Οι εξαγωγές της εταιρείας προς την Ευρώπη θα είναι κατά μέσο όρο 50 δισ. έως 75 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2035, μόλις το ένα τρίτο των προπολεμικών επιπέδων, προβλέπει η έρευνα.
Αν και η Gazprom ελπίζει ότι ένας νέος αγωγός προς την Κίνα μπορεί να βοηθήσει να αναπληρώσει τις χαμένες ευρωπαϊκές εξαγωγές, η χωρητικότητά του θα είναι μόνο 50 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως και οι τιμές στο ασιατικό κράτος είναι πολύ χαμηλότερες από ό,τι στην Ευρώπη, αναφέρει η έκθεση, ενώ δεν έχει επιτευχθεί ακόμη συμφωνία για την κατασκευή του.
«Οι κύριες συνέπειες των κυρώσεων για την Gazprom και την ενεργειακή βιομηχανία είναι η συρρίκνωση των εξαγωγικών όγκων, οι οποίοι θα αποκατασταθούν στο επίπεδο του 2020 το νωρίτερο το 2035», έγραψαν οι συντάκτες του εγγράφου.
Η έκθεση 151 σελίδων, η οποία ανατέθηκε από τη διοίκηση της εταιρείας και συντάχθηκε στα τέλη του περασμένου έτους, είναι από τις πιο ειλικρινείς αναγνωρίσεις μέχρι σήμερα για το πώς οι δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν ως απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας έχουν βλάψει τη Gazprom και τον ευρύτερο ρωσικό ενεργειακό τομέα.
«Είναι πολύ ζοφερή», δήλωσε η Ελίνα Ριμπάκοβα, μη μόνιμη ανώτερη συνεργάτης στο Ινστιτούτο Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά με έδρα την Ουάσινγκτον, αφού διάβασε την έρευνα. «Η Gazprom βρίσκεται σε αδιέξοδο και το γνωρίζει πολύ καλά».
Σύμφωνα με τον Σεργκέι Βακουλένκο, ανώτερο συνεργάτη του Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο και πρώην επικεφαλής στρατηγικής του πετρελαϊκού βραχίονα της εταιρείας Gazprom Neft, η Gazprom παραγγέλνει τακτικά εξωτερικές έρευνες για να την βοηθήσουν να υποστηρίξει την προνομιακή μεταχείριση και την επιπλέον χρηματοδότηση από το Κρεμλίνο.
«Μπορείς να κυκλοφορείς με μια τέτοια έκθεση και να απαιτείς κρατική στήριξη», είπε, αν και πρόσθεσε ότι οι Ρώσοι αξιωματούχοι είναι «σκληροί τύποι και δεν θα πάρεις τίποτα από αυτούς».
Μείωση μεριδίου
Σύμφωνα με την έκθεση, το μερίδιο της Gazprom στις ενεργειακές εξαγωγές της Ρωσίας θα μειωθεί, καθώς το αέριο από αγωγούς, το οποίο έχει πληγεί ιδιαίτερα από τις κυρώσεις, θα περάσει σε δεύτερη μοίρα έναντι του λιγότερο ευάλωτου υγροποιημένου φυσικού αερίου. Προσθέτει ότι η εταιρεία θα δυσκολευτεί να επιστρέψει στην ανάπτυξη χωρίς σημαντική κρατική υποστήριξη στην εξεύρεση νέων αγορών για το αέριο της.
«Επειδή η Gazprom, η οποία δεν διαθέτει τη δική της αποδεδειγμένη τεχνολογία για την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου σε μεγάλη δυναμικότητα, είναι η μόνη εταιρεία που εξάγει φυσικό αέριο μέσω αγωγών και οι ποσότητες αυτές μειώνονται, ο ρόλος της Gazprom στη βιομηχανία φυσικού αερίου αναμένεται αντίστοιχα να μειωθεί», γράφουν οι συντάκτες.
Η έκθεση υπογραμμίζει πώς οι κυρώσεις έχουν αποκόψει την ενεργειακή βιομηχανία της Ρωσίας από ζωτικής σημασίας τεχνολογία, όπως οι τουρμπίνες που βοηθούν στην κίνηση του φυσικού αερίου μέσω των αγωγών, καθώς και τα ανταλλακτικά και την τεχνογνωσία που απαιτούνται για την επισκευή τους.
Μελετά επίσης τον αντίκτυπο των δυτικών κυρώσεων σε χώρες όπως το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και η Βενεζουέλα, σε μια ένδειξη ότι η Ρωσία «προετοιμάζεται διεξοδικά για μόνιμες κυρώσεις», σύμφωνα με την Τατιάνα Μίτροβα, ερευνήτρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
«Προς τιμήν τους, οι συντάκτες του δεν φοβούνται να πουν ότι οι κυρώσεις οδηγούν πάντα σε μείωση του βιοτικού επιπέδου και απώλεια της διεθνούς ανταγωνιστικότητας», δήλωσε η Mitrova.
Ζημιές ύψους 6,9 δισ. δολ.
Οι προοπτικές της Gazprom έχουν «σκοτεινιάσει» ακόμη περισσότερο από τότε που η έκθεση υποβλήθηκε στα ανώτερα στελέχη τον Νοέμβριο, με την εταιρεία να αναφέρει ζημίες ύψους 629 δισ. ρουβλίων (6,9 δισ. δολάρια) πέρυσι.
Η Ρωσία αγωνίζεται να συνάψει μια προτεινόμενη συμφωνία με την Κίνα για τον αγωγό Power of Siberia-2, ο οποίος, όπως ελπίζει η Gazprom, θα αναζωογονήσει τις εξαγωγές της.
