Μήπως είμαστε η Αλβανία
επί Χότζα στον τομέα της ενέργειας και δεν το ξέρουμε; Ενδεχομένως, ακούγεται
υπερβολικό το ερώτημα, αλλά διαβάζοντας την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για
τις αγορές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου στην Ελλάδα, η απορία προκύπτει
αβίαστα.
Εν έτει 2014 και ενώ
στην Ε.Ε. έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την ενιαία εσωτερική αγορά τόσο στην
ηλεκτρική ενέργεια, όσο και στο φυσικό αέριο, η χώρα μας μοιάζει με νησί
αποκομμένο, ακολουθώντας ανατολίτικους ρυθμούς σε όλους τους ενεργειακούς
τομείς. Εδώ και τέσσερα χρόνια, παρά τον πέλεκυ της τρόικας, ελάχιστη πρόοδος
έχει συντελεστεί. Ιδού οι διαπιστώσεις της Κομισιόν: λιανική αγορά ηλεκτρισμού
επί της ουσίας δεν υφίσταται, όταν η κυρίαρχη επιχείρηση διατηρεί σχεδόν το
σύνολο του μεριδίου της σχετικής πίτας. Μπορεί να απελευθερώθηκαν οι τιμές πριν
από ένα χρόνο και πλέον, αλλά το αποτέλεσμα είναι μηδέν. Από τη στιγμή που δεν
λειτουργεί ο ανταγωνισμός, δηλαδή, δεν διαθέτουν όλοι οι παίκτες της αγοράς τις
ίδιες δυνατότητες με τη ΔΕΗ στα καύσιμα, είναι εύλογο ότι δεν μπορούν να
ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις. Αποτέλεσμα, η ελληνική αγορά ηλεκτρισμού να
χαρακτηρίζεται από την Κομισιόν ως η τέταρτη χειρότερη στην Ε.Ε. Θα πείτε,
υπάρχουν άλλες τρεις χώρες που προηγούνται. Είναι κι αυτό ένα είδος παρηγοριάς.
Το ίδιο συμβαίνει, κατ’
αναλογία, και στο φυσικό αέριο. Σύμφωνα με την Κομισιόν, χρειάζεται να δοθεί
τέλος στα αποκλειστικά προνόμια περιφερειακών παρόχων, να εισέλθουν κι άλλοι
παίκτες στην αγορά, ώστε ο καταναλωτής να έχει, κι εδώ, τη δυνατότητα της
επιλογής.
Οι απόπειρες να ανοίξει
επί της ουσίας τόσο η ηλεκτρική αγορά, όσο και η αγορά του φυσικού αερίου, επί
του παρόντος παραμένει ως προσδοκία, ως σχεδιασμός, που φυλάσσονται σε κάποιο
συρτάρι. Ολοκληρώθηκαν οι διαβουλεύσεις για κρίσιμες ρυθμίσεις, αλλά ως εκεί.
Και όπως λένε οι άνθρωποι της αγοράς, δύσκολα θα προχωρήσουν οι σχεδιαζόμενες
αλλαγές, όχι τόσο γιατί υπάρχουν ισχυρές ενστάσεις και αλληλοσυγκρουόμενες
απόψεις, αλλά γιατί η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν διευκολύνει την ανάληψη του
πολιτικού ρίσκου που συνεπάγονται. Το μότο αυτό επαναλαμβάνεται σταθερά τα
τελευταία τέσσερα χρόνια. Γιατί κάθε φορά θα υπάρχει μία «απειλή». Είτε λέγεται
εθνικές εκλογές, είτε λέγεται εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο. Και στην κούρσα
της διατήρησης της εξουσίας προφανώς κανείς δεν θέλει να σπάσει αυγά.
Πολύ περισσότερο τώρα.
Με την επικείμενη εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και την ανάγκη αναζήτησης
ευρείας συναίνεσης η χώρα εισέρχεται σε μακρά προεκλογική περίοδο, κατά την
οποία θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να προωθηθούν αποφάσεις και ρυθμίσεις που θα
«δυσαρεστήσουν». Είναι δυνατόν σε ένα τέτοιο κλίμα να προωθηθεί, για
παράδειγμα, η πώληση της «μικρής ΔΕΗ», ή να ανοίξει το θέμα ιδιωτικοποίησης της
μητρικής; Λίγο απίθανο, έως αδύνατο. Ακόμη και η ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, για
την οποία έχει γίνει αρκετή δουλειά ως τώρα, εκφράζεται αμφιβολία αν θα
καταφέρει να ολοκληρωθεί.
Έτσι κι αλλιώς, η
κατάσταση που εμφανίζει σήμερα η ελληνική ενεργειακή αγορά κάθε άλλο παρά
ελκυστική φαίνεται στους ξένους επενδυτές. Με την αξιωματική αντιπολίτευση να
έχει προειδοποιήσει ότι θα ακυρώσει τις ιδιωτικοποιήσεις του ενεργειακού τομέα,
εφόσον προχωρήσουν, ποιος σώφρων επενδυτής θα έβαζε τα πολύτιμα κεφάλαια του κατά
τη διάρκεια αυτής της μακράς και άτυπης προεκλογικής περιόδου; Το πιο πιθανό
είναι να προσβλέπουν στην επόμενη ημέρα, όπως και όταν ξημερώσει.
Άρα πού καταλήγουμε; Στο
ότι δεν θα κουνηθεί φύλλο στην ενεργειακή αγορά, ότι θα αναπαράγονται οι
στρεβλώσεις και τα προβλήματα της και ότι θα συνεχίζεται ο πόλεμος χαρακωμάτων,
σε βάρος του καταναλωτή, αλλά και της όποιας προόδου που έχει καταγραφεί ως
τώρα. Έχουμε καταφέρει το ακατόρθωτο. Και επί τρόικας, να κάνουμε του κεφαλιού
μας. Άραγε, θα υπάρξουν συνέπειες μετά την έκθεση της Κομισιόν
;