Οι Έρευνες Υδρογονανθράκων για Μια Ακόμα Φορά στον Αστερισμό του Ξένου Παράγοντα

Όπως με τα περισσότερα πράγματα στην Ελλάδα, όποτε η χώρα επιχειρεί να καινοτομήσει, (ή έτσι θέλουν να πιστεύουν ορισμένοι) , έχουμε την εντύπωση ότι η πολυδιαφημισμένη επανεκκίνηση του τομέα ερευνών υδρογονανθράκων έχει δρομολογηθεί σε μια τελείως στρεβλή βάση. Το θέμα είναι επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε γιατί μετά από μια μακρά περίοδο περισυλλογής και προγραμματισμού τεσσάρων περίπου ετών η κυβέρνηση προετοιμάζεται για το μεγάλο άλμα στο εξωτερικό αφού, σύμφωνα με χθεσινή ανακοίνωσή της πρόκειται σε ειδική εκδήλωση στο Λονδίνο την ερχόμενη εβδομάδα (1-2 Ιουλίου) ν’ ανακοινώσει τα σχέδιά της για ένα διεθνή γύρο παραχωρήσεων (international round). Να σημειώσουμε ότι αυτός θα είναι ο 2ος Διεθνής Γύρος Παραχωρήσεων- κάτι που αποσιωπούν οι κατά καιρούς κυβερνητικές ανακοινώσεις- με τον πρώτο να έχει πραγματοποιηθεί το 1997 από την πάλαι πότε ΔΕΠ- EKY, τον αρμόδιο κρατικό φορέα υδρογονανθράκων που με τόση ευκολία διέλυσε η κυβέρνηση Σημίτη επί παντοδυναμίας της υπουργού Ανάπτυξης κας. Βάσω Παπανδρέου.

Αναφέρουμε τα του πρώτου γύρου γιατί και πολύτιμα γεωλογικά και γεωφυσικά στοιχεία απέδωσε- βάσει των οποίων μπόρεσε και πραγματοποιήθηκε ο γύρος Open Door στην Δυτική Ελλάδα – αλλά συγχρόνως προσέφερε μια εξαιρετικά χρήσιμη εμπειρία για την οργάνωση και πραγματοποίηση μια διεθνούς διαγωνιστική διαδικασίας. Μια εμπειρία η οποία παντελώς αγνοήθηκε από την σημερινή τάξη πραγμάτων στο ΥΠΕΚΑ. Βάσει του σημερινού στρατηγικού σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ η επανεκκίνηση του τομέα ερευνών εκτυλίχθηκε σε τρία στάδια:

(α) Διεξαγωγή γεωλογικών και σεισμικών ερευνών αρχής γενομένης από την Δυτική Ελλάδα, καθ’ ότι έχουν χαραχθεί από το 1977 τα όρια της υφαλοκρηπίδας μας με την Ιταλία, άρα δεν υπάρχει θέμα άσκησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Πράγματι μέσα από διεθνή διαγωνισμό επελέγη η Νορβηγική εταιρία PGS η οποία πραγματοποίησε σειρά ερευνών αναλαμβάνοντας η ίδια το συνολικό κόστος (που ανήλθε περίπου στα 15-20 εκατ. δολάρια) έχοντας όμως το δικαίωμα να πουλήσει πακέτα δεδομένων στις ενδιαφερόμενες εταιρίες ώστε να καλύψει τα έξοδά της και να αποκομίσει ένα εύλογο κέρδος. Έτσι η Petroleum Geo Services ( PGS) μετά από ανάθεση του Ελληνικού Δημοσίου πραγματοποίησε εκτενείς σεισμικές καταγραφές σε Ιόνιο και Νοτίως της Κρήτης. Οι καταγραφές αυτές, περί τα 12.500 χλμ, ολοκληρώθηκαν τον περασμένο φθινόπωρο και τα αποτελέσματα παραδόθηκαν στο ΥΠΕΚΑ ενώ η PGS προχώρησε ήδη στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων, η οποία βάσει του σχεδιασμού της θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο φέτος.

