχείρηση αντέδρασε
εκδίδοντας μια ανακοίνωση με την οποία «απορρίπτει έντονα τους ανυπόστατους
ισχυρισμούς» αυτούς, που «διογκώνουν τις συνέπειες των κλοπών αργού πετρελαίου
και των δολιοφθορών για να αποσπάσουν την προσοχή από τις επιχειρησιακές
πρακτικές» της Shell.
Εκατοντάδες διαρροές σημειώνονται κάθε χρόνο στους
πετρελαιαγωγούς που περνούν από τους παραπόταμους και τα έλη στο Δέλτα του
Νίγηρα, προκαλώντας εκτεταμένες καταστροφές στο περιβάλλον και πλήττοντας την
κερδοφορία των πετρελαϊκών επιχειρήσεων στην περιοχή, περιλαμβανομένων της
Shell και της ιταλικής Eni.
Οι εκτεταμένες κλοπές πετρελαίου, οι δολιοφθορές και οι
δυσλειτουργίες των πετρελαιαγωγών αναφέρονται συχνότερα ως οι κύριες αιτίες για
τις διαρροές αυτές, αλλά συχνά σημειώνονται ανοιχτές διαφωνίες ανάμεσα στις
πετρελαϊκές εταιρείες και στις τοπικές κοινότητες όσον αφορά το γιατί
σημειώνονται.
Η Shell διατείνεται ότι στην πλειονότητά τους, οι διαρροές
στο δικό της δίκτυο αγωγών μεταφοράς αργού οφείλονται σε δολιοφθορές και σε
κλοπές αργού και ότι προχωρά σε απορρύπανση όποια κι αν είναι η αιτία. Η
Διεθνής Αμνηστία ανέφερε αντίθετα στην έκθεσή της, που δόθηκε στη δημοσιότητα
σήμερα, ότι αυτό μπορεί να μην είναι αλήθεια σε όλες τις περιπτώσεις.
«Η Shell υπήρξε ανειλικρινής σχετικά με την καταστροφή που
προκαλούν οι δραστηριότητές της στο Δέλτα του Νίγηρα. Αυτά τα νέα στοιχεία δείχνουν
ότι οι ισχυρισμοί της εταιρείας σχετικά με τις διαρροές πετρελαίου δεν μπορούν
να αντιμετωπίζονται με εμπιστοσύνη», τόνισε η Όντρεϊ Γκόραν, επικεφαλής της
διεύθυνσης της Αμνηστίας για παγκόσμια ζητήματα.
Σύμφωνα με την ΜΚΟ, τα στελέχη της έχουν δει έγγραφες
αναφορές σχετικά με διαρροές στις οποίες υποστηρίζεται πως η αιτία ήταν κάποια
δολιοφθορά χωρίς καμιά άλλη εξήγηση. Επίσης η Αμνηστία κατήγγειλε ότι υπάρχουν
παραδείγματα διαρροών για τις οποίες η ποσότητα που μόλυνε το περιβάλλον
υπολογίστηκε πίσω από κλειστές πόρτες.
Η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι συνεργάστηκε με την
αμερικανική εταιρεία Accufacts, η οποία είναι ειδικευμένη σε θέματα που αφορούν
τους πετρελαιαγωγούς και η οποία διαπίστωσε με βάση φωτογραφικό υλικό στον
ιστότοπο της Shell ότι ορισμένες από τις διαρροές οι οποίες χαρακτηρίζονται από
την επιχείρηση προϊόν δολιοφθοράς στην πραγματικότητα οφείλονταν στην διάβρωση
πεπαλαιωμένων αγωγών.
Η Accufacts αμφισβήτησε επίσης την μεθοδολογία της Shell για
τον υπολογισμό των αιτίων και των μεγεθών των διαρροών.
Η Shell τονίζει ότι από το 2011 δημοσιεύει τα στοιχεία από
τις έρευνές της για τις διαρροές, περιλαμβανομένου του φωτογραφικού υλικού,
στον ιστότοπό της. Είναι η μόνη πετρελαϊκή εταιρεία η οποία το πράττει.
«Επιδιώκουμε να φέρουμε μεγαλύτερη διαφάνεια και ανεξάρτητη εποπτεία στο θέμα
των διαρροών πετρελαίου και θα συνεχίσουμε να αναζητούμε τρόπους για να
βελτιώσουμε» την διαδικασία αυτή, σύμφωνα με την ανακοίνωσή της.
Η Διεθνής Αμνηστία αναγνώρισε ότι η Shell έχει κάνει βήματα
για να υπάρξει διαφάνεια όσον αφορά τις διαρροές μετά το 2011, ενώ επισήμανε
πως η κυβέρνηση της Νιγηρίας πρέπει να καταβάλλει προσπάθειες για να βελτιωθούν
οι δυνατότητες των εποπτικών της οργάνων στον τομέα αυτό.
