Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ουκρανία και οι σοβαρές
συνέπειες που αυτή εγκυμονεί τόσο για την Ευρώπη, όσο και για τις σχέσεις της Δύσης
με τη Ρωσία αποτελεί από τη μια κίνδυνο και από την άλλη ευκαιρία για προώθηση
ορισμένων ενεργειακών σχεδίων.
Μια κατηγορία από αυτά τα σχέδια αφορά, όπως είναι προφανές,
την κατασκευή διασυνδετηρίων αγωγών σε όλο το μήκος και το πλάτος των Βαλκανίων,
ώστε να υπάρχει η δυνατότητα αντίστροφης ροής στο αέριο και να περιοριστεί κατ’
επέκταση η μεγάλη εξάρτηση πολλών οικονομιών της περιοχής από τις εισαγωγές
ρωσικού αερίου. Στο πλαίσιο αυτό ανήκει και η πρόσφατη εξαγγελία του υπουργού
ΠΕΚΑ, Γιάννη Μανιάτη, ότι η Ελλάδα και η Ε.Ε. θα στηρίξουν τις πρωτοβουλίες αυτές.
Τα εν λόγω έργα έχουν οικονομική και πολιτική λογική έτσι κι αλλιώς, αλλά η κρίση
στην Ουκρανία τα καθιστά ακόμα πιο επείγοντα και αναμένεται να δώσει πνοή σε
αυτά που τελούν σήμερα υπό σχεδιασμό.
Επίσης, η τριβή στις σχέσεις Δύσης-Μόσχας δίνει προσωρινά έστω,
μια προτεραιότητα και στο αέριο της Ανατολικής Μεσογείου, αν και οι πρώτες
εξαγωγές απέχουν ακόμα αρκετά χρόνια, ιδίως στην περίπτωση της Κύπρου. Όπως και
να χει, τόσο το Τελ Αβίβ, όσο και η Λευκωσία είναι ίσως σε θέση να εκμεταλλευτούν
την ανάγκη της Ε.Ε. για περιορισμό της ρωσικής εξάρτησης και να αποσπάσουν την
στήριξη των Βρυξελλών, αλλά και της Ουάσιγκτον, ώστε να επισπεύσουν τα σχέδιά τους
και να εξασφαλίσουν πολιτική και χρηματοδοτική στήριξη.
Από κοντά και η Ελλάδα, η οποία στηρίζει την κατασκευή του
αγωγού
East
Med,
αν και στην πράξη δεν έχει γίνει σαφές αν η Αθήνα προτιμά αυτή την εξαγωγική λύση
ή αν δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στο σταθμό
LNG που προκρίνει η Κύπρος στο Βασιλικό. Το σίγουρο είναι ότι με
την τοποθέτηση του κ. Σόλωνα Κασίνη ως συμβούλου του πρωθυπουργού επί ενεργειακών
θεμάτων, καλό θα ήταν να ξεκαθαρίσει σύντομα η κυβέρνηση ποιο από τα δύο σχέδια
προτιμά ή αν αφήνει εντελώς το θέμα στην επιλογή των Κυπρίων.
Τέλος, η ουκρανική κρίση αναβαθμίζει και τον ρόλο του αγωγού
ΤΑΡ, αλλά και του ευρύτερου νοτίου διαδρόμου ως αντίδοτο προς το ρωσικό αέριο
και τις εξαρτήσεις που αυτό εκπροσωπεί. Παρόλο που ο ΤΑΡ δεν είναι σε θέση να
μεταφέρει πολύ μεγάλες ποσότητες προς την Ευρώπη, εντούτοις έχει σημασία ως το
πρώτο βήμα για μεγαλύτερες εισαγωγές αερίου από τις περιοχές της Κασπίας και της
Μέσης Ανατολής. Ίσως μάλιστα η Ε.Ε. κρίνει μετά από κάποια φάση ότι είναι
προτιμότερο να φέρει στα σύνορά της ακόμα και αέριο από το Ιράν, εφόσον οι σχέσεις
της με την Τεχεράνη εξομαλυνθούν ακόμα περισσότερο ή επιδεινωθούν οι αντίστοιχες
με τη Μόσχα.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η κρίση στην Ουκρανία μπορεί να
λειτουργήσει στα επόμενα χρόνια κάλλιστα ως ένας καταλύτης που θα
οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε σταδιακές, αλλά σημαντικές ανακατατάξεις στον τρόπο
με τον οποίο η Ε.Ε. αντιμετωπίζει τις ενεργειακές της εισαγωγές.