(β) Οργάνωση διεθνούς διαγωνισμού (τον οποίο ανέλαβε και οργάνωσε εξολοκλήρου το ΥΠΕΚΑ συγκροτώντας πολυπληθή επιτροπή) ακολουθώντας τη μεθοδολογία Open Door για την εκχώρηση τριών πετρελαιοπαραγωγών περιοχών στη Δυτική Ελλάδα σε Κατάκολο, Πατραϊκού Κόλπου και Ιωάννινα. Παρά τις άκρως εξοργιστικές γραφειοκρατικές διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, και οι οποίες λίγο έλειψε να οδηγήσουν την όλη προσπάθεια «στα βράχια», ο διαγωνισμός ολοκληρώθηκε στις 15/5 με την υπογραφή τριών συμβάσεων από τρεις διαφορετικές κοινοπραξίες, οι οποίες μέχρι τις αρχές του 2015 αναμένεται ότι θα έχουν ξεκινήσει έρευνες. Στη δε περίπτωση του Κατάκολου μπορεί και εντός του 2016 να δούμε τα πρώτα αποτελέσματα με την παραγωγή περιορισμένων ποσοτήτων πετρελαίου.

(γ) Ίδρυση και δραστηριοποίηση του κρατικού φορέα που εφεξής θα αναλάβει την οργάνωση και διεξαγωγή της όλης ερευνητικής προσπάθειας και την επίβλεψη της παραγωγής στο πρότυπο άλλων χωρών που διαχειρίζονται παρόμοιες δραστηριότητες. Η δε πρώτη στοχευμένη δράση του εν λόγω φορέα, γνωστού ως Εθνική Διαχειριστική Αρχή Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ), θα ήτο η οργάνωση του Δεύτερου Διεθνούς Γύρου παραχωρήσεων το περίγραμμα του οποίου θ’ ανακοινωθεί την ερχόμενη εβδομάδα.

Όμως, κάπου εδώ τα πράγματα αρχίζουν και «στραβώνουν» επικίνδυνα γιατί, ναι μεν στα χαρτιά έχει ιδρυθεί η ΕΔΕΥ, και διαθέτει μάλιστα πρόεδρο και αντιπρόεδρο, ωστόσο το ΔΣ δεν έχει συμπληρωθεί, δεν υπάρχουν γραφεία ή μόνιμη διεύθυνση και, το κυριότερο, δεν διαθέτει το απαιτούμενο επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό. Με άλλα λόγια, σήμερα δεν υφίσταται στην πράξη κρατικός φορέας που να μπορεί υπεύθυνα και βάσει των όσων προβλέπονται στην Ελληνική νομοθεσία ν’αναλάβει την οργάνωση και διεξαγωγή ενός τόσο κρίσιμου για τα εθνικά συμφέροντα διεθνούς διαγωνισμού στην επιτυχημένη ολοκλήρωση του οποίου η κυβέρνηση, και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, έχουν επενδύσει πολλά, αφού αυτός αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας αναδεικνύοντάς την συγχρόνως ως τον νέο Ευρωπαϊκό προορισμό για έρευνες υδρογονανθράκων. Στον διαγωνισμό εκτιμάται ότι θα ανταποκριθούν αναγνωρισμένες εταιρείες παγκόσμιας εμβέλειας οι οποίες θα αναλάβουν με δικά τους έξοδα τις έρευνες με την προοπτική ανακάλυψης αξιόλογων ποσοτήτων πετρελαίου και φ. αερίου -κάτι που αναμένεται να τονώσει με σημαντικά φορολογικά και άλλα έσοδα τον κρατικό προϋπολογισμό.

