Οι πίστεις έχουν σημαντική λειτουργία στην οικονομική ζωή. Καθώς η
οικονομία, ως πεδίο, διακατέχεται από υψηλό βαθμό ρίσκου, έρχονται οι
πίστεις να λειτουργήσουν ως στάση, ως συμπεριφορά, ως θέση και άποψη,
για γεγονότα τα οποία εκλαμβάνονται ως αληθινά, χωρίς όμως να υπάρχουν
αντικειμενικοί λόγοι που να υποστηρίζουν την ορθότητα αυτής της
θεώρησης. Ένα παράδειγμα που επικαλούνται οι θεωρητικοί της οικονομικής
ψυχολογίας είναι το μοντέλο των ηλιακών κηλίδων. Αρκεί ένα σύνολο
ανθρώπων να συμφωνήσουν ότι οι ηλιακές κηλίδες αποτελούν ένδειξη
ευημερίας της οικονομίας, για να υπάρξει η πίστη ότι έτσι εξασφαλίζεται η
ευημερία της αγοράς. Με άλλα λόγια, η πίστη που συμμερίζονται τα άτομα
μιας κοινότητας μπορεί να οδηγήσει σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Η
οποία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια εικονική πραγματικότητα, ένας
μύθος, εν τέλει, μια προσδοκία, που θέλουμε πάσει θυσία να επαληθευτεί.
Αρκεί, όμως, να πιστεύουμε σε κάτι για να το δούμε και να επιτυγχάνεται;
Καθώς η οικονομία δεν λειτουργεί με μεταφυσικούς όρους, βλέπουμε
να επαναλαμβάνεται το ίδιο μοτίβο εδώ και δύο χρόνια στον τομέα των
ιδιωτικοποιήσεων της ενεργειακής αγοράς. Ποιο είναι το κυρίαρχο στοιχείο
που αναδύεται; Ο ενθουσιασμός, η παρορμητικότητα και η πίστη ότι όλα θα
πάνε κατ’ ευχή. Όμως, με προσδοκίες δεν χτίζονται παλάτια. Το είδαμε να
επαναλαμβάνεται και στην απόπειρα ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ, που
κατέληξε σε φιάσκο, το βλέπουμε να επαναλαμβάνεται στην ιδιωτικοποίηση
του ΔΕΣΦΑ, που κινδυνεύει να παραπεμφθεί στις καλένδες και πολύ
φοβούμαστε ότι την ίδια τύχη θα έχουν και οι επόμενες απόπειρες. Πλην
του ΑΔΜΗΕ, όπου εκεί τα πράγματα φαίνεται να διαφοροποιούνται. Όχι γιατί
κάναμε καλύτερη και πιο συντονισμένη προσπάθεια, αλλά γιατί το νομικό
καθεστώς είναι πιο ξεκάθαρο, η εταιρία πιστοποιήθηκε πριν από το
διαγωνισμό και η ανάπτυξη των δικτύων και διασυνδέσεων είναι υπόθεση και
προτεραιότητα της ίδιας της Ε.Ε., εξού και το ενδιαφέρον από δύο
μεγάλες εταιρίες της Ευρώπης.
Αντίθετα, στην περίπτωση της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ, με εκδήλωση
ενδιαφέροντος από τρίτες, εκτός Ε.Ε., χώρες, τα πράγματα μπερδεύτηκαν.
Οφείλαμε να γνωρίζουμε εξαρχής τις νομικές εμπλοκές και τα
αντανακλαστικά των Βρυξελλών. Να μην δημιουργούσαμε προσδοκίες ότι όλα
βαίνουν καλώς γιατί απλώς έτσι θέλαμε. Αλλά με έγκαιρες συνεννοήσεις και
διαπραγματεύσεις, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, να λύναμε, αν
γινόταν, τους κόμπους που υπήρχαν. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ βυθίσθηκε
στα ρηχά, για τους λόγους που ήδη έχουμε αναλύσει σε προηγούμενα σχόλια.
Καταγράφηκε, όμως, σαν κακή αρχή.
Ήρθε μετά ο ΔΕΣΦΑ. Χωρίς να
έχουμε πάρει το μάθημα μας. Και ξανά ενθουσιασμός που έφθανε ως τη
βεβαιότητα ότι θα καταλήξει θετικά η πώληση. Αμ δε! Δεν φθάνει που δεν
υπάρχει κοινοτικό νομικό πλαίσιο για την είσοδο ενός επενδυτή τρίτης
χώρας σε ευρωπαϊκή εταιρία, ήρθε και η πρόσφατη κρίση με τη Ρωσία, ελέω
Ουκρανίας, και αποτελείωσε την κατάσταση. Θα έπρεπε η Αθήνα να γνωρίζει
πολύ καλά την αλλεργία των Βρυξελλών για την Gazprom και την σταθερή
επιμονή τους να υιοθετήσει η τελευταία τις επιταγές του τρίτου
ενεργειακού πακέτου. Είναι δυνατόν να πιστεύαμε ότι η Κομισιόν θα
έκλεινε τα μάτια για την είσοδο της Socar στο ΔΕΣΦΑ; Έτσι, αβρόχοις
ποσίν; Χωρίς να υπάρξει η αναγκαία αλλαγή ή προσαρμογή της κοινοτικής
νομολογίας; Μα αυτόματα αυτό θα έδινε πόντους στην Gazprom να αντιδράσει
νομικά έναντι της Ε.Ε.
Ξαναγυρνάμε συνεπώς στο σημείο μηδέν.
Εκτός κι αν θελήσει η Ε.Ε. να κάνει τα αναγκαία βήματα σε επίπεδο
ειδικού νομικού καθεστώτος. Θα το κάνει; Ιδού η κρίσιμη ερώτηση.
Εν
κατακλείδι, αυτό που θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε είναι ότι χρειάζεται
πολύ σοβαρή προετοιμασία προτού αποφασίσουμε να προχωρήσουμε σε
οποιαδήποτε ενεργειακή ιδιωτικοποίηση. Καλές οι πίστεις, αλλά
λειτουργούν μόνον σε ένα επίπεδο. Το μεταφυσικό. Η οικονομία χρειάζεται
ρεαλισμό.