Εάν ολοκληρωθεί σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα το 2030, ο Power of Siberia 2 αναμένεται να φέρει πρόσθετη δυναμικότητα 50 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως. Αλλά η ικανότητα της Κίνας να αποσπά σημαντικά χαμηλότερες τιμές από αυτές που πλήρωνε η Ευρώπη για το ρωσικό αέριο σημαίνει ότι οι εξαγωγές της Gazprom θα είναι λιγότερο κερδοφόρες, ακόμη και αν αποκατασταθούν στις προπολεμικές ποσότητες, σύμφωνα με την έκθεση.
«Το θεμελιώδες πρόβλημα που έχουν είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων προερχόταν από την Ευρώπη. Αυτά έχουν χαθεί, και το αέριο που επρόκειτο να πάει στην Ευρώπη δεν μπορεί να πάει σε καμία άλλη καλή αγορά", δήλωσε ο Craig Kennedy, μελετητής που συνδέεται με το Χάρβαρντ και πρώην αντιπρόεδρος της Bank of America.
Εξαγωγές LNG
Η έκθεση εκτιμά ότι οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρωσίας θα αυξηθούν σε 98,8-125,8 δισ. κυβικά μέτρα το 2035 από 40,8 δισ. κυβικά μέτρα το 2020 και θα αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ των συνολικών εξαγωγών φυσικού αερίου - αυξάνοντας την επιρροή της Novatek, της μεγαλύτερης και τεχνικά πιο προηγμένης παραγωγού υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρωσίας, και άλλων ενεργειακών εταιρειών.
Για να διατηρήσει την κυρίαρχη θέση της στην εγχώρια αγορά φυσικού αερίου, η Gazprom θα πρέπει να εκμεταλλευτεί το μονοπώλιο της στις υποδομές διαμετακόμισης φυσικού αερίου και να απαιτήσει προνομιακή μεταχείριση από το Κρεμλίνο, αναφέρει η έκθεση.
Παρ' όλα αυτά, η Gazprom θα χάσει μερίδιο αγοράς από τη Novatek ή θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει τις υποδομές LNG της, σύμφωνα με την έκθεση.
«Το λογικό για το κράτος είναι να συνδυάσει τις δυνάμεις των δύο», δήλωσε ο Κένεντι. «Η Gazprom έχει πολύ περισσότερο χαρτοφυλάκιο upstream και η Novatek έχει την τεχνολογία και την τεχνογνωσία για το LNG».
Οι συντάκτες της έκθεσης δήλωσαν ότι το LNG θα μπορούσε να αποτελέσει μια πιο αξιόπιστη πηγή εσόδων από εξαγωγές για τη Ρωσία, επειδή μεταφέρεται με πλοία και όχι με αγωγούς και είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί. Η κατασκευή τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ανατολική ακτή της Ρωσίας, γράφουν οι συντάκτες, θα μπορούσε να διαφοροποιήσει τις εξαγωγές πέραν της Κίνας και να μειώσει την εξάρτηση που επέτρεψε στο Πεκίνο να ελέγχει την τιμή που πληρώνει για το φυσικό αέριο.
Αλλά η Gazprom θα δυσκολευτεί να αυξήσει τη δική της εξαγωγική ικανότητα, προστίθεται στην έκθεση, εάν η Ρωσία δεν μπορέσει να τερματίσει την εξάρτησή της από τουρμπίνες δυτικού σχεδιασμού, οι οποίες χρησιμοποιούνται για εργασίες όπως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και η συμπίεση καθώς και η διακίνηση φυσικού αερίου.
Το υπουργείο Ενέργειας της Ρωσίας δήλωσε ότι αναμένει ότι οι εταιρείες θα είναι σε θέση να επισκευάζουν εξαρτήματα αμερικανικής κατασκευής μέχρι το επόμενο έτος. Αλλά οι Ρώσοι κατασκευαστές δεν έχουν ακόμη αναπαράγει κρίσιμα τμήματα της παραγωγής τέτοιων εξαρτημάτων (gas turbines), αναφέρει η έκθεση, με το 75% των εξαρτημάτων που απαιτούνται να προέρχονται από δυτικές χώρες.
Η Μόσχα θα μπορούσε να αναγκαστεί να θέσει σε αργία ή να κλείσει σταθμούς παραγωγής ενέργειας σε όλη τη χώρα, εάν δεν μπορεί να παράγει μια εναλλακτική λύση στην εγχώρια αγορά, προειδοποιεί η έκθεση.
Ένα πρόγραμμα για την εγχώρια κατασκευή τουρμπίνων θα κόστιζε τουλάχιστον 100 δισ. ρουβλίων και θα διαρκούσε τουλάχιστον πέντε χρόνια, εκτιμά η έκθεση, προσθέτοντας ότι η Gazprom θα δυσκολευόταν να χρηματοδοτήσει το επενδυτικό της πρόγραμμα χωρίς σημαντική αύξηση των εσόδων της.
Η εταιρεία, σύμφωνα με τον Κένεντι, εκλιπαρεί τη Μόσχα να «απελευθερώσει τις εγχώριες τιμές του φυσικού αερίου ή να μας γράψει μια μεγάλη επιταγή και να σταματήσει να μας φορολογεί ... . Σταματήστε να ψάχνετε από εμάς να χρηματοδοτήσετε την κυβέρνηση - η κυβέρνηση πρέπει να μας στηρίξει».