Παρ’ όλ’ αυτά, δηλαδή, το εμφανέστατο κενό στην διοικητική μέριμνα και υποστήριξη που προϋποθέτει ένας διεθνής διαγωνισμός αυτού του είδους, η κυβέρνηση υπό την πίεση της εταιρείας PGS, η οποία επιθυμεί σφόδρα να πουλήσει πακέτα δεδομένων για να αποσβέσει την επένδυση της στα Ελληνικά σεισμικά, σπεύδει εκούσα-άκουσα να οργανώσει μια ειδική ad hoc εκδήλωση σε συνεργασία με την γνωστή ομάδα Ελλήνων ενεργειακών επιστημόνων στο Λονδίνο, το Greek Energy Forum, και με την σύμπραξη της πρεσβείας μας, με στόχο την δημοσιοποίηση των προθέσεών της και μόνο για την μελλοντική προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού. Και ναι μεν η εκδήλωση της ερχόμενης εβδομάδας είναι θετική στο ευρύτερο πλαίσιο προβολής της χώρας στο τομέα του Ο il and Gas, αφού τόσο η PGS όσο και η Γαλλική εξειδικευμένη εταιρεία ερευνών υδρογονανθράκων, η Becip- FRANLAB θα παρουσιάσ oυν την ερμηνεία των μέχρι σήμερα διεξαχθέντων σεισμικών, πλην όμως η εκδήλωση παραμένει ένα trade show και απέχει μακράν από αυτό που εδώ και πολλούς μήνες αναμένουν οι εταιρείες. Δηλαδή την επίσημη ανακοίνωση του 2 ^nd International Hydrocarbon Round με την χωροθέτηση των θαλάσσιων οικοπέδων και την λεπτομερή παρουσίαση των φακέλων δεδομένων που ακολούθως θα κληθούν να προμηθευθούν οι εταιρείες. Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ, αυτό αναμένεται εντός του Ιουλίου, αλλά παράγοντες της αγοράς που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα δηλώνουν ότι στην καλύτερη περίπτωση οι φάκελοι των δεδομένων θα είναι διαθέσιμοι εντός του Οκτωβρίου και με την προϋπόθεση ότι εν μέσω θέρους θα έχει στελεχωθεί η ΕΔΕΥ. Ακόμη, επιχειρείται μια διεθνής προβολή και με την συμμετοχή του ίδιου του Υπουργού ΠΕΚΑ για το μέλλον να ανακοινωθεί ερευνητικό έργο, χωρίς να έχει ορισθεί ΑΟΖ νοτίως και νοτιοδυτικά της Κρήτης, κάτι που μάλλον εκλαμβάνεται αρνητικά από τις εταιρείες λόγω του political risk που αυτό συνεπάγεται.

Πολύ φοβούμεθα ότι για μια ακόμα φορά η Ελληνική κυβέρνηση, και το ΥΠΕΚΑ ιδιαιτέρως, έχουν υποκύψει στα συμφέροντα μιας ξένης εταιρείας, χωρίς ασφαλώς να υπονοούμε ότι υπάρχει δόλος, την οποία σπεύδουν να ικανοποιήσουν προκειμένου να εξακολουθήσουν να τυγχάνουν της υποστήριξης και εύνοιάς της. Η παρούσα συγκυρία είναι άκρως αρνητική για τα εθνικά θέματα, καθ’ ότι εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι όλος ο Διεθνής Γύρος παραχωρήσεων το Greek Mega Project, όπως αρέσκεται ν’ αποκαλεί το έργο το ΥΠΕΚΑ, έχει εκχωρηθεί από τις αρχές έως το τέλος στην PGS, η οποία και έχει εργολαβικά αναλάβει την ετοιμασία των φακέλων (παρ’ όλο που κάτι, τέτοιο βάσει του νόμου, είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΔΕΥ), και την οργάνωση των διεθνών εκδηλώσεων roadshows που θ’ ακολουθήσουν και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερο συντονισμό με την κυβέρνηση (η οποία δείχνει να παίζει ρόλο κομπάρσου), αφού στην εκδήλωση του Λονδίνου, την 1η Ιουλίου, δεν έχει καν προσκληθεί να συμμετάσχει ο σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα έρευνας υδρογονανθράκων κ. Σόλων Κασσίνης . Άρα, δεν έχουν άδικο μερικοί αναλυτές που υποστηρίζουν με πάθος, ότι η Ελλάδα όχι μόνο δεν έχει αποτινάξει την διαχρονική δουλικότητα των κυβερνήσεων της έναντι του ξένου παράγοντα - όποιος κι αν είναι αυτός – αλλά απεναντίας και σήμερα αυτές επιδιώκουν με κάθε τρόπο δεσμεύσεις και εξαρτήσεις αισθανόμενες προφανώς ότι μόνο έτσι εξυπηρετούν το εθνικό συμφέρον. Αυτή η προσέγγιση, όμως, μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση και το ερώτημα που πλέον τίθεται αμείλικτο όσο πότε άλλοτε είναι πότε επιτέλους θ’ αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ελεύθερα και με αποκλειστικό γνώμονα τα συμφέροντα της δικής μας χώρας.