Οι αποφάσεις σχετικά με τα επίσημα πορίσματα όσον αφορά τα
αίτια διαρροών πετρελαίου μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες για τις
επιχειρήσεις του ενεργειακού κλάδου, τόσο οικονομικά, όσο και για τη φήμη
τους.
Η Shell έχει εμπλακεί σε μια νομική διένεξη με χιλιάδες
χωρικούς στην κοινότητα Μπόντο σχετικά με την περιβαλλοντική καταστροφή που
προκάλεσαν δύο διαρροές το 2008 — για τις οποίες είχε αναλάβει την ευθύνη.
Οι διάδικοι αμφισβητούν τους ισχυρισμούς της άλλης πλευράς
για το μέγεθος της διαρροής και την έκταση της καταστροφής. Η κοινότητα
απέρριψε την προσφορά της επιχείρησης να της καταβάλει αποζημίωση 7,5 δισεκατ.
νάιρα (46 εκατ. δολάρια, περίπου 34 εκατ. ευρώ) τον Σεπτέμβριο.
Τόσο η Shell όσο και δύο μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες των
ΗΠΑ, η Chevron και η ConocoPhillips, εκποιούν πόρους που διαθέτουν στο Δέλτα
του Νίγηρα, εν μέρει λόγω της ζημίας που τους έχουν προκαλέσει οι κλοπές αργού
και οι διαρροές.
Η Shell —η οποία έχει εξασφαλίσει τις περισσότερες συμβάσεις
για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στην περιοχή—έχει ανακοινώσει 348 διαρροές από
τις αρχές του 2012. Η νιγηριανή θυγατρική της ιταλικής εταιρείας Agip έχει
ανακοινώσει πάνω από 1.000 διαρροές από το δίκτυο των αγωγών της στην περιοχή
την ίδια περίοδο, σύμφωνα με την έκθεση της Αμνηστίας.
Όταν σημειώνεται οποιοδήποτε διαρροή πετρελαίου στη Νιγηρία,
δημιουργείται μια ομάδα που κάνει μια κοινή επίσκεψη ελέγχου ώστε να
καθορίζεται το μέγεθος και η αιτία. Σε αυτές τις ομάδες συμμετέχουν
αντιπρόσωποι της εκάστοτε πετρελαϊκής εταιρίας και της εθνικής υπηρεσίας
εντοπισμού και αντιμετώπισης διαρροών πετρελαίου (National Oil Spill Detection
and Response Agency, NOSDRA) της κυβέρνησης.
Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία μεταξύ
άλλων βασίζεται σε μια σειρά συνεντεύξεων στο πεδίο, σε πολλές περιπτώσεις, η
NOSDRA έχει ελάχιστη ή καθόλου συμμετοχή στην εξακρίβωση της αιτίας και του
μεγέθους της διαρροής, λόγω της έλλειψης δυνατοτήτων ελέγχου και
χρηματοδότησης, γεγονός το οποίο αφήνει τη Shell να αναλαμβάνει το ρόλο «του
δικαστή και των ενόρκων».
«Αυτό είναι ένα σύστημα ολάνοιχτο στις καταχρήσεις — και οι
καταχρήσεις συμβαίνουν. Δεν υπάρχει κανείς να αμφισβητήσει τις πετρελαϊκές
εταιρίες και σχεδόν κανείς τρόπος να ελεγχθεί από κάποιον ανεξάρτητο φορέα το
τι λένε. Στην πραγματικότητα λένε "εμπιστευτείτε μας, είμαστε οι μεγάλες
πετρελαϊκές εταιρείες"», επισήμανε η Γκόραν.
Η περιοχή μαστιζόταν επί χρόνια από ένα ευρύ φάσμα
προβλημάτων, περιλαμβανομένης της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, των απαγωγών,
των κλοπών πετρελαίου, μιας ένοπλης εξέγερσης και των διενέξεων ανάμεσα σε
κοινότητες σχετικά με τις συμφωνίες απορρύπανσης και αποζημίωσης.
Οι συνέπειες για τις κοινότητες οι οποίες πλήττονται είναι «καταστροφικές»
και συχνά σημαίνει ότι οι πολίτες δεν λαμβάνουν παρά συμβολικές ή καθόλου
αποζημιώσεις, σύμφωνα με την Αμνηστία.
Μαζί με το Κέντρο για το Περιβάλλον, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
και την Ανάπτυξη —μια μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική οργάνωση της Νιγηρίας η
οποία συνέβαλε στην σύνταξη της έκθεσης αυτής για το θέμα των διαρροών του
πετρελαίου—, η Αμνηστία κάλεσε την κυβέρνηση να «ενισχύσει ουσιωδώς» τις
δυνατότητες των φορέων εποπτείας της πετρελαϊκής βιομηχανίας, που παραμένουν
υποχρηματοδοτούμενοι.