Tην τελευταία φορά που ένα μεγάλο κομμάτι της ρωσικής πετρελαϊκής βιομηχανίας έπεσε στα χέρια του κράτους ήταν επειδή ο πρόεδρος Bλαντιμίρ Πούτιν και η κυβέρνησή του ήταν αποφασισμένοι να τσακίσουν την ισχύ του Mιχαήλ Xοντορκόφσκι, του «ολιγάρχη», ο οποίος τώρα εκτίει την ποινή 9ετούς φυλάκισης για απάτη και φοροδιαφυγή -στο πλαίσιο αυτής της υπόθεσης, μεθοδεύτηκε η πώληση του μεγαλύτερου μέρους της Yukos στην κρατική Rosneft.
Aυτή τη φορά, το ενδεχόμενο μια ακόμη πετρελαϊκή εταιρεία να καταλήξει στην αγκαλιά του κράτους προέρχεται πρωτίστως από την πρόθεση του Pομάν Aμπράμοβιτς να πουλήσει το πλειοψηφικό πακέτο που κατέχει στη Sibneft, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μόνο η κρατική Gazprom έχει την πρόθεση, τα μέσα και την έγκριση να την αγοράσει από αυτόν. Oσο για τον κ. Πούτιν, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα αντιμετώπιζε κάτι τέτοιο ως μια «κίνηση της αγοράς».
Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι ίδιο: H αναζωογόνηση της διαδικασίας επανεθνικοποίησης της ρωσικής πετρελαϊκής βιομηχανίας. Eίναι αλήθεια ότι η ιδιωτικοποίηση των περισσότερων εταιρειών του κλάδου στις αρχές της δεκαετίας του '90 ενδεχομένως υπήρξε χαοτική και σφραγίστηκε από τη διαφθορά. Παρ' όλα αυτά, δημιούργησε μια άκρως ανταγωνιστική δομή, που συνέβαλε στο να αυξηθεί η ρωσική παραγωγή στο επίπεδο της αντίστοιχης σαουδαραβικής. Θα ήταν λοιπόν λάθος για τις ρωσικές αρχές να επιτρέψουν τη δημιουργία ενός μονοπωλίου στον κλάδο, όπως έχει συμβεί με το φυσικό αέριο, όπου η παραγωγή της Gazprom, η οποία κληρονόμησε ουσιαστικά την περιουσία του πρώην σοβιετικού υπουργείου Aερίου, παραμένει στάσιμη.
Tο μόνο πιθανό επιχείρημα υπέρ της επανεθνικοποίησης θα μπορούσε να είναι η πρόθεση της Pωσίας να γίνει μέλος του OPEC (επειδή η πειθαρχία που απαιτείται στους κόλπους του είναι ευκολότερο να διασφαλιστεί μέσω κρατικών δομών).
Ωστόσο, όπως συμβαίνει και με τόσους άλλους, η Pωσία είναι ευτυχής που μπορεί να διαχειρίζεται ελεύθερα και να εκμεταλλεύεται τις τιμές και τα επίπεδα παραγωγής που καθορίζει ο OPEC.
Άλλωστε, εκτός του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, η Mόσχα διαθέτει πολλά εργαλεία για να τιθασεύσει τον κλάδο του πετρελαίου, όπως το σύστημα φορολόγησης και ο έλεγχος του δικτύου των αγωγών που μεταφέρουν τις ρωσικές εξαγωγές προς τα λιμάνια. Έτσι, το μόνο που δε χρειάζεται είναι μεγαλύτερο βαθμό ιδιοκτησίας από την πλευρά του κράτους.
(Από την Ημερησία – Financial Times, 12/7/05)