Λίγο πολύ όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών συμφωνούν για την ανάγκη
η Ελλάδα να προχωρήσει στις έρευνες υδρογονανθράκων με στόχο την ανακάλυψη και
εκμετάλλευση ικανών ποσοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μάλιστα δεν είναι
λίγες οι φορές που προτρέχοντας στην ερμηνεία γεωλογικών δεδομένων και απλών σεισμικών
καταγραφών η πολιτική ηγεσία στην απέλπιδα προσπάθεια της να δημιουργεί θετικές
εντυπώσεις, εν μέσω των ερειπίων μίας καταρρέουσας οικονομίας, δεν δίστασε να
ανακοινώσει τον εντοπισμό (στον χάρτη) τεραστίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου
νότια της Κρήτης, στα βαθειά νερά του Ιονίου και ποιος ξέρει που αλλού.
Όμως ενώ όλες οι κυβερνήσεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κόπτονται για την
ανάγκη προώθησης των ερευνών και δεν φείδονται δημοσίων δηλώσεων η αλήθεια ως
προς το έμπρακτο ενδιαφέρον τους απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Η μάλλον
βαρετή και χρονοβόρα για αυτές ενασχόληση με τις απαραίτητες γραφειοκρατικές
εργασίες φαίνεται ότι τις αποτρέπει από τις απαραίτητες ενέργειες για την
ενίσχυση των υπαρχουσών θεσμικών δομών η λειτουργία των οποίων και μόνο μπορεί
να διασφαλίσει την συνέχιση των ερευνών, την επαρκή εποπτεία τους, τον
στρατηγικό σχεδιασμό και των προγραμματισμό τους σε βάθος χρόνου.
Αναφερόμαστε ασφαλώς στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων
(ΕΔΕΥ), την ανεξάρτητη Αρχή η οποία ιδρύθηκε
στις αρχές του 2011 με Προεδρικό Διάταγμα με στόχο την οργάνωση,
συντονισμό και εποπτεία των ερευνών υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Παρά το
γεγονός ότι υπήρξε έντονο κυβερνητικό ενδιαφέρον την περίοδο 2011-2014 για την
προώθηση των ερευνών στην Ελλάδα, η ΕΔΕΥ αποκτά Δ.Σ. μόλις τον Σεπτέμβριο του
2014 (δηλ. σχεδόν 4 χρόνια μετά τη σύσταση της) υπό την προεδρία της
καθηγήτριας Σοφίας Σταματάκη, γεωλόγου με ειδίκευση στους υδρογονάνθρακες και
με άριστη γνώση του αντικειμένου, και με αντιπρόεδρο τον επίσης έμπειρο
καθηγητή του ΑΠΘ κ. Ανδρέα Γεωργακόπουλο. Όμως παρά το γεγονός ότι στα ταμεία του
κράτους από το 2013 μέχρι σήμερα έχουν εισρεύσει έσοδα της τάξης των 4-5
εκατομμυρίων ευρώ από την πώληση δεδομένων, την καταβολή παραβόλων για την συμμετοχή σε
διαγωνισμούς και την πληρωμή
bonus υπογραφής από τη σύναψη νέων συμβάσεων (βλέπε τις τρεις παραχωρήσεις στη
Δυτική Ελλάδα) – το ταμείο της ΕΔΕΥ παραμένει άδειο με την εταιρεία να αδυνατεί
να προχωρήσει στην πρόσληψη του απαραίτητου επιστημονικού προσωπικού, την
μεταφορά σε γραφεία (στεγάζεται προσωρινά σε δύο αίθουσες που της έχει παραχωρήσει
το ΥΠΕΝ) και την οργάνωση του διοικητικού της μηχανισμού.
Η δε εταιρεία, την στιγμή που ευρίσκονται σε εξέλιξη δύο διεθνείς
διαγωνισμοί και τρέχουν πέντε ερευνητικές συμβάσεις και άρα απαιτείται
συστηματική παρακολούθηση και συντονισμός, παραμένει ουσιαστικά αστελέχωτη και
λειτουργεί χάρις στην φιλοτιμία και εθελοντική εργασία επιστημόνων που
εργάζονται σε διάφορες κρατικές υπηρεσίες και ακαδημαϊκά ιδρύματα. Πέντε από
αυτούς πρόκειται να αποσπασθούν επίσημα στην ΕΔΕΥ αλλά ούτε αυτό έχει καταστεί δυνατό
αφού το Δημόσιο Λογιστικό αρνείται την καταβολή δεδουλευμένων! Με εμφανή πλέον
την αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ να προχωρήσει στην εκταμίευση των
απαραίτητων κονδυλίων και στην στελέχωση και κανονική λειτουργία της ΕΔΕΥ είναι απορίας άξιον πώς ανακοινώνει νέες
πρωτοβουλίες για την αναμόρφωση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τους
υδρογονάνθρακες- ως το υπάρχον να υστερεί ή να είναι ελλειπές ή μη
προσαρμοσμένο στα Ευρωπαϊκά δεδομένα- και μάλιστα με έμφαση την βελτίωση της
περιβαλλοντικής προστασίας. Λες και στην
Ελλάδα λειτουργούν μερικές εκατοντάδες γεωτρήσεις και απειλείται το θαλάσσιο
περιβάλλον ή οι χερσαίοι βιότοποι. Στην πράξη λειτουργούν δύο πλατφόρμες στην
θαλάσσια περιοχή του Πρίνου που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο επί 34
συναπτά έτη χωρίς ούτε ένα επεισόδιο διαρροής πετρελαίου ή αερίου όλο αυτό το διάστημα,
με μηδενικές αρνητικές επιπτώσεις στο
περιβάλλοντα χώρο σε ακτίνα 25 χιλιομέτρων και άνω (Καλό θα ήτο οι
ιθύνοντες του ΥΠΕΝ να επισκεφθούν τις πλατφόρμες και χερσαίες εγκαταστάσεις
στον Πρίνο για να αποκτήσουν μία προσωπική άποψη πριν προχωρήσουν στα
βαρύγδουπα σχέδια τους για περιβαλλοντική προστασία. Εκτός εάν με πρόσχημα τους
δυνητικούς περιβαλλοντικούς κινδύνους από τις έρευνες πετρελαίων, όπως συνέβη
στις Σκουριές, αποφασίσουν να αναστείλουν τις αδειοδοτήσεις παραγωγής).
Για όλους τους ανωτέρω λόγους και κυρίως για να αποκτήσει η κυβέρνηση ένα
αξιόπιστο οργανισμό παρακολούθησης, συντονισμού και επίβλεψης των ερευνητικών
και παραγωγικών δραστηριοτήτων στον τομέα των υδρογονανθράκων, απαιτείται η
επίσπευση της στελέχωσης και πλήρους λειτουργίας της ΕΔΕΥ. Γιατί χωρίς ένα
ικανό εποπτικό βραχίονα η όλη υπόθεση των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα
κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα και οι προσπάθειες και επενδύσεις των
τελευταίων ετών να πάνε στράφι.