Πέραν των μεγαλοστομιών
περί «ενεργειακού κόμβου», που αναβίωσαν με τη διήμερη (8-9 Απριλίου) επίσκεψη
του πρωθυπουργού κ. Τσίπρα στη Μόσχα, η χώρα μας έχει να κερδίσει όχι αμελητέα
οφέλη στον ενεργειακό τομέα από το πολυδιαφημισμένο αυτό ταξίδι. Κεντρικό ρόλο
σε αυτό θα διαδραματίσει ο αγωγός Turkish Stream και οι προοπτικές υλοποίησής
του, αρκεί αυτές να εκπληρωθούν στο ορατό μέλλον.
Έτσι, μια σειρά
ζητήματα πρέπει να διασαφηνιστούν για το εν λόγω πρότζεκτ και μάλιστα άμεσα,
ώστε να μην παραπεμφθεί και αυτό, όπως και άλλα ελληνορωσικά ενεργειακά σχέδια
(βλ. Μπουργκάς –Αλεξανδρούπολη) στις «ελληνικές καλένδες». Η σημερινή συγκυρία
είναι σίγουρα περίπλοκη, με τις ΗΠΑ να διαμηνύουν πως δεν είναι ώρα για
“business as usual” με τη Μόσχα, ενώ η σοβούσα ουκρανική κρίση δυναμιτίζει τις
σχέσεις Δύσης-Ρωσίας. Η ελληνική πλευρά, που διαχρονικά και σταθερά τηρεί
έμπρακτα και διατρανώνει την προσήλωσή της στο δυτικό γεωστρατηγικό πλαίσιο,
φαίνεται ότι είχε υπ’ όψιν της τις εν λόγω δυσκολίες. Πραγματικά, ο Αλέξης Τσίπρας δεν
διαφοροποιήθηκε όσον αφορά τις δυτικές κυρώσεις προς τη Μόσχα, ούτε την
διαδικασία του Μινσκ, τη στιγμή, μάλιστα, που συχνά, τον τελευταίο καιρό, η
Ουάσιγκτων προβάλλει για την Αθήνα ως αντίβαρο στη διελκυστίνδα των
διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους δανειστές της. Από την άλλη, όπως παρατήρησε
πρόσφατα επ’ ευκαιρία της συνάντησής του με την Αμερικανίδα Υφυπουργό
Εξωτερικών κ. Νούλαντ ο Έλληνας ΥΠΕΞ κ. Νίκος Κοτζιάς, κατά την επίσκεψή της
πριν λίγες εβδομάδες στην Αθήνα, οι ΗΠΑ δεν επιδεικνύουν ανάλογη αυστηρότητα
απέναντι στην κυβέρνηση Ερντογάν για το πρότζεκτ του Turkish Stream, αλλά ούτε
και για την εκ μέρους της συνέχιση των εμπορικών σχέσεων με τη Μόσχα.
Πέραν αυτών των
δύσκολων παραμέτρων, γεωπολιτικής υφής, το πρότζεκτ του Turkish Stream θα
πρέπει να διέπεται από ξεκάθαρα συμβατό προς το «Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο» νομικό πλαίσιο,
με βασική παράμετρο το “third-party access”. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, όπως
φάνηκε όχι μόνο από την επίσκεψη Τσίπρα, αλλά και από την πενταμερή στη
Βουδαπέστη, για το ότι η ρωσική πλευρά είναι πρόθυμη να σεβαστεί τις νομικές
«ευαισθησίες» των Βρυξελλών. Σημειωτέον ότι για τον – υφιστάμενο αγωγό - Nord
Stream η εν λόγω ρήτρα, που επιβάλλει πρόσβαση και σε τρίτους προμηθευτές, δεν
ισχύει, με συνέπεια η Gazprom να είναι αποκλειστικός πάροχος της Γερμανίας σε
φυσικό αέριο από Ανατολάς.
«Η Ρωσία μπορεί να
προκαταβάλει άμεσα τα μελλοντικά κέρδη από τον αγωγό προκειμένου να
χρηματοδοτηθεί το έργο και η Ελλάδα να αρχίσει να ξεπληρώνει από το 2019, οπότε
και αναμένεται να λειτουργήσει ο αγωγός», δήλωσε ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος
Βλαντιμίρ Πούτιν. Επιπλέον, η χρηματοδότηση, όπως αναφέρουν εγχώριοι κυβερνητικοί
κύκλοι, θα προέλθει από ιδιωτικά κεφάλαια, πράγμα που στόχο έχει να αφαιρέσει
επιχειρήματα ενάντια στην «ανεξαρτησία» του πρότζεκτ.
Δύσκολα, βέβαια,
τα παραπάνω μπορούν να υλοποιηθούν εν μέσω ουκρανικής κρίσης και εν πολλοίς θα
κριθούν και από το κατά πόσον η Ε.Ε., εν συνόλω, είναι πρόθυμη να …
αυτοκαταστραφεί ενεργειακά και οικονομικά μόνο και μόνο για να εξυπηρετηθούν
εμμονές γεωστρατηγικών κύκλων στην Ουάσιγκτων που φαντασιώνονται ένα νέο
«Σιδηρούν Παραπέτασμα» στη Γηραιά Ήπειρο. Οι φαντασιώσεις, φαίνεται, δεν είναι
αποκλειστικό προνόμιο για τους εν Ελλάδι θιασώτες του «ξανθού γένους» ή της
(πολυθρύλητης) ανάδειξής μας σε «ενεργειακό κόμβο» …
Οπωσδήποτε, η ευόδωση
των ενεργειακών προσδοκιών που προκάλεσε στην Αθήνα η επίσκεψη Τσίπρα στην
Μόσχα περνά μόνο μέσα από το δρόμο της συστηματικής, προσεκτικής και σοβαρής
υλοποίησης των όσων συμφωνήθηκαν χωρίς μεγαληγορίες και μικρομεγαλισμούς. Αλλά
και χωρίς φοβικότητα και «ψυχροπολεμικής κοπής» ρωσοφοβία, που θέλει τη χώρα
μας «βασιλικότερη του (ευρωατλαντικού) βασιλέως» - και, μάλιστα, χωρίς κανένα
κέρδος. Αμφότερες οι συμπεριφορές μάς έχουν στοιχίσει ακριβά κατά τη διάρκεια
της ιστορίας μας …