Επίσκεψη Νταβούτογλου στην Αθήνα: Μπρος Γκρεμός και Πίσω Ρέμα …

Από κεκτημένη ταχύτητα διεξάγεται στην Αθήνα στις 5 και 6 Δεκεμβρίου το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας. Μετά την περυσινή αναβολή, λόγω φόρτου εργασίας εν όψει προεδρίας της ΕΕ, η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, εγκλωβισμένη σε έναν θεσμό που της κληροδότησε η κυβέρνηση Παπανδρέου, θα αναγκαστεί εφέτος να υποδεχθεί τον Αχμέτ Νταβούτογλου, διάδοχο του Ερντογάν στην πρωθυπουργία, με το «Μπαρμπαρός» να κόβει βόλτες στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και τουρκικά πολεμικά να έχουν, μόλις πριν λίγες ημέρες, φτάσει μέχρι την Κέα.

Τι έχει να κερδίσει η ελληνική πλευρά από μια τέτοια συνάντηση και, μάλιστα, στην παρούσα συγκυρία; Τίποτε το ουσιαστικό και, απλώς, προβάλλεται ως επιχείρημα η πιθανή κλιμάκωση της έντασης που θα προκύψει από την αναβολή της. Εκφράζεται ο φόβος πως η Άγκυρα θα βρει την πρόφαση να προκαλέσει ακόμη και «θερμό επεισόδιο» με την πρόφαση πως είναι η Αθήνα που επιθυμεί διάρρηξη των σχέσεων.

Ομολογουμένως, δεν φαίνεται αβάσιμος ο παραπάνω φόβος. Ωστόσο, με την έλευση Νταβούτογλου στην ελλαδική πρωτεύουσα ίσως αναλαμβάνουμε το ίδιο ρίσκο: μπορεί ο Τούρκος πρωθυπουργός να μην έρθει στην χώρα μας με το ιταμό ύφος που είχε ο Έντι Ράμα στο Βελιγράδι μπροστά στον Σέρβο ομόλογό του, ουδείς, όμως, αποκλείει το ενδεχόμενο να διατυπώσει τις πάγιες τουρκικές θέσεις μπροστά στον Έλληνα ομόλογό του. Άλλωστε, στη λογική των «μηδενικών προβλημάτων», υπαίτια για τα προβλήματα με τους γείτονές της δεν είναι η Τουρκία, αλλά όσοι από αυτούς αντιδρούν στις ηγεμονικές αξιώσεις της!

Είναι αλήθεια πως η χώρα μας έχει σήμερα κάποια τακτικά πλεονεκτήματα έναντι της Τουρκίας, που της δίνουν τη δυνατότητα να νοιώθει διασφαλισμένη από πιθανές απειλές. Δεν είναι μόνο η διεθνής απομόνωση της Άγκυρας λόγω της στάσης της έναντι του ISIS. Υπάρχει το καταδικαστικό ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, η πρόσφατη Διακήρυξη στο Κάιρο ανάμεσα στους ηγέτες Ελλάδος-Κύπρου-Αιγύπτου και η διαφαινόμενη αναβάθμιση των σχέσεων με το Ισραήλ, χάρη και στην παράλληλη ψύχρανση ανάμεσα στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις.

Ωστόσο, υπάρχει ακόμη δρόμος σε όλα αυτά τα μέτωπα ώστε να μπορούμε να πούμε πως έχουμε παγιώσει πλέον και στρατηγικό πλεονέκτημα. Από γραφεία δύο Επιτρόπων υπήρξαν προσπάθειες να μετριαστεί το ύφος του ψηφίσματος του Ευρωκοινοβουλίου. Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας, Βολκάν Μποζκίρ, σε δημόσιες του δηλώσεις, αποκάλυψε ότι πρόκειται για την Αντιπρόεδρο της Κομισιόν Φεντερίκα Μογκερίνι και τον αρμόδιο Επίτροπο για την ενταξιακές διαπραγματεύσεις Γιοχάνες Χαν (εφημερίδα «Φιλελεύθερος», 16/11/2014).

