Η δύναμη της αδράνειας έχει τελικά καταλυτικό ρόλο σε όλους τους
τομείς. Στην ενεργειακή αγορά, ειδικότερα, μπορεί να μπλοκάρει κάθε
προσπάθεια φυγής προς τα εμπρός. Δεν χρειάζεται, άλλωστε, πολλή
προσπάθεια. Αρκεί να υπάρξουν αλληλοαναιρούμενες αντιστάσεις και τριβές
για να «παγώσει» οποιαδήποτε απόπειρα αλλαγής, βελτίωσης ή
εκσυγχρονισμού. Αυτή η ιδιότητα χαρακτηρίζει εδώ και χρόνια την
ενεργειακή αγορά, καταλήγοντας εντέλει να αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη
της. Και τα αποτελέσματα είναι εμφανή. Τα πάντα κινούνται με ρυθμούς
χελώνας ή στη χειρότερη περίπτωση δεν προχωρά τίποτε.
Οι
συμμετέχοντες στην αγορά, ο καθένας για δικό του και σαφώς διαφορετικό
λόγο, επιθυμεί να διατηρήσει τα κεκτημένα του. Φοβάται την εκχώρηση
τους, τρέμει την όποια αλλαγή. Γιατί ενδεχομένως δεν θα μπορεί να την
ελέγξει. Θα χάσει, δηλαδή, με άλλα λόγια, τη δυνατότητα επιρροής που
προφανώς πιστεύει ότι διαθέτει με το ισχύον status quo. Εκείνο, όμως,
που δεν αντιλαμβάνεται είναι ότι ως μέρος του προβλήματος το μόνον που
καταφέρνει είναι να οδηγηθεί στο γκρεμό μαζί με όλους τους υπόλοιπους.
Όποιος πιστεύει ότι μπορεί να εξαιρεθεί από τις συνέπειες μιας
αρρωστημένης κατάστασης, που ταλαιπωρεί έτσι όπως διατηρείται ανέπαφη,
είναι βαθιά γελασμένος. Ένα άρρωστο κομμάτι είναι σίγουρο ότι θα
μεταδοθεί σε όλο το σώμα, αν δεν υπάρξει η κατάλληλη θεραπεία.
Οι
στρεβλώσεις της ενεργειακής αγοράς είναι, πιστεύουμε, αποτέλεσμα των
δυνάμεων αδρανείας που ελλοχεύουν σε κάθε τομέα της. Χρόνια τώρα την
ταλαιπωρούν και οι όποιες βελτιώσεις που τυχόν επιτρέπεται να
εφαρμοσθούν έχουν απλά μεταβατικό χαρακτήρα, προσφέρουν βραχυπρόθεσμη
ανακούφιση για να διαιωνίζονται απρόσβλητα τα προβλήματα. Ορισμένοι
ενδεχομένως πιστεύουν ότι με τη λογική αυτή έχουν λόγο ύπαρξης. Έχουν
την ανάγκη να αυτοεπιβεβαιώνονται δηλαδή. Για να μην μιλήσουμε για την
εξουσία που επιθυμούν να ασκούν παντοιοτρόπως και ποικιλοτρόπως. Τι θα
γίνουμε χωρίς προβλήματα, για να παραφράσουμε τη γνωστή έκφραση περί
βαρβάρων. Και το γαϊτανάκι καλά κρατεί.
Κανείς δεν θέλει να χάσει προνόμια και «προνόμια». Και γνωρίζει καλά
να λειτουργεί διαλυτικά. Τελικά αυτός ο έρμος ανταγωνισμός που όλοι τον
θέλουν στα χαρτιά είναι ένα άπιαστο όνειρο. Γιατί απλά δεν μάθαμε ποτέ
να λειτουργούμε υπό συνθήκες ανταγωνισμού. Πάντοτε υπήρχε ένα είδος
προστατευτισμού. Για όλα και για όλους. Ο ανταγωνισμός, όμως,
προϋποθέτει ικανότητες, θυσίες σε ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο,
δοκιμασίες αληθινές στην αρένα του. Ποιος να μπαίνει τώρα σε αυτή τη
διαδικασία; Καλά δεν είμαστε έτσι όπως είμαστε; Λίγο θα σπρώχνουμε από
εδώ, λίγο θα πιέζουμε από εκεί και κάπως έτσι θα προχωρά η έρμη αυτή
αγορά. Η οποία συνεχώς περιστρέφεται στο σημείο μηδέν.
Κάποτε θα
πρέπει επιτέλους να υπάρξει η βούληση -και πολιτική- για να λυθούν οι
κόμποι. Για να μπορέσει επιτέλους το καράβι της ενέργειας να πλεύσει σε
ανοικτά νερά. Να δοκιμασθεί στα δύσκολα, να αποκτήσει τη δύναμη να
παλεύει με το καινούριο, το άγνωστο, το ανεξερεύνητο. Μόνον έτσι θα
μπορέσει επιτέλους να λειτουργήσει σωστά και με γερές βάσεις. Όλα τα
άλλα είναι εκ του πονηρού.
Οι σκέψεις αυτές παρατίθενται με
αφορμή τις φήμες που είδαν το φως της δημοσιότητας ότι η ΡΑΕ σκέφτεται
να πάρει πίσω το ΝΟΜΕ, γιατί βρίσκεται μπροστά σε άνευ προηγουμένου
αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις και θέσεις για το συγκεκριμένο μοντέλο, που
καθιστούν αδύνατη τη σύγκλιση και τη συμφωνία, προκειμένου να πάμε στο
επόμενο βήμα. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι εμείς κάνουμε λάθος. Το γεγονός,
όμως, ότι η ΡΑΕ δεν έχει δημοσιοποιήσει ως τώρα τις απόψεις που
υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, μία εβδομάδα μετά την
ολοκλήρωση της, τίποτε καλό δεν προοιωνίζει. Έτσι είναι;