Τη δημιουργία ενός
περιφερειακού
Gas
Trading
Hub
για
τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενόψει της μελλοντικής εν δυνάμει αύξησης των σημείων
εισόδου φυσικού αερίου στην Ελλάδα, προτείνει η μελέτη που ολοκλήρωσε πρόσφατα
το ΙΕΝΕ, με τη συνεργασία αξιόπιστων μελετητών που διαχειρίζονται ανάλογα
θέματα από την Αγγλία, την Τουρκία και τη Βουλγαρία, καθώς και τη συμμετοχή της
ΔΕΠΑ, του ΔΕΣΦΑ, του ΛΑΓΗΕ, της ΕΧΑΕ και της εταιρίας
Gastrade του ομίλου Κοπελούζου.
Ο κόμβος αυτός θα μπορούσε, όπως προτείνει η μελέτη, να αποτελέσει μετεξέλιξη
της ηλεκτρονικής πλατφόρμας (
Balancing
Point)
που υποχρεούται, βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, να εγκαταστήσει και να
λειτουργήσει ο ΔΕΣΦΑ, με στόχο την εξισορρόπηση του Συστήματος.
Σήμερα, η χώρα μας
διαθέτει τρία σημεία εισόδου για το φυσικό αέριο. Τη Ρεβυθούσα, το εθνικό
δίκτυο και τον αγωγό Ελλάδος-Τουρκίας (
IGT). Στα επόμενα χρόνια και ως το
2020 θα προστεθούν, ο
TAP,
ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός
IGB,
ενώ στο σχεδιασμό βρίσκονται η υπόγεια αποθήκη στην Καβάλα και τα δύο τερματικά
LNG
της ΔΕΠΑ και της
Gastrade.
Από άποψη ρευστότητας, συνεπώς, με τα σημερινά δεδομένα, η Ελλάδα θεωρείται μικρή
αγορά. Εκτός από την αυξημένη ρευστότητα, βασική προϋπόθεση για τη λειτουργία
ενός
gas
hub
είναι και η ύπαρξη ικανών, από άποψη χωρητικότητας, αποθηκευτικών χώρων, γι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η δημιουργία
μόνιμης υπόγειας αποθήκης στην Καβάλα.
Σύμφωνα με τη μελέτη
του ΙΕΝΕ, προκρίνεται η δημιουργία εμπορικού κόμβου ηλεκτρονικών συναλλαγών
φυσικού αερίου (
virtual
hub),
για τη ζώνη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αν και αφήνεται ανοικτό, ως
προβληματισμός, το ενδεχόμενο να λειτουργήσει και ως φυσικός κόμβος (
physical
hub) στη συμβολή των αγωγών
TAP-
IGB-
IGT και με την προοπτική της δημιουργίας
επαρκών αποθηκευτικών χώρων. Η δημιουργία ενός
virtual
gas
hub θα απαιτήσει την ύπαρξη ενός
συστήματος εισόδου-εξόδου, με διάφορες ζώνες. Αυτό θα αναλάβει να στήσει ο
ΔΕΣΦΑ, με βάση τον κοινοτικό Κανονισμό 715/2009. Πρόκειται, ειδικότερα, για ένα
μηχανισμό (
Balancing
Platform),
μέσω του οποίου ο Διαχειριστής του ΕΣΦΑ θα πραγματοποιεί αγοραπωλησίες με τους
χρήστες, για την εξισορρόπηση του εσωτερικού φορτίου. Σύμφωνα με πληροφορίες
του
energia.
gr, ήδη ο ΔΕΣΦΑ εργάζεται προς την
κατεύθυνση αυτή, χωρίς, όμως, να έχει οριστικοποιήσει ακόμη τη μορφή, το σχήμα
και τον τρόπο λειτουργίας του συγκεκριμένου μηχανισμού. Είναι σαφές ότι
λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση και τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς και υπό αυτήν
την έννοια δεν μπορεί να προσδιορισθεί ακόμη ο χρόνος λειτουργίας του
Balancing
Point. Να σημειωθεί ότι ανάλογες
υποχρεώσεις έχουν όλοι οι ευρωπαίοι Διαχειριστές του Συστήματος Φυσικού Αερίου.
Η μελέτη του ΙΕΝΕ στην
ανάλυση των δυνατοτήτων δημιουργίας
Gas
Hub
έλαβε
ως πρότυπο το
Hub
της
Αυστρίας, στη Βιέννη (
CEGH),
το οποίο λειτουργεί ως
Transit
Hub,
καθώς και της Ολλανδίας (
TTF),
που είναι
Trading
Hub
και βασίζεται σε εικονικά σημεία συναλλαγών. Καθώς κερδίζει όλο και περισσότερο
έδαφος στην Ευρώπη η δημιουργία αγοράς φυσικού αερίου που θα βασίζεται στα
Gas
Price
Hubs (λειτουργούν σήμερα εννέα
συνολικά), με συνέπεια τη διατήρηση ανταγωνιστικών τιμών για το φυσικό αέριο
και την αποσύνδεση του από το πετρέλαιο, εκτιμάται στη μελέτη ότι ένας τέτοιος
στόχος θα ήταν εφικτός και στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με έδρα
την Ελλάδα. Η προοπτική αυτή θεωρείται ότι θα επηρέαζε και τη διαμόρφωση των
μακροχρόνιων συμβάσεων προμήθειας φυσικού αερίου, όπως έγινε και στην Ευρώπη.
Ωστόσο, θα πρέπει να
σημειωθεί ότι ήδη στην Τουρκία, η οποία θεωρείται μία από τις τρεις αγορές,
μαζί με τη Βουλγαρία, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν το υπό μελέτη
Gas
Hub στη χώρα μας, λειτουργεί εδώ και
δύο χρόνια
Hub
ως σημείο δημοπρασιών, με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Μάλιστα, πληροφορίες
αναφέρουν ότι η γειτονική χώρα επισπεύδει τις διαδικασίες ώστε το
Hub
αυτό
να μετεξελιχθεί σε
Virtual
και να συνδεθεί με το τοπικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, το οποίο, επίσης,
ετοιμάζεται.
Η μελέτη του ΙΕΝΕ έχει
ήδη παραδοθεί στους εταίρους της (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΛΑΓΗΕ, ΕΧΑΕ και
Gas
Trade), οι οποίοι θα καταθέσουν τα
σχόλια τους έως τα τέλη του Αυγούστου, για να ακολουθήσει μέσα στο Σεπτέμβριο η
επίσημη παρουσίαση της.