Αναφορικά με το Ισραήλ, απ’ ό, τι φαίνεται η πολιτική ηγεσία είναι πιο τολμηρή στη ρήξη της με την Άγκυρα σε σχέση με την οργανική ιεραρχία της ισραηλινής διπλωματίας. Ενδεικτικά, κατά τις πολιτικές διαβουλεύσεις στην Αθήνα των Γενικών Διευθυντών των ΥΠΕΞ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ Α. Μητσιάλη, Αλέκου Ζήνωνος και Ν. Ben Shitrit, αντίστοιχα, ο Ισραηλινός αξιωματούχος δεν θεώρησε «αναγκαία την όποια συγκεκριμένη αναφορά» στις τουρκικές προκλήσεις, με συνέπεια, στο τελικό ανακοινωθέν αυτή να γίνεται με έμμεσο τρόπο. Κι αυτό ενώ ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Άβινγκντορ Λίμπερμαν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο πριν από μια εβδομάδα και μετά τη συνάντηση με τον Κύπριο ομόλογό του, Ιωάννη Κασουλίδη, είχε δηλώσει τα εξής: «Κάθε χώρα στην περιοχή θα πρέπει να σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα της άλλης, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας» (εφημερίδα «Φιλελεύθερος», 16/11/2014). Η υποδοχή Νταβούτογλου στην Αθήνα ίσως δώσει στο Ισραήλ την εντύπωση πως δεν έχουμε και τόσο μεγάλα προβλήματα τελικά με την Άγκυρα. Οπότε και αυτό από πλευράς του γιατί να μην επιχειρήσει να διατηρήσει ανοικτούς διαύλους με την Τουρκία ακόμη και σε θέματα που μπορεί να αποβούν σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου; Στην εξωτερική πολιτική κανείς δεν υπερασπίζεται τα δικά σου συμφέροντα αν εσύ ο ίδιος δεν δείξεις πρώτος την ανάλογη βούληση.

Και όσον αφορά την Αίγυπτο, θα πρέπει να διερωτηθούμε τι μήνυμα στέλνουμε στον στρατηγό Σίσι, όταν μόλις ένα μήνα μετά την τριμερή σύνοδο στο Κάιρο, υποδεχόμαστε στην Αθήνα τον πρωθυπουργό της χώρας εκείνης που το καθεστώς του θεωρεί ως υποκινητή ανατρεπτικών τάσεων εναντίον του. Παράλληλα, βέβαια, υπάρχει και εδώ ο κίνδυνος να δώσουμε το μήνυμα πως τα προβλήματά μας με την Τουρκία είναι όντως μηδενικά. Άρα, προς τι η αντισυσπείρωση Αθηνών-Λευκωσίας από κοινού με το Κάιρο;

Οι παραπάνω φόβοι δεν είναι υπερβολικοί. Αντίθετα, όταν βλέπουμε τον Ειδικό Σύμβουλο του ΓΓ του ΟΗΕ για τοΚυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άϊντα να περιφέρει σε Αθήνα, Άγκυρα και Λευκωσία πακέτο ιδεών που «βάζουν από την πίσω πόρτα» το θέμα του φυσικού αερίου στις διαπραγματεύσεις (εφημερίδα «Τα Νέα», 15/11/2014), πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως η επίσκεψη Νταβούτογλου, τον επόμενο μήνα, δεν θα διεξαχθεί σε κλίμα “business as usual”. Ας φανταστούμε μόνο τη δύσκολη θέση στην οποία θα περιέλθει ο Έλληνας πρωθυπουργός αν, στην Αθήνα, ο ίδιος ο Τούρκος ομόλογός του δηλώσει ενώπιόν του και των δημοσιογράφων πως η χώρα του τάσσεται υπέρ των καλών υπηρεσιών που ο κ. Άϊντα και οι ιδέες του προσφέρουν στην επίλυση της κρίσης που η ίδια η Άγκυρα προκάλεσε με το «Μπαρμπαρός»!